Photocall Kleine-Brogel 2004; Kleine-Brogel, 20 juli 2004

25 jaar F-16 bij de Belgische Luchtmacht; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Op dinsdag 20 juli, stond er weer een spottersdag op de Belgische vliegbasis Kleine-Brogel in de agenda. Dit jaar wordt het 25 jarige jubileum van de F-16 gevierd bij de Belgische Luchtmacht. De F-16 kwam in 1979 voor het eerst in dienst bij de Belgische Luchtmacht. Het toestel verving toen F-104G Starfighter.

België was een van de eerste 4 landen in de wereld die de F-16 Fighting Falcon aanschafte. In totaal schafte de Belgische Luchtmacht 160 vliegtuigen aan die geleverd werden in 2 batches. Laat in de jaren 70 waren 4 landen op zoek naar een opvolger voor de F-104 Starfighter. Deze landen waren België, Denemarken, Neder- land en Noorwegen. Deze 4 landen werden bestempeld als de European Participa- ting Air Forces (EPAF) welke de eerste internationale klanten ter wereld zouden worden voor de F-16. Samen met de Verenigde Staten, werd er een uniek programma gestart dat leidde tot een multinationaal ontwerpprogramma voor de F-16. De F-16’s voor deze 4 landen zouden in Europa gebouwd worden. België was samen met Nederland verantwoordelijk voor de bouw van de Europese F-16’s. De Belgische F-16’s zouden gebouwd worden door het Société Anonyme Belge de Constructions Aeronautiques (SABCA). Dit bedrijf was verantwoordelijk voor de eindassemblage van de Belgische en Deense F-16’s. De Nederlandse en Noorse F-16’s werden gebouwd door Fokker in Nederland. België bestelde in totaal 160 F-16’s voor zijn luchtmacht. De initiële order van de Belgen bestond uit 116 F-16’s. De order bestond uit 96 single seat F-16A vliegtuigen en 20 dual seat F-16B vliegtuigen. In februari 1978 werd de eerste assemblage lijn in Europa geopend door SABCA. De eerste in België gebouwde F-16 vloog voor het eerst op 11 december 1978. Het eerste Wing op Beauvechain zou als eerste de omschakeling naar de F-16 maken.

Deze eerste productie F-16B Block 1 werd door de luchtmacht geaccepteerd op 29 januari 1979. De eerste 23 F-16’s waren allemaal van het type F-16A/B Block 1. Er werden tussen 1979 en 1980 in totaal 17 F-16A Block 1 en 6 F-16B Block 1 F-16’s geleverd aan de Belgische Luchtmacht. Tussen 1980 en 1981, zijn er 8 F-16A Block 5 en 4 F-16B Block 5 F-16’s geleverd aan de Belgische Luchtmacht. Vanaf het begin van september 1981, werden eerste 35 F-16’s die allemaal op de Block 1 en Block 5

standaard waren uitgevoerd, terug naar SABCA voor een upgrade nar de Block 10 standaard. Na deze upgrade, zijn er tussen 1981 en 1982 nog eens 30 F-16A Block 10 en 2 F-16B Block 10 vliegtuigen geleverd. De overige F-16’s van de eerste batch van 116 toestellen is geleverd op de Block 15 standaard. Dit waren in totaal 41 F-16A Block 15 en 8 F-16B Block 15 toestellen. De levering van de eerste 116 F-16’s aan de Belgische Luchtmacht, was compleet in mei 1985. Nadat de Starfighter was vervangen door de F-16, besloot de Belgische regering om ook de Mirage V vloot te vervangen met de F-16. De zogenaamde Follow on Order werd geplaatst in februari 1983. De extra F-16’s zouden geleverd worden tussen 1987 en 1991. Deze tweede batch F-16’s bestond uit 40 F-16A Block 15 vliegtuigen en 4 -16B Block 15 vliegtuigen. Na de Koude Oorlog werd de Belgische Luchtmacht drastisch ingekrompen. De F-16 vloot werd door de Belgen teruggebracht van 160 vliegtuigen naar 72 vliegtuigen. De Belgische Luchtmacht begon met zijn andere 3 partners Denemarken, Nederland en Noorwegen het MLU (MidLife Update) programma in het midden van de jaren 90. Een overeenkomst werd getekend voor het upgraden van de huidige F-16 vloot op 26 januari 1993. In 1997 werd door drastische bezuinigingen in België besloten om slechts 48 vliegtuigen in aanmerking te laten komen voor het MLU programma. Uiteindelijk werd er een budget samengesteld om nog eens 24 F-16’s naar de MLU standaard te brengen. Het lot van de overige 18 F-16’s die op dat moment nog operationeel waren, was nog niet duidelijk. Aan het begin van 1998 werd besloten om deze overige vliegtuigen ook te updaten. Na de MLU update was het ook mogelijk om lasergeleide wapens mee te voeren onder de F-16. De nieuwe aanduiding van de F-16A werd na de MLU update F-16AM, de F-16B werd de F-16BM.

De Belgische Luchtmacht kent door de jaren heen 7 squadrons die met de F-16 vliegen of hebben gevlogen. De F-16’s waren in eerste instantie verdeeld over 3 vliegvelden, namelijk: Beauvechain, Kleine-Brogel en Florennes. Op 4 maart 1996 werd echter besloten om de Belgische F-16’s te concentreren op slechts 2 velden. Het 1 Wing op Beauvechain werd toen opgeheven als F-16 eenheid. Beauvechain was het eerste veld dat op 16 januari 1979 zijn eerste F-16 ontving. Het 349 Smaldeel was daarmee de eerste eenheid in België die met de F-16 zou gaan vliegen. Nadat het 349 Smaldeel was overgeschakeld op de F-16, volgde het 350 Smaldeel in op 3 maart 1980 toen deze eenheid zijn eerste F-16 ontving. De derde eenheid op Beauvechain was het OCU (Operational Conversion Unit). Deze eenheid werd opgericht in 1987 en moest de nieuwe F-16 vliegers in België opleiden. Toen in 1996 het 1 Wing werd opgeheven, verhuisde het OCU en het 349 Smaldeel naar Kleine-Brogel. Het 350 Smaldeel verhuisde tegelijkertijd naar Florennes. Kleine-Brogel in Vlaanderen was de tweede F-16 basis in België. Het 10 Wing op Kleine-Brogel bestond uit 2 Smaldelen die later zijn aangevuld met de 2 Smaldelen die van Beauvechain afkwamen. De eerste eenheid op Kleine-Brogel die de F-16 ontving, was het 31 Smaldeel. Deze tijgereenheid ontving de F-16 voor het eerst in 1982. Het tweede squadron op Kleine-Brogel dat zijn F-16’s ontving, was het 23 Smaldeel. Deze eenheid die bekend stond als “The Devils” ontving zijn eerste F-16 ook in 1982. Het 23 Smaldeel werd door de Belgische bezuinigingen opgeheven op 8 maart 2002. De derde F-16 basis in België is Florennes in Wallonië. Op Florennes staat het 2 Wing gestationeerd. Deze wing bevatte naast de verhuisde eenheid van Beauvechain nog 2 andere smaldelen. Het eerste Smaldeel op Florennes was het 1 Smaldeel. Deze eenheid ontving zijn eerste F-16 in 1989. De tweede eenheid op Florennes was het 2 Smaldeel. Deze eenheid ontving de F-16 voor het eerst in 1988 toen de Mirage V voor het eerst werd vervangen door de F-16. Het 2 Smaldeel werd ook door de Belgische bezuinigingen opgeheven op 20 april 2001.