30 Jaar Boeing E-3A Sentry; Geilenkirchen, 15 juni 2012

Airborne Warning And Control System; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Dit jaar is de E-3A Sentry ook bekend als de AWACS (Airborne Warning And Control System) 30 jaar in dienst bij de NATO. Om dit te vieren wordt op 16 en 17 juni 2012 open dagen georganiseerd op Geilenkirchen. Ik was aanwezig bij de spottersdag tijdens de aankomst van de vliegtuigen voor deze open dagen.

Dit jaar wordt het 30 jarige jubileum gevierd van de E-3 component op Geilenkirchen. De vliegbasis Geilenkirchen is de thuisbasis van de E-3 Sentry vloot van de NATO. Deze basis ligt in Duitsland vlakbij de Nederlandse grens van zuid Limburg. De basis werd in 1953 in gebruik genomen door de Royal Air Force als RAF Geilenkirchen. Diverse RAF squadrons hebben gevlogen vanaf deze basis van 1953 tot en met 1968. In 1968 werden de vliegactiviteiten gestopt en werd de basis overgedragen aan de Duitse Luftwaffe. In augustus van dat jaar werd het de thuisbasis van diverse Duitse Surface-to-Surface raketeenheden. Nadat de NATO besloot om het Airborne Early Warning & Control Force programma te starten, werd Geilenkirchen de thuisbasis van de E-3A vloot. In 1980 werd de bouw gestart van de aanleg van faciliteiten voor de E-3 toestellen. Het eerste basispersoneel arriveerde in januari 1981. De basis werd vanaf dat moment een internationaal militair hoofdkwartier. De eerste E-3 Sentry arriveerde in februari 1982 op Geilenkirchen. De Duitse regering overhandigde de basis officieel aan de NATO als Main Operating base (MOB) op 31 maart 1982. De E-3 Component werd officieel opgericht op 28 juni 1982. De volledige operationele capaciteit, werd bereikt aan het einde van 1988. In totaal heeft de NATO 18 E-3A Sentry (AWACS) vliegtuigen aangeschaft. In 30 jaar tijd is er 1 vliegtuig verloren gegaan bij een crash in Griekenland in juli 1996. In totaal staan stonden er 4 squadrons op Geilenkirchen gestationeerd. Deze eenheden zijn: het Squadron 1, het Squadron 2, het Squadron 3 en het Squadron 4 Training Wing. De eerste 3 squadrons zijn allemaal uitgerust met de E-3A Sentry. Het trainingssquadron is onlangs opgeheven. Het Squadron 4 Training Wing was voorheen uitgerust met de CT-49A (Boeing 707 TCA). Deze toestellen zijn inmiddels uitgefaseerd. Alle toestellen op Geilenkirchen zijn geregi- streerd met een Luxemburgs nummer.

De Boeing E-3 Sentry is een Airborne Early Warning And Control System (AWACS) dat

ontwikkeld is door Boeing. Het vliegtuig is gebaseerd op de Boeing 707. Het toestel wordt ingezet als all weather controle en communicatie orgaan in de lucht. In de jaren 60 was de USAF op zoek naar een vervanger voor de EC-121 die aan vervanging toe was. De 707 van Boeing werd gebruikt als uitgangspunt voor het nieuw te ontwikkelen toestel. Er werden 2 bedrijven geselecteerd voor de ontwikkeling van een radar systeem. Deze bedrijven waren Westinghouse en Hughes. Beide bedrijven ontwikkelde een radarsysteem dat gebaseerd was op de pulse-Doppler technologie. Westinghouse won het contract na een evaluatieperiode. De eerste USAF E-3 werd in maart 1977 in gebruik genomen. In totaal werden er 68 E-3’s gebouwd. De hoofdgebruiker van de E-3 is de USAF met 34 vliegtuigen. De Amerikaanse AWACS vliegtuigen staan gestationeerd op Tinker AFB in Oklahoma, Elmendorf AFB in Alaska en Kadena AB in Japan. De tweede grote gebruiken is de NATO E-3 component op Geilenkirchen in Duitsland. De NATO schafte in totaal 18 E-3 Sentry vliegtuigen aan. De RAF heeft in totaal 7 Sentry EAW Mk1 vliegtuigen aangeschaft; deze toestellen staan gestationeerd op RAF Waddington, UK. De Franse Luchtmacht heeft 4 E-3 Sentry vliegtuigen in dienst. De Franse vliegtuigen staan op Avord gestationeerd. De laatste gebruiker in Saoedi-Arabië. Deze luchtmacht heeft 5 E-3 vliegtuigen in dienst die op Al Kharj gestationeerd staan. In 1991 speelde de E-3 Sentry voor het eerst een cruciale rol tijdens operatie Dessert Storm. De vliegtuigen van de coalitie werden door de AWACS vliegtuigen succesvol naar hun doelen geleid.

Het weer vandaag op Geilenkirchen was dramatisch. Van tijd tot tijd viel er zware regen. Pas later op de dag zou het beter worden. Op de basis was voor de spotters een vak gereserveerd aan de kop van de startbaan lang de rolbaan. Dit was een ideale plek, want je kon de vliegtuigen die binnen kwamen uit alle hoeken fotograferen. Het eerste toestel dat binnenkwam, was een Tsjechische CN-295. Kort na de aankomst van de Tsjech, arriveerde de Allouette III van de KLu. Een van mijn hoofddoelen van de dag arriveerde kort na de KC-135. De Duitse CH-53 landde op de rolbaan na een mooie fly-by. Het regende ontzettend hard toen deze helikopter arriveerde. De CH-53 was afkomstig van Rheine-Bentlage net als de Bo-105 Bölkow die iets later arriveerde. De Bölkow had een prachtige beschildering op de romp staan. Aan de rechterzijde het paard van de Duitse Regio Nordrhein-Westfalen en aan de andere kant een Adelaar. zat de Poolse CN-295 al in de landing. Dit was de trigger dat de Su-22 Fitter binnen 30 minuten zou arriveren. De Fitter kwam inderdaad keurig op tijd binnen. Het zwarte toestel maakte een backtrack langs het publiek.

Na een korte periode van stilte, hing er ineens een Noorse Hercules in de landing. Ook de een Duitse Transall kwam tegelijkertijd aan op Geilenkirchen. Na de landing van deze vliegtuigen verschenen de Duitse gevechtsvliegtuigen aan de horizon. Een Tornado, een Phantom en een Eurofighter zaten in het circuit. De Tornado was van AG-51 en was in de kleuren van de Tiger Meet op Orland gespoten. Ondertussen kwamen ook een Belgische F-16 en een Duitse OV-10 binnen. Kort na deze toestellen hing er een Griekse F-16D in de landing. Het weer werd gelukkig iets beter ondertussen. Kort achter de Griek zat een NATO AWACS. Dit was ook een van mijn hoogtepunten, want een dag op Geilenkirchen zonder AWACS is ondenkbaar. Ook de Deense F-16 was een mooie toevoeging op de flightline. De Hongaarse An-26 maakte een aantal mooie fly-by’s langs het publiek en over de baan. De Turken waren met 2 F-16’s vertegenwoordigd op Geilenkirchen. Solo Turk en een 2e F-16 kwamen na de landing ook langs het publiek getaxied. De laatste deelnemer die arriveerde was een Hercules van Ramstein AB. Ondanks het weer was de spottersdag op Geilenkirchen een zeer geslaagde dag.