98. Vazduhoplovna Brigada; Batajnica, 1 -2 september 2012

De Servische Luchtmacht, deel 3; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Servische vliegbasis Kraljevo-Lađevci is de thuisbasis van de 98. Brigada van de Servische Luchtmacht. Op deze basis staan 3 eenheden gestationeerd die met ver- schillende varianten van de J-22 Orao en de Gazelle vliegen. Ook staan er detache- menten van de 98. Brigada op Niš - Konstantin Veliki gebaseerd.

Het 241 Lovačko-Bombarderska Aviacijska Eskadrila, (241. LBAE, 241st Fighter-Bom- ber Squadron) is de aanvalseenheid van de Servische Luchtmacht. Deze eenheid staat gestationeerd op Kraljevo-Lađevci waar het deel uitmaakt van de 98. Brigada. Het belangrijkste vliegtuig van de eenheid is de Soko J-22 Orao. Deze jachtbommen- werper is ontwikkeld in het voormalige Joegoslavië. Het toestel werd ook door de Roemenen gebouwd onder de naam IAR-93. Op 20 mei 1971, besloten de rege- ringen van Joegoslavië en Roemenië om gezamenlijk een nieuwe jachtbommenwer- per te ontwikkelen. Het nieuwe toestel moest de verouderde Joegoslavische Soko J-21 Jastreb en de Amerikaanse F-84F Thunderjet gaan vervangen. Het toestel moest degelijk gebouwd zijn en het moest in staat zijn om te opereren op beschadigde startbanen en grasstrips. Het toestel zou in eerste instantie een supersonisch vliegtuig worden. In november 1974, vloog het eerste prototype van de J-22 Orao vanaf de Servische basis Beograd-Batajnica. Vanaf 1978 werden de eerste Orao’s geleverd aan de testfaciliteiten van de Joegoslavische Luchtmacht. Toen de Joegoslavische oorlog uitbrak in 1991, waren pas 3 eenheden met de J-22 Orao uitgerust. De productie van het gevechtsvliegtuig werd stilgezet. Na de oorlog zijn alle J-22 Orao vliegtuigen in dienst gekomen van de Servische Luchtmacht.

Het 241. LBAE is de enige eenheid in Servië die nog met de J-22 Orao vliegt. De eenheid heeft 5 verschillende varianten van de Orao in gebruik. De officiële aandui- ding van de J-22 Orao is eigenlijk J-2 Orao, maar omdat de Orao een Servisch product is wordt vaak de Servische aanduiding J-22 gebruikt. De letter J in de typeaanduiding staat voor Jurisnik (Attack). De variant waar de Servische Luchtmacht er de meest van heeft gehad is de J-22. Van de origineel 33 vliegtuigen zijn er nu nog 3 in dienst bij de luchtmacht. De J-22A is een gemoderniseerde variant van de J-22. De Servische luchtmacht heeft nog 4 van de oorspronkelijk 24 vliegtuigen in dienst van deze variant

van de Orao. De NJ-22 is de trainingsvariant van de Orao. Het toestel heeft een dubbele cockpit voor trainingsdoeleinden. De letter N staat in deze aanduiding voor Nastavni (Training). De luchtmacht heeft nog 2 van de 31 NJ-22’s in dienst. De fotoverkenningsvariant van de Orao is de IJ-22. De letter I staat in deze aanduiding voor Izvidjac (Reconnaissance). De Servische Luchtmacht heeft nog 7 fotoverkennings- vliegtuigen in dienst, dit waren er 26 in het verleden. De laatste variant van de Orao is de INJ-22 Orao. Er is nog 1 vliegtuig van deze variant in dienst. In totaal heeft de Servische Luchtmacht ooit 9 van deze vliegtuigen gehad. Deze variant van de Orao is een fotoverkenningsvliegtuig met een dubbele cockpit. Naast de Orao heeft het 241. LBAE ook nog 2 UTVA-75’s en 2 G-4 Super Galebs in dienst voor trainingsdoelen.

Het 714 Protivoklopna Helikopterska Eskadrila, (714. POHE, 714th Anti-Armor Helicopter Squadron) is het enige helikopter squadron in Servië die zich volledig richt op de offensieve rol. De eenheid heeft 3 varianten van de Gazelle in dienst en is gebaseerd op Kraljevo-Lađevci. Op deze basis is het 714. POHE een onderdeel van de 98. Brigada. Naast Kraljevo-Lađevci, heeft de eenheid ook regelmatig detache- menten staan op Niš - Konstantin Veliki. De belangrijkste variant van de Gazelle bij de eenheid is de SA341H. Deze gazelle wordt volgens het Servische systeem aangeduid als de HN-42M. De letter H staat hierbij voor Helikopter, dit is een standaardaan- duiding voor alle Servische helikoptertypen. De letter N staat voor Naoružani (Armed Helicopter). Het 714. POHE beschikt over 12 SA341H helikopters van de oorspronke- lijk 37 helikopters. Naast de SA341H, beschikt het 714. POHE ook over 4 van de oorspronkelijk 43 SA342L1 Gazelle helikopters. Deze helikopter wordt aangeduid als de HN-45M waarbij de M staat voor Modifikovan (Modified). De SA341H Gazelle en de SA342L1 Gazelle, worden beide gebruikt voor de offensieve taken van deze eenheid. De helikopters worden echter wel gedeeld in een poule met het 119. MHE. De bewapende Gazelles kunnen bewapend worden met een kanon aan de zijkant van de helikopter of met de draad geleidde TOW raketten. Deze raketten kunnen aan de kleine vleugels van de helikopter gemonteerd worden. De derde variant van de gazelle waarover het 714. POHE beschikt, is de SA342L1 Gazelle die aangeduid wordt als de HO-45. De eenheid heeft 2 gazelles van dit type waarmee trainingsvluchten kunnen worden gevlogen.

Het 119 Mešovita Helikopterska Eskadrila (119. MHE, 119th Mixed Helicopter Squa- dron) is de tweede helikopter eenheid van de 98. Brigada. De eenheid is gestatio- neerd op zowel Kraljevo-Lađevci en op Niš - Konstantin Veliki. De belangrijkste taken van deze eenheid is Search And Rescue (SAR) en verkenning. In het verleden heeft deze eenheid met de SA341H gevlogen. In totaal had de Servische Luchtmacht 53 helikopters van dit type die aangeduid werden als de HO-42. Deze helikopters staan tegenwoordig in opslag op Niš - Konstantin Veliki. De SA341H (HN-42M) en de SA342L1 (HN-45M) helikopters worden gedeeld in een poule met het 714. POHE. Voor het vliegen van diverse verkenningsmissies, heeft het 199. MHE een drietal SA341 Gazelles in dienst. Deze helikopters worden aangeduid als de HI-42. De letter I staat voor Izvidjac (Reconnaissance). Deze variant van de gazelle kan worden uitgerust met de kijker boven op de cockpit van het toestel. In totaal heeft de Servische Luchtmacht 21 van deze helikopters in dienst gehad. Deze helikopters kunnen worden ingezet voor de evacuatie van gewonde militairen. De helikopter is ook inzetbaar voor SAR taken. Tot slot beschikt het 119. MHE ook over de SA342L1 Gazelle die aangeduid wordt als de HO-45. Deze variant van de gazelle wordt gedeeld met het 714. POHE en wordt ingezet voor oefenvluchten en waarnemingen. In totaal heeft de Servische Luchtmacht 20 van deze gazelles in dienst gehad.