De Helikopter Eenheden; Gilze-Rijen, 27 augustus 2009

Het Defensie Helikopter Commando; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Op donderdag 27 augustus was ik te gast op vliegbasis Gilze-Rijen in het zuiden van Nederland. Gilze-Rijen is het thuisfront voor het gros van de helikopters van het Defensie Helikopter Commando (DHC). Op deze basis staan drie operationele squadrons welke met de Apache, Chinook, Cougar en Allouette III vliegen.

Het Defensie Helikopter Commando (DHC) werd opgericht in 2008. Bij de in het jaar 2001 gestarte studie van het Nederlandse Ministerie van Defensie welke verliep onder de naam "integrale militaire helikoptercapaciteit" werd gekeken naar een mogelijk samengaan van diverse helikopter eenheden binnen defensie. Het betrof hier de helikopter eenheden van de Koninklijke Luchtmacht (KLu), de Luchtmobiele Brigade (LMB) van de Koninklijke Landmacht en de Marine Luchtvaartdienst (MLD) van de Koninklijke Marine. Door de vele bezuinigingsmaatregelen gekoppeld aan een steeds groter wordende vraag naar helikopters, werd er in 2005 besloten tot de oprichting van een helikopterorganisatie voor de hele krijgsmacht.

In het verleden waren de krijgsmachtdelen ieder met hun eigen helikopter onderdeel uitgerust. De landmacht bezat de Groep Lichte Vliegtuigen (GPLV) voor artilleriewaarnemingen door artilleristen. De luchtmacht leverde echter de geschikte infrastructuur met vliegbasis Deelen en vliegbasis Soesterberg. De ondertussen opgeheven Marine Luchtvaartdienst (MLD) had zijn eigen vliegkampen Valkenburg en De Kooy en het had helikopters aan boord van de schepen. In de loop van de tijd zijn deze onderdelen door de vele bezuinigingen en reorganisaties aan grote veranderingen bloot gestaan. De GPLV werd in de jaren 90 van de vorige eeuw omgevormd tot de Tactische Helikopter Groep Koninklijke Luchtmacht (THGKLu). Hierbij ging ook het bezit van de helikopters geheel over naar de luchtmacht toen de artilleriewaarneming werd afgestoten. De MLD was in de jaren 80 en 90 van vorige eeuw al enkele keren zwaar bekritiseerd door de rekenkamer toen bleek dat de operationele en de onderhoudsdiensten van deze organisatie erg inefficient werkten. Na de verkoop van de Lockheed P-3 Orion patrouillevliegtuigen en de sluiting van het Vliegkamp Valkenburg in 2006 bleef alleen de Maritieme groep helikopters (MARHELI) over met 21 toestellen op De Kooy in Den Helder.

Op vrijdag 4 juli 2008 werd doormiddel van een ceremonie het Defensie Helikopter Commando (DHC) dan ook officieel opgericht. De DHC is ontstaan uit een fusie tussen vliegbasis Gilze-Rijen en Soesterberg waarbij Soesterberg is opgeheven, Marine Vliegkamp De Kooy in Den Helder en de SAR vlucht op vliegbasis Leeuwarden. Vliegbasis Gilze-Rijen is de grootste van de drie betrokken velden en werd daardoor dan ook als hoofdveld aangewezen voor de DHC. Op deze Basis staan drie eenheden gebaseerd: het 298 squadron welke vliegt met de CH-47D Chinook, het 300 squadron welke vliegt met de AS-532U-2 Cougar en de Allouette III en het 301 squadron welke vliegt met de AH-64D Apache. Op Marinevliegkamp De Kooy in Den Helder zijn twee eenheden gebaseerd, namelijk: het 7 squadron en het 860 squadron welke beide zijn uitgerust met de SH-14D Lynx. Verder is op vliegbasis Leeuwarden nog het 303 squadron gebaseerd welke de SAR vlucht in het waddengebied verzorgd. In de toekomst zal de SH-14D Lynx vervangen worden door de NH-90 waarvan de marine twaalf exemplaren zal krijgen op De Kooy. Ook zal de luchtmacht acht stuks van deze helikopter ontvangen welke op Gilze-Rijen komen te staan. Deze keer hoefde ik niet ver te reizen voor een leuk bezoek aangezien ik woon op vijftien minuten reizen van Gilze-Rijen. Eenmaal bij de hoofdpoort aangekomen, werden we met de bus de basis opgereden. We mochten plaatsnemen op een heuveltje halverwege de startbaan van Gilze-Rijen. Het doel van dit bezoek was fotograferen en daarom werden de squadrons deze keer niet een voor een aangedaan. Al snel begon het gebruikelijke spul te vliegen dat hier gebaseerd staat, Apaches Chinooks, Cougars en een Allouette III. De meeste vliegers waren heel welwillend en vlogen na hun oefening dan ook even langs ons zodat wij een aantal hele leuke foto's konden schieten. Een Apache presteerde het zelfs om op volle snelheid op tien meter langs de heuvel af te scheren waar wij stonden. Dit leverde dan ook meteen de foto's van de middag op. Het weer was ondertussen goed opgeklaard, want in de ochtend was het zwaar bewolkt. Ook een Cougar maakte een fly-by met volle snelheid en een opgetrokken landingsgestel.

Deze middag had nog enkele verrassingen voor ons in petto. Een half uur nadat we waren aangekomen, meldden twee Belgische F-16's zich voor een touch and go. Achteraf bleek dat een van die vliegers zijn afscheid had bij de Belgische Luchtmacht en daarom vlogen ze een rondje. Een mooi moment om Gilze-Rijen aan te doen omdat hier nu veel fotografen stonden. In de loop van de middag zagen we aan de horizon ook een AWACS van Geilenkirchen verschijnen. De grote witte kist maakte maar liefst zes maal een doorstart waarbij hij elke keer recht voor onze neus met fluitende motoren los kwam van het beton. Tussen de landingen van de AWACS door kwamen ook twee Nederlandse F-16's van Volkel langs om tot drie maal toe een doorstart te maken. Het hoogtepunt van deze middag moest nog komen. Maar liefst vier Mirage 2000's van het Franse Cambrai zouden een doorstart maken. Zij waren met een navigatievlucht bezig en nadat zij hadden gehoord dat hier vanmiddag een aantal fotografen zouden staan, hadden ze besloten Gilze-Rijen op te nemen in hun trip. Ik was erg blij met die Mirages, want je ziet ze niet zo heel vaak binnen de Nederlandse grenzen. Op het gebied van fighters werd deze geweldige middag afgesloten met het bezoek van een Duitse Tornado van Lechfeld die in de buurt was. Na een hele mooie middag op mijn eigen thuisbasis was het dan rond vier uur toch weer tijd om huiswaarts te keren. Door sommige mensen zou dit bezoek aan Gilze worden omschreven als het beste basisbezoek ooit aan deze basis. Wellicht hebben ze gelijk, want de kwaliteit van dit bezoek was perfect, je maakt ze zo niet vaak mee. Tevreden en met een aantal volle fotokaarten ging ik dan ook weer naar huis en keek ik terug op een perfecte middag op de thuishaven waar het voor mij ooit begonnen is.