Ontwikkeling van de Fouga Magister; Kleine-Brogel, 18 juli 2002

De Fouga CM170 Magister, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De ontwikkeling van de Fouga CM170 Magister begon aan het begin van de jaren 50. De CM175 Fouga Zéphyr was een variant van de Fouga Magister die voor de Franse marine werd ontwikkeld vanaf 1950. De Magister werd een veel verkocht vliegtuig. De Magister zou ook in veel landen onder licentie worden geproduceerd.

De Fouga CM170 Magister is een in de jaren 50 ontworpen Franse jet trainer. In 1948, De Franse vliegtuigbouwer Fouga ontwierp de jet-aangedreven primaire trainer CM130 voor de Franse luchtmacht (Armée de l’Air) in 1948. Het toestel moest de met zuigermotoren aangedreven Morane-Saulnier MS.475 vervangen. De AdlA zag al snel dat het toestel niet genoeg vermogen had met de twee Turbomeca Palas turbojet motoren. Fouga vergrootte het basisontwerp en gebruikt de meer krachtige Turbo- meca Marboré motor om meer vermogen te creëren. De kenmerkende V-staart van de nieuwe CM170 (Castel-Mauboussin 170) Magister is voor het eerst ontstaan op het CM8 (Castel-Mauboussin 8) zweefvliegtuig. Fouga zat in de fase van het experimen- teren met straalmotoren. De AdlA bestelde drie prototypes van de CM170 in december 1950. Het eerste prototype vloog voor het eerst op 23 juli 1952. Een pre-productie batch van tien vliegtuigen werd besteld om het vliegtuig volledig te testen in juni 1953. De eerste productieorder voor de levering van 95 Fouga CM170 Magister vliegtuigen werd gesloten op 13 januari 1953. Fouga bouwde een nieuwe assemblagefabriek in Toulouse-Blagnac om daar het vliegtuig te produceren. Het vliegtuig kwam in dienst bij de AdlA in 1956. De Fouga Magister 170R werd ontworpen in 1949 door Robert Castelló en Pierre Mauboussin. Het eerste prototype vloog op 23 juli 1952. De eerste vliegtuigen van dit type vlogen bij de AdlA voor het eerst in februari 1956.

Vanwege de verschillende industriële fusies, werd het vliegtuig bekend als de Fouga Magister CM170, de Potez (Fouga) CM170 Magister, de Sud Aviation (Fouga) CM170 Magister en de Aérospatiale (Fouga) CM170 Magister afhankelijk van waar en wanneer de vliegtuigen werden gebouwd. Een verbeterde versie van de Magister werd aangeduid als de CM170-2 Magister en werd geproduceerd in 1960. Het gebruikte een krachtigere Turbomeca Marboré IV motor. De productie van de Magister in Frankrijk is gestopt in 1962. Het toestel is echter nog wel gebouwd in Finland tot en met 1967. De

ontwikkeling van het vliegtuig kwam tot stilstand toen de Franse luchtmacht de Alpha-Jet had geselecteerd als de nieuwe jet trainer. De Magister werd in eerste instantie als een standaard vliegtuig ontworpen. Het toestel heeft een romp met de vorm Van een regendruppel. Beide piloten zitten in een cockpit die van elkaar zijn gescheiden. Ook hebben beide cockpits aparte canopy’s. De beide motoren zijn aan de zijkant van de romp tegen het toestel aan gemonteerd. Ook het dikste punt zijn de vleugels bevestigd aan de motorgondels. De vleugels zelf zijn rechte vleugels zonder pijlstand en aan de vleugeltips zijn middelgrote brandstoftanks gemonteerd. Een grootste kenmerk van de Fouga Magister is de V staart achterop het vliegtuig. De staartvlakken fungeren zowel als staartvleugels als verticale stabilisatoren.

Van de Fouga Magister werden een aantal varianten gebouwd door de jaren heen. De eerste variant die rondvloog waren de drie prototypes en de tien pre-productie varianten. Deze vliegtuigen waren allemaal van het type CM170-1. The CM170-1 werd tevens het eerste productie model en was uitgerust met de Turbomeca Marbore II turbojet motor. Een indrukwekkende serie van maar liefst 761 vliegtuigen werd gebouwd van dit type. Licentie productie van het toestel werd ook gestart in landen zoals Duitsland, Frankrijk en Israël. Er zaten in de fabrieken onderling geen verschillen in de afgeleverde vliegtuigen. De tweede variant die op de markt werd gebracht was van het type CM170-2. De Cm170-2 werd aangeduid als de Super Magister. Dit toestel had verbeterde motoren in de vorm van de verbeterde Marbore IV turbojet. Deze motoren konden een vermogen leveren van 1055lb. Er zijn van deze variant van de Magister 137 vliegtuigen geproduceerd en ook verkocht. De derde variant van de CM170 die werd gebouwd, was de Cm171. Dit vliegtuig werd aangeduid als de CM171 Makula. Het toestel had een vergroot airframe en was ook uitgerust met de Turbomeca Gabizo turbojet motor. Deze motor produceerde een vermogen van ruim 2422lb. Het eerste prototype van deze variant ging echter verloren op 20 maart 1957. Uiteindelijk werd dit verbeterde type op de markt gebracht als de CM173 Super Magister. Dit toestel was uitgerust met de Marbore Super VI turbojet motor. Deze motor had een vermogen van 1143lb. Ook van deze serie zijn er wereldwijd 137 vliegtuigen gebouwd.

De CM175 Fouga Zéphyr was een variant van de Fouga Magister die voor de Franse marine werd ontwikkeld vanaf 1950. Het toestel was een variant van de Magister dat in staat was om op een vliegdekschip te landen. De Franse marines (Aeronavale) nam een variant van de Fouga Magister CM170-1 als een fundamentele trainer voor carrier operaties. Oorspronkelijk zou het nieuwe toestel worden aangeduid als de CM-170M Esquif waarvan er twee zijn gebouwd. Het prototype van de CM175 vloog voor het eerst op 31 juli 1956 Het vleigtuig werd al snel aangeduid als de CM175 Zéphyr. Verschillende vliegdekschiptests werden uitgevoerd op de Britse schepen HMS Eagle (R05) en HMS Bulwark (R08) voor de Franse kust. De grote verschillen tussen Zéphyr en de Magister is de haak voor landingen op het dek en een verstevigd landingsgestel voor vliegdekoperaties. De Zéphyr had ook een extra licht in de neus zitten voor verlichting bij de landing. Het toestel beschikte niet over schietstoelen, maar de Zéphyr had wel een nieuw schuifdak dat kon worden afgesloten tijdens de lancering en landing op een vliegdekschip. Er werden in totaal 32 vliegtuigen van het type CM175 gebouwd die allemaal bij de Franse marine zouden vliegen. Het eerste productie vleigtuig werd geleverd op 30 mei 1959. Het toestel kwam officieel in dienst bij de marine in oktober 1959 bij het 59 Flotilla dat deel was van de deklanding school op Hyéres. In 1962 vormde de eenheid ook het display team Patrouille de Voltige d'Hyéres. Deze eenheid is de enige eenheid die ooit met de CM175 heeft gevlogen.