Gevechtsvliegtuigen in Europa; Leeuwarden 6 & 7 juli 2001

De Luchtmacht Open Dagen, deel 2; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Naast de huidige moderne vliegtuigen, werden er op Leeuwarden tijdens de open dagen ook de vliegtuigen van de toekomst getoond. Nederland zich op dit moment in het keuze proces om een opvolger voor de F-16 te vinden. De Europese Eurofighter, de Zweedse Gripen en de Franse Rafale waren aanwezig op Leeuwarden.

De Panavia Tornado is een tweemotorig gevechtsvliegtuig met een zwenkvleugel dat is ontwikkeld in een samenwerkingsverband tussen Duitsland, Italië en het Verenigd Koninkrijk. De Panavia Tornado ADV (Air Defense Variant) is een onderscheppings- jager voor de middellange afstand. De ADV variant van de Tornado is een doorontwikkelde variant van de Tornado IDS. De eerste versie van de Tornado ADV die in gebruik werd genomen in het Verenigd Koninkrijk, was de Tornado F2. Het Tornado F2 concept werd al snel geüpdatet naar de Tornado F3 standaard. De Tornado F3 werd op drie verschillende Britse vliegvelden gestationeerd die verspreid lagen over het hele land, namelijk: RAF Coningsby, RAF Leeming en RAF Leuchars. De BAE Systems Hawk is een Britse single engine geavanceerde jet trainer ontworpen voor de RAF. Het lichtgewicht toestel vloog voor het eerst in 1974 vanaf Dunsfold in Surrey. Het toestel werd geïntroduceerd als de Hawker Siddeley Hawk en wordt gebruikt als low cost gevechtsvliegtuig en geavanceerde trainer. Tegenwoordig speelt de Hawk een erg belangrijke rol bij de RAF en Royal Navy in de rol van trainer. De RAF heeft de beschikking over de Hawk T1, de Hawk T1A en de Hawk T2. De Hawk staat op verschillende vliegvelden gestationeerd voor training en het testen van nieuwe wapens en apparatuur. Een van de meest beroemde display teams in de wereld zijn de Red Arrows.

De Douglas A4 Skyhawk is een aanvalsjager die oorspronkelijk was ontworpen voor gebruik vanaf een vliegdekschip. Meer dan 50 jaar na zijn eerste vlucht zijn van de ruim 3000 geproduceerde toestellen nog steeds veel operationeel bij luchtmachten over de gehele wereld. De A-4 vloog in 1954 voor het eerst en werd in 1956 operationeel bij de Amerikaanse Marine. Het Amerikaanse Marinierskorps kreeg de eerste toestellen in 1957. De Skyhawks hebben actief dienst gedaan tot 1973 en vlogen bij de US Navy Reserves tot 1979. In Europa hebben de Skyhawks allen in

operationele dienst gevlogen bij de luchtmacht van Singapore. De Singaporezen hebben op dit moment in Frankrijk op Cazaux een trainingseenheid staan die met de A-4 vliegt. De Saab 105 is een vliegtuig dat is ontwikkeld in de vroege jaren zestig als project van Saab voor de Zweedse Luchtmacht. Het kleine toestel is een tweemotorige trainer. De Zweedse Luchtmacht aanduiding voor de Saab 105 is SK60. De Saab 105 werd in gebruik genomen in 1967 als de vervanging van De Havilland Vampire. De Zweedse luchtmacht kocht in totaal 150 vliegtuigen en nog eens 40 vliegtuigen werden geëxporteerd naar. De Saab 105 is ook het vliegtuig dat gebruikt wordt door het Zweedse Luchtmacht display team Team 60. Het kleine toestel wordt tegenwoordig uitsluitend gebruikt voor trainingsvluchten.

De Zweedse Saab JA-37 Viggen (Viggen is Zweeds voor bliksemschicht) was de opvolger voor zijn succesvolle voorganger de Saab J-35 Draken. Het toestel werd ontwikkeld in zowel een aanvals-, jacht-, fotoverkennings-, luchtverdedigings- en trainingsversie. De eerste vlucht van het toestel vond plaats in februari 1967 en in april 1968 volgde de Zweedse order voor 180 Saab Viggens. Het internationale debuut van het toestel vond plaats tijdens de Parijse luchtshow in 1969. Het toestel werd ook als exportversie aangeboden aan verschillende landen. Echter zou de Viggen in zijn bestaan nooit worden geëxporteerd waardoor Zweden dus de enige gebruiker was van dit grote toestel. Vanaf 2000 wordt de JA-37 Viggen langzaam uitgefaseerd en afgelost door zijn opvolger de JAS-39 Gripen. De Saab JAS39 Gripen is een Zweeds gevechtsvliegtuig ontwikkeld en geproduceerd door Saab. Het toestel is de opvolger van de Saab J37 Viggen en de verscheidenheid aan tactische taken die dit toestel op zich neemt komt tot uiting in de type aanduiding JAS (Jakt-Attack-Spaning = Jacht-Aanval-Verkenning). De eerste testvlucht werd in december 1988 uitgevoerd en in juni 1993 werd het eerste productietoestel afgeleverd. Ten opzichte van veel vliegtuigen is de Gripen een klein vliegtuig waardoor het toestel met gemakkelijk te onderhouden is. De JAS-39 Gripen is sinds kort in actieve en dienst bij de Zweedse luchtmacht.

De McDonnell Douglas F-4 Phantom is van oorsprong ontwikkeld voor de Ameri- kaanse marine. De Duitse Luftwaffe was door de jaren heen een van de grootste Phantom gebruikers in Europa. De Duitse Luftwaffe heeft in totaal 10 F-4E’s, 88 RF-4E’s en 175 F-4F’s in dienst gehad. Met deze Phantom vloot, was de Luftwaffe een van de grote gebruikers van het type. In 1968 werd het contract getekend voor de aanschaf van 88 RF-4E’s. De Duitsers zouden de Phantoms voor een groot deel zelf gaan bouwen in Duitsland in de fabrieken van Messerschmitt-Bölkow-Blohm. De Luftwaffe wilde samen met het Amerikaanse USAF TFX programma een single seat versie van de F-4 ontwikkelen. De F-4F werd ontwikkeld als de luchtverdediging variant van de F-4E. De Duitse Luftwaffe had door de jaren heen 4 operationele eenheden die met de F-4F hebben gevlogen, namelijk: JG-71 op Wittmund, JG-72 op Rheine-Hopsten, JG-73 op Laage en JG-74 op Neuburg. De Eurofighter Typhoon is een tweemotorig toestel met deltavleugel configuratie met canards. In april 1986, rolde de eerste European Aircraft Program EAP uit de fabriekshal van Warton. De EAP vloog voor het eerst op 6 augustus 1986. De EAP leek erg veel op de hedendaagse Eurofighter. Het vliegtuig stond bekend als Eurofighter EFA uit de late jaren 80 tot het werd omgedoopt tot EF2000 in 1992. De eerste vlucht van het Eurofighter prototype vond plaats op 27 maart 1994. In de 10 jaar na de eerste vlucht worden er tal van testen en nieuwe ontwikkelingen gedaan aan de Eurofighter. De Eurofighter Typhoon is uniek in de wereld van moderne gevechtsvliegtuigen omdat de toestellen op vier verschillende assemblagelijnen zijn gebouwd, namelijk: in Duitsland, in Italië, in Spanje en in het Verenigd Koninkrijk.