De F-16 eenheden op Volkel; Volkel, 2 september 2000

De Nederlandse F-16 Squadrons, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Vliegbasis Volkel is de grootste F-16 basis van de Koninklijke Luchtmacht. Op Volkel staan drie operationele eenheden een testeenheid. De operationele squadrons, zijn: het no 306 Fotoverkenningssquadron, het no 311 Squadron en het no 312 Squadron. De Test-Group KLu zal op korte termijn vertrekken naar Leeuwarden.

De Testgroep F-16 (TG-KLu) is geen operationeel squadron in de echte zin van het woord. Alle squadrons binnen de Nederlandse Luchtmacht hebben de taak om testmissies te vliegen met F-16’s. Het TG-KLu team op Volkel werd echter groter en beschikte op een gegeven moment over een aangewezen testvliegtuig. Dit toestel was er om tests uit te voeren die de USAF niet heeft uitgevoerd of in een andere omgeving. In 1984 was de eerste F-16A (J-646) uitgerust met speciale bedrading voor deze testdienst. Het toestel heette “Orange Jumper” door de oranje kleur die alle testbedrading had. Deze kleur was gekozen om te voorkomen dat de testbedrading en de reguliere F-16 bedrading worden verwisseld. Door de uitgebreide tests die moesten worden uitgevoerd op de F-16, werd een F-16B (J-653) ook aangepast met testbedrading. De eerste echte integratietest die binnen de groep werd uitgevoerd, was het testen van de AGM-65D Maverick. Deze raket werd uitgebreid getest in het tijdvak 1985-1986 op Volkel. Op dat moment werd besloten dat de bruikbaarheid van het wapens te laag was. Om verder te gaan met het testen na de introductie van de MLU F-16’s, werden alle eerder omgebouwde vliegtuigen weer naar normale operationele F-16’s gebracht. De F-16BM (J-066) werd omgebouwd met de oranje testapparatuur. Het toestel draagt daarom ook een oranje kangoeroe op de staart om zijn huidige rol als “Orange Jumper” te tonen.

Het 306 Squadron is het enige fotoverkenningssquadron van de Koninklijke Luchtmacht. Geen ander tactisch squadron is uitgerust geweest met vliegtuigtypen zoals de F-84E, F-84G, RT-33 en RF-84F in de eerste jaren van het bestaan van de eenheid. Het 306 Fotoverkennerssquadron werd op de vliegbasis Volkel opgericht op 17 september 1954. De eerste weken van de eenheid worden doorgebracht op de Engelse basis RAF Gütersloh. Op 8 november 1954 verplaatst het squadron naar RAF Laarbruch, Duitsland. Na een verblijf van 3 jaar op de vliegbasis Laarbruch werd het

306 Squadron verplaatst naar de vliegbasis Deelen aan het einde van 1957. Van 1964 tot 1969 was de vliegbasis Twenthe de thuisbasis, waar het 306 squadron het enige Nederlandse squadron dat werd uitgerust met de RF-104G Starfigther. De RF-104G was de speciale verkenningsversie van de F-104G. Het toestel had oorspronkelijk slechts drie ingebouwde daglicht camera's. Later kreeg de Starfighter ook de Orpheuspod onder de romp waarmee het takenpakket werd uitgebreid. In 1969 verhuisde het squadron naar zijn huidige locatie Vliegbasis Volkel. De eerste F-16 voor 306 Squadron arriveerde op 18 februari 1983 op Volkel. Door de speciale verkenningstaak van de eenheid, werden de F-16’s van het 306 squadron aangepast om ook hier de Orpheuspod onder te dragen. Met de komst van de MLU F-16, was een dergelijke pod niet meer nodig, want alle F-16’s werden uitgerust met LANTIRN. De squadronspreuk van het 306 Squadron is “Videre Vincere Est” dat wordt vertaald als “Zien is Overwinnen”.

De tweede eenheid die op vliegbasis Volkel staat gestationeerd is het no 311 Squadron. Het 311 Squadron. Vliegbasis Volkel werd op 1 april 1950 officieel opgericht als een vliegbasis van de Koninklijke Luchtmacht. Het no 311 Squadron werd op 1 mei 1951 het eerste vliegende squadron dat op Vliegbasis Volkel wed opgericht. De eenheid vloog in zijn eerste jaren met de F-84E Thunderjet. De taken van het no 311 Squadron waren op dat moment: luchtverdediging, grondaanval en ondersteuning van grondtroepen. De eenheid werd vanaf 1955 uitgerust met de F-84F Thunderstreak. Vanaf 1960 kreeg het no 311 Squadron samen met het no 312 Squadron een nieuwe taak. Deze taak was een strategische taak. De toestellen van het no 311 Squadron werden in het doemscenario gebruikt voor een nucleaire aanval op het oosten. Tot op de dag van vandaag ontkent de Nederlandse regering de aanwezigheid van nucleaire wapens op Volkel. De Starfighter arriveerde in 1965 op vliegbasis Volkel. De Starfighter werd in 1982 vervangen door de F-16 Fighting Falcon. Tot op de dag van vandaag vliegt de eenheid met dit type. Het embleem van de eenheid bestaat uit een blauwe cirkel met daarin een afbeelding van een jagende adelaar. De adelaar in het embleem van het 311 Squadron symboliseert de vastberadenheid en snelheid in het uitvoeren van haar taken. De tekst "Ut Aquila Preadans" betekent: "Zoals een adelaar zich op z'n prooi stort".

Op 1 december 1951, werd 312 squadron opgericht en vloog de nieuwe eenheid aanvankelijk met de F-84E Thunderjet. Aan het einde Eind 1952, werden deze toestellen alweer vervangen door de F-84G Thunderjet. Het 312 Squadron hoorde net als zijn zustereenheid op dat moment bij het Tactische Luchtmacht Commando van de Koninklijke Luchtmacht. De bijnaam van het 312 Squadron is “Bonzo” en is afkomstig van de hond van de eerste commandant van de 1e Tactical Fighter Group Majoor Flinterman in 1952. Enkele jaren later, in 1956, werden de Thunderjets vervangen door de F-84F Thunderstreak voor deze tactische rol. In eerste instantie werden de Thunderstreaks onbeschilderd afgeleverd, maar vanaf 1960 moesten alle operationele vliegtuigen worden voorzien van camouflage kleuren. In 1965, schakelde ook 312 Squadron over op de eerste supersonische straaljager van de koninklijke Luchtmacht, namelijk de Lockheed F-104G Starfighter. Men bleef op Volkel doorvliegen met de Starfighter tot 1984. Het 312 Squadron was de laatste Starfighter eenheid die toen overstapte op de F-16 Fighting Falcon. Het 312 Squadron is samen met zijn zuster squadron verantwoordelijk voor de strategische rol. Ondanks dat het een publiek geheim is, wordt algemeen aangenomen dat er op Volkel tactische nucleaire wapens van het type B-61 liggen opgeslagen. Deze wapens maakten tijdens de Koude Oorlog deel uit van de NATO afschrikking.