Terug
Runway 28 Runway 28 Runway 28 Runway 28

Het Geheim van Stealth, deel 1; RAF Fairford, 17 juli 2004

De F-117A Nighthawk op de RIAT 2004; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De RIAT op RAF Fairford is doorgaans een van de weinige plaatsen waar Stealth vliegtuigen van de USAF te zien zijn. Tijdens de editie van 2004, waren de F-117 Nighthawk en de B-2 Spirit beide aanwezig op deze vliegshow. Het verhaal van deze bijzondere vliegtuigen start in de jaren 70 bij de Skunk Works van Lockheed.

Stealth is een verzamelnaam voor een reeks van maatregelen die als doel hebben een vliegtuig moeilijk detecteerbaar te maken. De bekendste variant hiervan is het minimaliseren van de radarreflectie, maar ook technieken voor het voorkomen van visuele detectie vallen onder de noemer stealth. Verborgen zijn voor de tegenstander is al tijden een doctrine in de oorlogsvoering. Omdat luchtvaart echter nog relatief jong is, is ook hier pas relatief recent de ontwikkeling begonnen van technologieën om verborgen te zijn voor de vijand. In 1964, publiceerde de Sovjet wiskundige Pjotr Ufimtsev een artikel met de over de wijze waarop golven zich onder hoeken gedragen volgens de natuurkundige diffractie theorie. In het tijdschrift van het Moskouse Instituut voor Radio Engineering liet hij zien dat het rendement van een radar drastisch daalt aan de hand van de vorm van een object en niet de grootte ervan. Het werk van Ufimtsev was een uitbreiding van theoretisch werk dat eerder was gepubliceerd door de Duitse natuurkundige Arnold Sommerfeld. De Rus liet zien dat hij de dwarsdoor- snede van het radarprofiel van het oppervlak en de randen van een vleugel kon berekenen. De voor de hand liggende en ook logische conclusie was dat zelfs een groot vliegtuig kon worden uitgerust met stealth capaciteiten. Het bouwen van een dergelijk vliegtuigontwerp was in de jaren 60 nog niet mogelijk omdat het toestel aerodynamisch niet stabiel te maken was. Dit had te maken met de computertech- nologie die nog niet ver genoeg was voor het maken van een dergelijk. Toen in de jaren 70 de literatuur van Ufimtsev werd gevonden door een analist van Lockheed, werd de ontwikkeling gestart van een vliegtuig met deze stealth eigenschappen. De computertechnologie was ondertussen vergenoeg om hiermee aan de slag te gaan.

De behoefte voor een vliegtuig met stealth eigenschappen ontstond tijdens de Vietnam oorlog. Tijdens de missies gingen steeds meer zware bommenwerpers verloren door de toenemende dreiging van geavanceerde Sovjet lucht grond raketten

(SAM). Het stealth project dat gestart werd, werd uitgevoerd in absolute geheim- houding. Het project bleef ultrageheim tot het einde van de jaren 80. Het project begon in 1975 met een model genaamd de "Hopeless Diamond". De naam van dit project was gebaseerd op de vorm van het testtoestel. In het jaar dat daarop volgde, kreeg de Defense Advanced Research Projects Agency dat bekend stond als de Skunk Works van Lockheed een contract om 2 stealth fighters te bouwen onder de codenaam “Have Blue”. Deze vliegtuigen die kleiner waren dan het uiteindelijke ontwerp, had diverse systemen die afkomstig waren van andere vliegtuigen. Door het gebruik van deze bestaande technologieën, kon het Have Blue project in een recordtijd en binnen het budget van 35 miljoen Dollar gebouwd worden. De eerste vlucht van het eerste testtoestel, maakte zijn eerste vlucht op 1 december 1977. Beide testtoestellen gingen verloren tijdens de testfase van het project. De data die het project opleverde was echter zeer positief. Het succes van het Have Blue project, leidde ertoe dat de Amerikaanse regering meer budget beschikbaar stelde voor de opvolger van dit project. Een groot deel van het budget werd gebruikt voor het productiegereed maken van het eerste operationele stealth vliegtuig. Dit project bevatte de ontwikkeling van de F-117A Nighthawk, en werd uitgevoerd onder de codenaam “Senior Trend”.

De beslissing om de F-117A te produceren werd gemaakt op 1 november 1978. Het programma werd geleid door Ben Rich die de hulp inschakelde van Bill Schroeder die een wiskundige was bij Lockheed en Denys Overholser die een computer wetenschapperwas. Deze wetenschappers exploiteerden het werk van Ufimtsev. De 3 hebben het computerprogramma Echo ontwikkeld waardoor het mogelijk was om een vliegtuig te ontwikkelen met alleen platte vlakken. De vlakken zijn zo ontworpen dat 99% van het radarprofiel van het vliegtuig wordt verstrooid. De eerste YF-117A maakte zijn eerste vlucht vanaf Groom Lake, Nevada op 18 juni 1981. De eerste productie F-117A werd afgeleverd in 1982. De operationele status werd bereikt in oktober 1983. De luchtmacht ontkende het bestaan van het vliegtuig tot 1988. Er werd slechts een korrelige foto getoond van de F-117 op de persconferentie. In april 1990, werden 2 F-117’s ingevlogen op de vliegshow van Nellis AFB in Nevada. In totaal zijn er 60 F-117’s gebouwd. Het laatste toestel werd geleverd op 3 juli 1990. De F-117A kreeg al snel de bijnaam Nighthawk omdat het toestel in zijn element is in het donker.

De F-117 vloot stond tijdens de beginjaren van 1984 tot 1992 gestationeerd op de Tonopah Test Range in Nevada. Het toestel was daar ingedeeld bij het 4450e Tactical Group. De F-117 was in deze tijd nog een geheim vliegtuig. De 4450th Tactical Group stond officieel gestationeerd op Nellis Air Force Base in Nevada en was officieel uitgerust met de A-7 Corsair II. Het 4450th TG werd in 1989 geabsorbeerd door het 37th Tactical fighter Wing. In 1992 werd de hele stealthvloot verhuisd naar Holloman Air Force Base in New Mexico. De eenheid werd daar ingedeeld bij het 49th Fighter Wing. De eerste operationele inzet van de Nighthawk was in Panama tijdens Operatie Just Cause. Deze operatie was het eerste bewijs dat het stealth concept effectief is in een oorlogssituatie. De F-117 zou zijn grote faam behalen tijdens de operatie Dessert Storm in de Golfoorlog in 1991. De Nighthawks hebben met behulp van lasergeleide bommen aan het begin van de Golfoorlog bijna de hele infrastructuur van Irak ver- nietigd. In de eerste 24 uur van de oorlog, werd 43% van de commando en communi- catiebunkers uitgeschakeld. De rest van de doelen volgde binnen enkele dagen. De F-117’s vlogen meer dan 1300 missies en maakten 6905 vlieguren. Tijdens de mis- sies hebben de piloten meer dan 2000 ton aan precisiemunitie afgeworpen waarvan meer dan 80% de doelen uitschakelde. In de Kosovo-oorlog ging tijdens operatie Allied Force in maart 1999 1 F-117 verloren.






Contact Facebook Youtube Airfighters Google+ Google Maps Over Runway 28 Blurb
© Copyright 2000-2020 AAM van Noye, Alle Rechten Voorbehouden


Flag Counter