De Aérospatiale SA341/342 Gazelle; Etain-Rouvres, 27 mei 2001

Gazelles in Franse Dienst; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Aérospatiale Gazelle is in gebruik bij het Franse leger (ALAT). De Gazelle wordt vooral gebruikt als een anti-tank helikopter en is bewapend met Euromissile HOT raketten. Een lichte ondersteuning versie van de Gazelle is uitgerust met een 20 mm kanon en wordt gebruikt voor verkenning en lichte ondersteuning.

De Aérospatiale Gazelle is een helikopter die vaak wordt gebruikt voor lichte transporttaken, verkenning en lichte aanvalstaken. De helikopter wordt aangedreven door een enkele turbinemotor en was de eerste helikopter met een Fenestron staart in plaats van een conventionele staartrotor. Het werd ontworpen door Sud Aviation dat later werd voergenomen door Aérospatiale. Het toestel is geproduceerd in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk door middel van een gezamenlijke productie-overeenkomst met Westland Aircraft. De Gazelle is ontworpen toen het Franse leger een lichte observatie helikopter ter vervanging van de Aérospatiale Allouette III wilde hebben. Het eerste prototype van de SA340 vloog voor het eerst op 7 april 1967. De helikopter vloog in eerste instantie met een conventionele staartrotor van de Allouette II. De staart werd op het tweede prototype vervangen in het begin van 1968 met de kenmerkende Fenestron staart. Vier SA341 prototypes werden gebouwd, waaronder een voor Britse Westland Helicopters. De Gazelle toonde zijn capaciteiten op 13 mei 1967 toen er twee aparte wereld snelheidsrecords gebroken op een gesloten circuit. De helikopter bereikte een snelheid van 307 km/h over 3 kilometer en 292 km/h meer dan 100 kilometer. De Gazelle werd in gebruik genomen bij het leger vanaf 1973.

De Franse ALAT heeft een aantal varianten van de Gazelle in gebruik. De helikopters die bij de ALAT vliegen zijn allemaal gebaseerd op de SA341 en de SA342. De eerste variant van de Gazelle deed zijn intrede in het leger op 2 augustus 1968. Deze gazelle variant was van het type SA341. Er werden vier pre-productie modellen gemaakt van dit type. Een van de toestellen werd volgens de Britse eisen gebouwd en werd uiteindelijk aangeduid als de Gazelle AH1 en vloog voor het eerst op 28 april 1970. De SA341 1001 was de eerste Franse productie helikopter. De initiële testen van deze Gazelle werden gestart op 6 augustus 1971. De helikopter had een langere cockpit en een vergrootte staartsectie. Deze modificaties waren gemaakt om de grotere

Turbomeca Astazou IIIA motor in te bouwen in de helikopter. De SA341F versie is gebouwd voor de ALAT. De Helikopter had de Astazou IIIC motor. Er zijn in totaal 166 helikopters van deze variant gebouwd voor de ALAT. Deze Gazelles konden worden uitgerust met een M621 20mm kanon aan de rechterkant van de romp. De SA342L is de militaire versie van de SA342J en is uitgerust met de Astazou XIV motor. De SA342 gazelle is de variant van de helikopter die geschikt is om diverse wapens te dragen. Deze wapens bestaan vaak uit de Euromissile HOT anti-tank raketten. De helikopter kan zes van deze draadgeleide raketten meevoeren. De SA342M is de Franse anti-tank versie van de Gazelle. De helikopter is ook uitgerust met de Astazou XIV motor. De helikopter is ook uitgerust met maximaal zes HOT raketten en een SFIM APX M397 kijker op de helikopters. De SA342M en de SA342M1 zijn varianten van de Gazelle die zijn uitgerust met de verbeterde rotorbladen van de Ecureuil voor verbeterde prestaties.

De Gazelle is bij veel Franse landmacht eenheden actief. De opleiding van de Franse Gazelle vliegers begint op Dax in het zuiden van Frankrijk. De vliegers starten daar hun vliegopleiding bij de École de l'ALAT (Landmacht Vliegeropleiding). Na deze elementaire opleiding, gaan de vliegers naar Le Luc/Le Cannet voor de specialisatie op een van de Franse helikopter typen. Tijdens hun opleiding op de EAALAT École d'Application l'ALAT (Gespecialiseerde ALAT opleiding) gaan de vliegers die gekozen zijn om op de Gazelle te vliegen zich specialiseren op dit type. Tijdens deze opleiding zullen de vliegers naast het vliegen van de Gazelle ook tactieken en het gebruiken van wapensystemen leren. Er zijn in totaal zeven operationele helikopter regimenten actief geweest in Frankrijk waarvan er nog vijf actief zijn. Op Phalsbourg/Bourscheid bij de Duitse grens staat het 1 RHC (1 Régiment d'Hélicoptères de Combat) gestationeerd. Het 3 RHC staat op Etain-Rouvres gestationeerd vlakbij de grens met Luxemburg. Pau/Pyrénées in de buurt van de Pyreneeën is het enige vliegveld van de ALAT waar twee regimenten staan gestationeerd. Op dit vliegveld staan het 4 RHFS (4 Régiment d'Hélicoptères des Forces Spéciales) (4 Regiment Special Forces Helikopters) en het 5 RHC. Op Compiègne staat het 6 RHC gestationeerd. Deze vliegbasis ligt ten noorden van Parijs. Op Villacoublay/Vélizy in de buurt van Parijs staat het COMALAT Le Commandement de l'ALAT gestationeerd. Deze eenheid is de verbindingseenheid van de staf van de ALAT.

De Franse ALAT heeft de Gazelle veelvuldig ingezet in het buitenland. De helikopter is in de jaren 90 de belangrijkste aanvalshelikopter van de ALAT. Vaak zijn de helikopters ingezet bij internationale interventie machten. Enkele uitzendingen zijn die in Tsjaad in de jaren 80, het voormalige Joegoslavië in de jaren 90, Djibouti in 1991 en 1992, Somalië in 1993 en Ivoorkust vanaf dit jaar. In Afrika is de ALAT in de jaren 90 erg actief. De Gazelle speelt bij veel uitzendingen een belangrijke rol. Een van de meest opmerkelijke uitzendingen is die tijdens de Golfoorlog in 1990 en 1991. De ALAT had toen ruim 50 helikopters in Irak staan als een onderdeel van de internationale coalitie. Tijdens de operatie Dessert Storm zijn de Gazelles ook met enige regelmaat ingezet. De SA342 Gazelles bewapend met HOT raketten zijn ingezet tegen doelen in Koeweit en Irak tijdens de bevrijdingsacties. Tijdens deze coalitie acties hebben de Fransen de tactiek van het continue aanvallen van vijandelijke konvooien ontwikkeld. De helikopters vielen in verschillende waves non-stop vijandelijke tanks en bunkers aan door highspeed passes te maken langs deze doelen. De Gazelles zijn ook erg vaak ingezet tijdens VN ondersteuningsmissies. In 1992 werd de helikopter ingezet tijdens de interventie tijdens de Bosnische Oorlog. Naast inzet vanaf land, zijn de Gazelles in het verleden regelmatig ingezet vanaf marine schepen.