De Doelen van Frisian Flag; Leeuwarden, 5 september 2000

Internationale Oefening Frisian Flag, deel 2; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Vanaf het begin van de jaren 90 is Frisian Flag uitgegroeid van een kleine oefening die vliegers moest bijscholen naar een veranderende wereld, naar een grote internationale vooraanstaande oefening. Landen uit heel Europa doen mee aan de oefening om te trainen en geven op hun beurt veel input aan de oefening.

Het belangrijkste doel van de oefening Frisian Flag is om de deelnemers te trainen in wat nu de kern is van de expertise van een gevechtspiloot is. Op dit moment zijn de Combined Air Operations (COMAO) het belangrijkste onderdeel van de training. COMAO missies zijn vaak complexe luchtoperaties die meestal worden uitgevoerd tijdens operaties voor de NATO of de Verenigde Naties. Bij COMAO operaties zijn vliegtuigen en grondeenheden van verschillende typen en veel nationaliteiten betrokken. Deze internationale eenheden moeten vervolgens vaak op korte termijn kunnen samenwerken bij uitzendingen. De voorgestelde missies worden verzonnen volgens de eisen van de deelnemers en stemmen in het algemeen overeen met de evoluties van de luchtoorlog. Deze scenario’s zijn opgesteld door ervaringen uit de laatste inzet tijdens de reële operaties waaraan de landen hebben deel genomen. De oefening kan net zo goed Air-to-Air (Counter Air Offensive of Counter Air Defensive) als Air-to-Ground zijn. Veel scenario’s bevatten beide elementen, waardoor missies grootschalig en complex worden. De oefenmissies worden tijdens Frisian Flag uitgevoerd in gereserveerde gebieden in het Nederlandse, Deense en Duitse luchtruim. Vooral boven de Noordzee wordt veel gevlogen, waardoor onbeperkte vluchten mogelijk zijn. In dit gebied hoeft men enkel en alleen rekening te houden met de veiligheidsregels. Om het scenario zo realistisch mogelijk te maken is ook het niet vliegende personeel erg betrokken in de scenario’s. Dit is met name het geval voor de JTAC (Joint Terminal Air Controllers), die vanaf de grond opereren om de oefening in goede banen te leiden.

De oefening Frisian Flag duurt elk keer twee weken. In deze periode moeten de vliegers worden getraind vanaf individuele vluchten naar samenwerkingsverbanden. Bij de launch van een wave zullen er bijna 40 gevechtsvliegtuigen opstijgen vanaf vliegbasis Leeuwarden. Alle vliegtuigen hebben verschillende taken tijdens hun

missies en worden door een E-3 Sentry ondersteunt. De AWACS die de oefening coördineert vliegt vaak vanaf Geilenkirchen. Tijdens de oefening leren de deelnemers wat de sterke en zwakke punten zijn van de verschillende typen gevechtsvliegtuigen die elk in hun eigen rol opereren. Alle deelnemers werken uiteindelijk zowel verdedigings- als aanvalsscenario’s af. Deze kunnen bestaan uit luchtverdediging, offensieve missies, het beschermen en escorteren van andere vliegtuigen en het uitschakelen van statische en dynamische doelen op de grond of op zee. Luchtverdedigingsmissies zijn er op gericht om vijandelijke jachtvliegtuigen de toegang te ontzeggen tot een bepaald gebied. De aanvallen op gronddoelen, worden vaak uitgevoerd op de Cornfield Range op Vlieland. De gevechtsvliegtuigen kunnen hier echte oefenwapens afwerpen waardoor de training zeer realistisch wordt. Vliegtuigen worden onderweg naar hun doelen begeleid door luchtverdedigingsjagers terwijl andere vliegtuigen zullen proberen om ze tegen te houden.

Ondanks dat een vlucht doorgaans niet langer dan anderhalf uur duurt, gaat er aan elke vlucht een lange voorbereiding of briefing vooraf en vindt na de vlucht een uitgebreide analyse plaats. De oefening wordt gehouden in het luchtruim van Nederland, Duitsland en Denemarken en bevat een nauwe samenwerking met de luchtruim-controlerende instanties van de betrokken landen. Zomaar een aanval uitvoeren is niet mogelijk. Het aanvallen van doelen is volgens het internationaal recht alleen aanvaardbaar als nevenschade zoveel mogelijk wordt vermeden. Dit is een van de aspecten waar tijdens Frisian Flag naar wordt gestreefd en op geoefend. Een van de speerpunten van Frisian Flag is het ontwikkelen van leiderschap vaardigheden bij de deelnemers van de oefening. Ondanks dat vliegers in hun normale dagelijkse trainingsvluchten op hun eigen thuisbasis daar ook uitgebreid op worden getraind, gebeurt dat niet met zoveel vliegtuigen en vliegers uit verschillende landen als tijdens deze oefening het geval is. Tijdens Frisian Flag krijgen de meest ervaren vliegers de kans om in veel groter verband een missie te bedenken, te ontwikkelen en uit te voeren. Met deze manier van werken worden leiderschap vaardigheden ontwikkeld die tijdens daadwerkelijke missies van de vlieger van hem gevraagd kunnen worden.

In de toekomst van de oefening Frisian Flag, zal het 323 TACTES Squadron de oefening en zijn scenario’s verder ontwikkelen en meegroeien met de tijdsgeest waarin de oefening zich op dat moment begint. Dit betekend dan men zal blijven leren van de uitzendingen die door de jaren heen gemaakt gaan worden. Ook zullen de buitenlandse deelnemers aan de oefening hun specifieke kennis delen tijdens de oefening. Het principe van samen oefenen en samen leren, zorgt ervoor dat Frisian Flag de komende jaren de juiste voorbereiding blijft voor Nederland en al zijn partners die veelal in NATO verband zullen optreden. Naast Frisian Flag, zal het 323 TACTES Squadron ook verschillende andere oefeningen en trainingen opzetten die de Nederlandse vliegers blijft voorbereiden op hun uitzendingen. Nu de Nederlandse F-16’s worden geüpdatet naar de MLU (Mid Life Update) standaard, zal ook voor deze nieuwe variant van de oefening een speciale F-16 Weapons Instructor Training (FWIT) worden opgezet voor alle MLU gebruikers in Europa. Na een Frisian Flag training is een F-16 vlieger in staat om effectief op te treden in een gecombineerde en internationale inzet waar dan ook ter wereld. Frisian Flag is sinds de start onder de naar DIATIT in 1992 door de jaren heen uitgegroeid tot de belangrijkste “flag” oefening in Europa. De oefening is wereldwijd de grootste tegenhanger van Red Flag in de Verenigde Staten en Maple Flag in Canada. Kortom de oefening Frisian Flag heeft zijn plaats gekregen op het grootste Europese toneel als het aankomt op belangrijke militaire oefeningen.