Vzdušné Sily Armády; Slovenskej Republiky, 7 – 11 juni 2010

Deel 1: Een Bewogen Verleden; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Op maandag 7 juni 2010, begon mijn reis door Slowakije. Dit land van het voormalige Warschaupact heeft een bewogen verleden. Het hoogtepunt hierin was de val van de muur in 1989 en de splitsing van Tsjecho-Slowakije in 1993. Tegenwoordig is er nog maar een fractie van de luchtmacht over in vergelijking met toen.

De Slowaakse luchtmacht is een onderdeel van de strijdkrachten van de Slowaakse Republiek (Vzdušné Sily Armády Slovenskej Republiky). Het bestaat hedendaags uit drie belangrijke velden namelijk: de helikopterbasis Prešov, de fighterbasis Sliač en de transportbasis Malacky-Kuchyña. De Slowaakse luchtmacht heeft de bescherming van de Slowaakse republiek als hoofdtaak. De Slowaakse luchtmacht heeft op enkele vliegtuigen na alleen vliegtuigen en helikopters in dienst van Russische makelij. Het arsenaal van de Slowaakse luchtmacht bestaat uit twaalf Russische Mig 29 Fulcrum gevechtsvliegtuigen, tien L-39 Albatros trainers/lichte aanvalsvliegtuigen, acht Let-410 transportvliegtuigen, twee An-26 Curl transportvliegtuigen, tien Mil Mi-17 Hip transporthelikopters, negen Mil Mi-24 Hind aanvalshelikopters en tot slot vier Mil-Mi-2 Hoplite trainingshelikopters.

Tsjecho-Slowakije werd in 1939 bezet door Nazi-Duitsland. De luchtmacht bestond toen voornamelijk uit gevechtsvliegtuigen van dit land zelf en nam deel aan de invasie van Polen aan de Duitse zijde. Ook beschermde deze vloot het land tegen de dreiging vanuit Hongarije met behulp van de Duitsers. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Tsjecho-Slowaakse luchtmacht belast met de verdediging van de Tsjecho-Slowaakse luchtruim. Tijdens de invasie van Rusland, gaf de Tsjecho-Slowaakse luchtmacht luchtsteun aan grondtroepen uit Tsjecho-Slowakije en Duitsland aan het oostfront. De oude tweedekkers van de Tsjecho-Slowaakse luchtmacht werden vervangen door moderne Messerschmidt Bf-109 gevechtsvliegtuigen. De luchtmacht werd teruggestuurd naar Tsjecho-Slowakije omdat de Duitsers vonden dat er teveel gedeserteerd werd tijdens de Tsjecho-Slowaakse opstand tegen Duitsland eind 1944. Aan het eind van de Tweede Wereld Oorlog werd Tsjecho-Slowakije bezet door de Russen. Gedurende deze tijd was Tsjecho-Slowakije lid van het Oostblok en dus verwant met de Sovjet-Unie Vanaf 1955 werd het land lid van het Warschau Pact. De

Tsjecho-Slowaakse luchtmacht gebruikte vanaf dit moment Sovjet-vliegtuigen en hanteerde hiernaast ook hun tactieken en disciplines. De vliegtuigen die hierbij gebruikt werden waren meestal Migs. De Tsjecho-Slowaakse luchtmacht heeft in het begin van het Warschaupact vooral geopereerd met onder andere de MiG-15 Fagot, MiG-19 Farmer en MiG-21 Fishbed. In 1970 werd de MiG-23 Flogger geïntroduceerd en later in de jaren tachtig volgde ook de MiG-29 Fulcrum.

In november 1989 viel het communistische bestuur over de richtlijnen over Tsjecho-Slowakije. De twee parlementen van de twee nieuwe staten de Tsjechische Republiek en Slowakije werden gevormd per 1 januari 1993. Het arsenaal vliegtuigen van de voormalige Tsjecho-Slowaakse republiek werd verdeeld over beide landen in een verhouding van 2:1 in het voordeel van Tsjechië. De uitzonderingen op deze regel waren de MiG-23's, die uitsluitend werden gegeven aan de Tsjechische luchtmacht, en de MiG-29's welke gelijk werden verdeeld tussen de twee naties. De Slowaakse luchtmachtvelden werden verwaarloosd omdat het gros van het materieel naar Tsjechië ging. In 1995 werd de Sovjet organisatiestructuur van de luchtmacht vervangen door het westerse wing en squadron principe. In de aankomende jaren werd de infrastructuur van de velden aanzienlijk verbeterd en werden veel oude types als de Su-22 Fitter en de MiG-21 Fishbed uitgefaseerd. In 2004 werden het demonstratie team Biele Albatrosy en de nationale opleiding op Košice ontbonden.

Tijdens mijn reis door Slowakije zou ik veel sporen tegenkomen van dit bewogen verleden. Overal in het land zijn wrakken en preserved vliegtuigen en helikopters te vinden. Hiernaast zijn er ook een aantal musea waar het verleden van dit land in een uitgebreide collectie wordt getoond. Zo heeft Košice een geweldig museum met een aantal fraaie toestellen in hun collectie. Naast de toestellen uit het verleden van Slowakije staan hier ook een aantal andere vliegtuigen van over de hele wereld. Enkele voorbeelden zijn een Su-7 uit Oekraïne, een J5 uit China, een Saab Viggen uit Zweden en een F-5 uit Griekenland. In het midden van het museum vond ik een dump plaats waar een aantal Mig-21’s en Su-22’s stonden. Vooral de Mig-21 kom je vaak tegen in dit land. Dit is ook niet vreemd, want hier heeft de Slowaakse luchtmacht er de meeste van gehad. Meestal kom je deze oude toestellen tegen op de kleine civiele vliegvelden, maar soms zie je ze ook preserved staan in het midden van een dorp.

Het hoogtepunt tijdens mijn reis was toch wel het bezoek aan het staatsmuseum van Piešťany. Echt een museum is het eigenlijk niet. Het is meer een opslagplaats van de overheid waar er van elk type vliegtuig of helikopter minimaal een wordt bewaard. Naast alle vliegtuigen en helikopters, worden hier ook vele soorten tanks en andere landvoertuigen bewaard. Het was dan ook een interessante rondleiding die ik hier kreeg. Buiten stonden alle vliegtuigen opgesteld op een groot uitgestrekt grasveld. Hier was het mij toch om te doen. Er stonden lange rijen met Mig-21’s opgesteld op het gras. Ik schat dat er ruim dertig stonden. Ook waren er een aantal helikopters aanwezig op dit terrein, waaronder de Mil Mi-24 Hind. Onze begeleider in het museum stond het toe dat ik plaatsnam in de cockpit van deze enorme helikopter. Het viel me op dat de vliegers van dit toestel een geweldig uitzicht hebben vanuit de cockpit. Nadat ik weer uit de cockpit van de Mi-24 was geklommen, liep ik naar een lijntje toe waar onder andere een Su-7 en twee Mi-2’s stonden. Tot slot bezochten we een hangaar waar een aantal vliegtuigen en helikopters binnen stonden. Als eerste trof ik hier een Su-25 Frogfoot aan met ervoor zijn complete wapenarsenaal dat tentoongesteld werd. Naast deze Su-25 stond een MiG-23 Flogger opgesteld. Deze twee toestellen waren toch wel de highlights van deze hangaar. Het mag duidelijk zijn dat dit land een groots verleden heeft als het gaat om het aantal vliegtuigen dat zij hebben gehad.