AS-532U2 Cougar MkII; 1996 - 2011; Gilze-Rijen, 8 mei 2011

Het Einde van de Cougar in Nederland; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Op vrijdag 8 april 2011, worden de aangekondigde bezuinigingen op Defensie bekend gemaakt door minister van Defensie Hans Hillen. De uitkomst was een harde klap voor velen bij Defensie. Ook voor het no 300 Squadron. Zij moeten alle Cougars inleveren vanaf 8 mei 2011. Er blijven nog 3 toestellen vliegen tot 2012.

De Eurocopter Cougar AS 532U2 is een 2 motorige militaire transporthelikopter die in 41 krijgsmachten wereldwijd actief wordt gebruikt. Het toestel is geschikt om lichte tot middelzware sling loads mee te voeren onder de romp. De taken van de Cougar zijn troepenverplaatsing en herbevoorrading. Daarnaast kan het toestel worden ingezet voor gewondentransport en assistentie bij brandbestrijding. Het cijfer 5 in het typenummer AS-532U2 van de Cougar geeft aan dat het de militaire versie is van de AS 332 Super Puma. AS staat voor Aerospatiale, dit is de originele ontwerper van het toestel. De U staat voor Utility- Helicopter en de 2 verwijst naar het upgrade niveau van het toestel. In het buitenland worden diverse andere versies van de Cougar gebruikt, zoals een uitvoering als vliegend radarplatform en als anti-scheeps helikopter. De Cougar heeft een intrekbaar landingsgestel. De 4 bladige hoofdrotor en staartrotor kunnen een beschieting met een 20mm kanon of een 12,7mm machinegeweer doorstaan. De luchtinlaten van de twee turbinemotoren zijn ontworpen om het inzuigen van zand of ijs tegen te gaan. De helikopter is voorzien van een 4 assige automatische piloot die de bemanning kan gebruiken bij operationele inzet. De helikopter is ontworpen om zware klappen te kunnen overleven; daarom zijn alle essentiële systemen dubbel uitgevoerd en is de romp zo ontworpen dat inzittenden zijn beschermd tegen een botsingssnelheid tot 11,4 m/s. Ook kunnen de main rotor en tail gearbox zonder smering 30 tot 90 minuten blijven functioneren.

Op 29 oktober 1993 werd besloten dat er zeventien AS532U2 Cougars van Eurocopter verder aangeschaft. Vanaf 1996 werd er begonnen met de levering van deze toestellen. In 1996 werden er 10 geleverd en in 1997 de overige 7 helikopters. De 17 Cougars worden ingezet als middelzware transporthelikopters. De toestellen worden ingedeeld bij het no 300 Squadron dat gestationeerd was op de voormalige vlieg- basis Soesterberg. Vanaf 2008 vliegen de helikopters vanaf vliegbasis Gilze-Rijen. De

helikopters worden onder meer ingezet voor troepentransport, bevoorrading en gewondentransport bij operaties van de Luchtmobiele Brigade van de landmacht. Er kunnen in totaal 7 Cougars worden uitgerust met drijvers. Alle toestellen zijn uitgerust met het ‘Health and Usage Monitoring System (HUMS)’. Het HUMS systeem vergroot de vliegveiligheid doordat een beter zicht wordt geboden op de technische toestand van de individuele helikopter. De Cougar kan worden uitgerust met een doorgunner aan beide zijden. Deze wapens zijn van het type FN MAG met een kaliber van 7.62mm. Naast de bewapening, zijn de Cougar transporthelikopters zijn uitgerust met een uitgebreid pakket ter zelfbescherming. Een van de zelfbeschermingsmiddelen is het ISPS (Integrated Self Protection System). Dit computer gestuurde systeem bestaat uit: het Missile Approach Warning System (MAWS), de Radar Warning Receiver (RWR) en een Advanced Counter Measures Set (ACMS). Het MAWS zorgt er voor dat de bemanning bij eventuele raketaanvallen wordt gewaarschuwd. De RWR zorgt er voor dat de bemanning wordt gewaarschuwd wanneer het toestel gevolgd wordt door een radarsysteem. Het ACMS zorgt voor het uitwerpen van de juiste tegenmaatregelen.

De Cougars zijn in 15 jaar tijd verschillende keren ingezet. In 2001 was 5 Cougars van het no 300 Squadron ingezet in Bosnië in het kader van de Stabilisation Force (SFOR). De hoofdtaak tijdens deze missie was medische evacuatie door het Incident Response Team (IRT). De helikopter was hier ingericht met medische apparatuur en het toestel was uitgerust met een lier. De helikopters stonden 24 uur per dag klaar om te vliegen. In 2004 heeft de Cougar in Irak de taken van het Chinook helikopter- detachement overgenomen. 5 toestellen werden ingezet in Irak, ze stonden geba- seerd op de basis Tallil in zuidwest Irak. De Cougars werden hier vooral ingezet om materiaal en personeel te verplaatsen. Ook hier heeft de Cougar voor een groot deel de MEDEVAC taak op zich genomen. Daarnaast leverde een Cougar support tijdens de eerste vrije verkiezingen in Irak door het vervoeren van stembiljetten van As Salman en Bussaya naar As Samawah. De Cougars werden van 2006 tot 2010 veelvuldig ingezet in Afghanistan. Een detachement met zes helikopters werd toegevoegd aan de de Nederlandse Air Task Force in Afghanistan. De Cougars ondersteunden de Nederlandse en andere ISAF militairen vanuit Kandahar en Uruzgan.

Naast deze internationale uitzendingen werd de Cougar ook veelvuldig ingezet voor diverse nationale taken. Zo is de Cougar ook inzetbaar voor brandbestrijding. Het toestel kan worden uitgerust met een zogenoemde Bambi bucket. Dit is een flexibele watercontainer die onder de helikopter hangt. De Bambi bucket van de Cougar kan 2500 liter water meevoeren. In 2010 werden Cougars in eigen land ingezet bij een duinbrand bij Schoorl en bij een grote brand op de Strabrechtse Heide. De ondersteuning bij diverse bosbranden werd in het begin van 2011 nog eens overgedaan. Door de extreem droge situatie in Nederland is de Cougar al bij diverse bosbranden ingezet. Na 15 komt er een einde aan de operationele vluchten van de Cougar. Door de huidige bezuinigingsplannen van het kabinet Rutte I is er geen ruimte meer voor de Cougars binnen Defensie. De Cougars zijn toe aan een nieuwe update die veel geld gaat kosten. Dit geld is op dit moment niet meer beschikbaar en daarom is er besloten om de Cougars per 8 mei 2011 stil te zetten. Er zullen na 8 mei nog 3 toestellen blijven om aan de nationale taken te kunnen voldoen. Deze toestellen blijven vliegen tot 2012. Hierna zal de NH-90 die dan is ingevoerd de taak van de Cougar overnemen. Wat de toekomst van het no 300 Squadron wordt is nog niet duidelijk. Wel is bekend dat er in totaal bij Defensie ruim 12000 banen verloren gaan door de huidige bezuinigingsronde. Ruim 6000 medewerkers worden gedwongen ontslagen en veel materieel wordt per 8 mei stilgezet. De inkrimping van Defensie is een aanslag op de inzetbaarheid van het leger.