Helikopters op de Spottersdag; Kleine-Brogel, 17 juli 2007

De Spottersdag op KB, Deel 2; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Naast alle fighters op de spottersdag op Kleine-Brogel, waren er ook een hele hoop helikopters betrokken bij de oefening die aan deze dag zit gekoppeld. De helikopters zijn vooral afkomstig uit België, maar er doet dit jaar ook een SA330 Super Puma mee aan de oefening uit het Verenigd Koninkrijk.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontstond bij de Royal Air Force een escadrille voor de begeleiding van artillerievuren. Deze nieuwe eenheid, het 651 Air OP (Observation Post) Squadron werd uitgerust met het Amerikaanse vliegtuig de "Taylorcraft" sport-plane. Het enige doel van deze nieuwe eenheid was om binnen zeer korte termijn een pilootwaarnemer van de artillerie in de lucht te brengen. Hij diende op de hoogte te zijn van de tactische toestand ten behoeve van de grondtroepen. Na de tweede wereldoorlog in 1946 besliste de Belgische regering het Leger te organiseren naar Brits model. Het zal vanaf dan drie onafhankelijke machten bevatten: Landmacht, Luchtmacht en Zeemacht. Hierdoor wordt in oktober 1946 het Militair Vliegwezen opgericht uit de Belgische sectie van de RAF. Deze eenheid wordt het 369ste Air OP Escadrille genoemd en wordt gebaseerd op Brasschaat. Net als de Britse Air OP escadrilles zal het 369ste Escadrille uitgerust worden met 22 lichte, ongewapende vliegtuigen van het type Auster. Op 15 april 1954 wordt de eenheid opgedeeld in twee nieuwe eenheden, namelijk: het 15e Escadrille op Brasschaat en het 16e Escadrille op Butzweilerhof. Beide eenheden worden onder het commando van de landmacht geplaatst. Het woord Escadrille wordt vervangen door de afkorting LtAvn wat staat voor “Light Aviation”. De beide eenheden worden aangeduid als LtAvn15 en LtAvn16.

Op 26 oktober 1959 arriveren de eerste Sud Aviation Allouette II helikopters op Belgische bodem na een vlucht vanuit Frankrijk. De helikopters worden geplaatst op Butzweilerhof. In totaal worden er 39 Allouette II helikopters aangeschaft door het Belgische Lichte Vliegwezen. In totaal gaan er vier eenheden vliegen met dit type welke verdeeld zijn over de beide velden Brasschaat en Butzweilerhof. De Allouette vervangt op het moment van invoeren de Piper Cub. Op 22 mei 1976 arriveerde de eerste van de in totaal twaalf bestelde Britain Norman BN2A Islander. Dit toestel ging op dat moment de Dornier Do-27 vervangen. Dit tweemotorige toestel wordt ingezet

voor patrouille taken. Het toestel werd in 2003 uitgefaseerd. Op dit moment vliegen er nog een aantal bij de Belgische kustwacht. Het derde toestel dat bij het Belgische Lichte Vliegwezen wordt gebruikt is de Augusta A-109. Op 13 januari 1992 werd de eerste Augusta A-109 geleverd aan de Belgische landmacht. De helikopter was van het type A-109BA en werd ingedeeld bij het 17e en 18e Escadrille dat deel uitmaakt van het LtAvn15 op Brasschaat. Op Brasschaat worden de Allouette II helikopters na 32 jaar uit dienst genomen. De helikopters gaan hier deel uitmaken van een antitank bataljon. In totaal heeft de Belgische landmacht 46 A-109’s in dienst gehad. De helikopters vlogen zowel op Brasschaat als op Bierset. De helikopters van But- zweilerhof zijn sinds 1993 verhuisd van Butzweilerhof naar Bierset.

In juli 2004 wordt er door de Belgische overheid besloten dat de helikopters in het vervolg worden ingedeeld bij de luchtcomponent. Als gevolg van deze reorganisatie wordt de naam Licht Vliegwezen omgedoopt tot Heli Wing. De eenheden zijn hierdoor niet meer ingedeeld bij de landmachtbataljons, maar worden nu ingedeeld bij de luchtmacht als Smaldeel. Voortaan bestaat de Heli Wing uit drie groepen en het wordt gestationeerd op Bierset. Brasschaat werd gesloten door een bezuinigingsmaatregel. De eerste groep is een vlieggroep en bestaat uit: een Staf, het 16e, 17e en 18e Escadrille welke opereert met de A109BA, een flight verbindingseenheid met de Allouette II en tot slot het 15e Escadrille OCTU, dat de conversie van nieuwe piloten naar de A109 verzorgt. De tweede groep is de 255e Maintenance Groep (255MGP). Tot slot is de derde groep een steungroep (Sp Gp). Het aantal A109’s wordt teruggebracht van 46 naar 32 helikopters. Het 16de Escadrille vliegt voortaan met de A109, terwijl de Verbindingsflight de Allouette II gebruikt.

In de ochtend uren kwamen een aantal Belgische helikopters aan op Kleine-Brogel. De eerste helikopter die aankwam was een Allouette II. Dit toestel vloog op lage hoogte voor mij langs waardoor ik een aantal mooie close-up opnamen kon maken. Het tweede toestel dat binnenkwam voor de Spottersdag was een Allouette III van de Belgische Zeemacht. Deze helikopter was afkomstig van Koksijde in het westen van België. Deze helikopter ging in een hover recht voor mijn lens voor de groene achtergrond. Ik was erg blij met deze helikopter, want ik had er nog nooit een fatsoenlijk op de foto gezet. De laatste helikopter uit België die binnenkwam was de Sea-King. Ook deze helikopter is afkomstig van Koksijde. Deze helikopter is in dienst bij de SAR vlucht van het no 40 Smaldeel. Op de spottersdag van Kleine-Brogel zou een groep helikopters de CSAR oefening uitvoeren op de basis recht voor het publiek. Het eerste toestel dat opsteeg was een Allouette II van Bierset. Deze helikopter had de rol van observator tijdens de oefening. De Britse Puma die op Kleine-Brogel stond had de taak om een neergestorte vlieger op te pikken op vijandelijk terrein. De Puma werd hierbij geëscorteerd door twee bewapende Augusta A-109’s van Bierset. De Allouette II had de neergestorte vlieger al snel gelokaliseerd. Hij gaf de positie van de vlieger door aan het team dat hem veilig moest stellen. De A-109’s gingen het gebied als eerste in waarbij zij het terrein afspeurden op vijandige activiteit. Ze hadden de opdracht om het terrein schoon te wegen. Dit betekent dat alle vijanden op een afstand gehouden moesten worden. Toen het terrein veilig was gesteld, verscheen de Britse Puma. Deze grote helikopter landde op de grasstrook naast de baan en pikte de neergestorte vlieger op. Tijdens deze actie gaven twee Belgische F-16 luchtsteun. Na de oefening landden alle helikopter voor mijn lens op het betonnen platform. Hierdoor was ik in staat om alle helikopters goed op de foto te krijgen. De spottersdag op Kleine-Brogel was net als alle andere jaren wederom een groot succes.