De Sea-Kings van het 40 Smaldeel; Koksijde, 10 september 2012

De Belgische SAR vlucht; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Belgische SAR vlucht op de vliegbasis Koksijde vliegt al jarenlang met de West- land Sea-King Mk48. De helikopters worden voornamelijk ingezet voor reddingen op zee, maar ook civiele taken worden uitgevoerd door het 40 smaldeel. Na 35 jaar dienst zal de Sea-King uiteindelijk door de NH-90 worden vervangen.

De Belgische vliegbasis Koksijde ligt in het zuiden van België aan de kust naast de stad Oostende. Koksijde is de thuisbasis van het 40 Smaldeel van de Belgische Luchtmacht. De vliegbasis Koksijde werd tijdens de Eerste Wereldoorlog gesticht toen het Belgische leger zich terugtrok achter de IJzer na de Duitse inval op 2 augustus 1914. Het leger reorganiseerde zich en de luchtmachtbasis Ten Bogaerde bij Koksijde werd opgericht als gevolg hiervan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft de Duitse bezetter de vliegbasis in Koksijde drastisch vernieuwd. Er werd meteen een betonnen startbaan van ruim 800 meter haangelegd en diverse gebouwen werden geplaatst. Pas vanaf het einde van 1943 werd de basis continue gebombardeerd ter voorbereiding van de Invasie in Normandië. Koksijde werd vanaf oktober 1944 weer hersteld door de RAF. Op 15 oktober 1945 werd de basis overgenomen door de Belgische Luchtmacht. Op 1 januari 1948, werd de Jachtvliegschool van de Belgische Luchtmacht opgericht op deze basis. Op 23 januari werd naast de Jachtschool ook de Lucht en Zee Reddingsdienst opgericht. De vliegers die hun vliegbrevet hadden gehaald werden hier getraind tot jachtvlieger bij de Belgische Luchtmacht. De school werd in 1957 verplaatst naar Brustem en tegelijkertijd werd de 13e Jachtwing op Koksijde gestationeerd. In 1958 werd de 13e Jachtwing opgeheven en kreeg de basis de rol van herontplooiingsbasis toebedeeld. Alleen de SAR vlucht zou op deze basis gestationeerd blijven na het vertrek van de Jachtwing.

Als onderdeel van de Lucht en Zee Reddingsdienst, werd op 1 april 1961 de Heliflight opgericht op vliegbasis Koksijde. Deze eenheid werd meteen uitgerust met 5 Sikorsky HSS-1 helikopters. Deze eenheid moest de taak van de Vedettes van de Lucht en Zee Reddingsdienst gaan overnemen. De Belgische Zeemacht zou 2 van de 5 helikopters gaan gebruiken en de overige 3 werden door de Belgische Luchtmacht gebruikt. In 1963 werd een tweede flight opgericht en werden er ook 7 Sikorsky S-58C helikopters

overgenomen van Sabena. Vanaf 1 april 1971, kreeg de Heliflight de status van een smaldeel. De aanduiding van dit nieuwe smaldeel werd het 40 Smaldeel. Het 40 Smaldeel kreeg 4 flights toebedeeld waaronder een flight voor de Zeemacht en een flight voor onderhoud om helikopters aan boord van schepen te kunnen repareren. Om deze laatste taak te kunnen uitvoeren werd besloten om de HSS-1 te vervangen door de Allouette III. De eerste van de 3 Allouette III helikopter, werd geleverd op 14 maart 1971. Vanaf 1973 kreeg de eenheid specifiek de Search And Rescue (SAR) taak toebedeeld. De eenheid kreeg een eigen embleem met daarop een hand die boven het water uitsteekt en erboven een reddingshelikopter. De squadronspreuk zou Aude Audenda worden, dit betekend waag wat gewaagd moet worden. In 1976 werden bemanningen omgeschoold tijdens een intensieve trainingsperiode op de Engelse Royal Navy basis Culdrose. Er werden 5 Sea-King Mk-48 helikopters aangeschaft die volledig in dienst kwamen van de SAR vlucht bij het 40 Smaldeel. De eerste Sea-King arriveerde op Koksijde op 1 april 1977. Vanaf dat moment nam de Sea-King de taken van HSS-1 over.

De HSS-1 helikopter zou nog tot 1986 in dienst blijven bij de Belgische Luchtmacht. Het toestel diende in zijn laatste jaren bij het 40 Smaldeel als transporthelikopter en als opleidingstoestel voor de nieuwe helikopterpiloten. De laatste vlucht van deze helikopter werd gevlogen op 5 december 1986. De Sea-King bleek een uitstekende helikopter te zijn voor de SAR taken van het 40 Smaldeel. De Sea-King is een helikopter van Amerikaanse makelij. De helikopter werd in 1957 ontworpen door de Amerikaanse bouwer Sikorsky. De helikopter werd ontwikkeld voor het detecteren en bestrijden van onderzeeboten. Op 11 maart 1959 maakte de XHHS-2 zijn eerste vlucht. De Amerikaanse marine was zo onder de indruk van de prestaties van deze helikopter dat alle helikopters door de Sea-King werden vervangen in 1961. De Sea-King is een robuust gebouwde helikopter die als eerste helikopter ter wereld drijvende eigenschappen had. Door deze goede eigenschappen werd de Sea-King al snel de belangrijkste SAR helikopter van de Amerikaanse marine. In 1969 werd het Britse Westland de eerste bouwer die buiten de Verenigde Staten de Sea-King onder licentie mocht gaan bouwen. Later mochten ook Augusta uit Italië en Mitsubishi uit Japan deze helikopter gaan bouwen. In Europa kochten hete Verenigd koninkrijk, België, Duitsland en Noorwegen de Sea-King als SAR helikopter.

In 1990 is na een periode van ruim 30 jaar de productie van de Sea-King gestopt door Sikorsky. In totaal zijn er ruim 1100 helikopters gebouwd door de verschillende vliegtuigbouwers. Bij de Belgische Luchtmacht is de Sea-King op dit moment nog de reddingshelikopter van de luchtmacht. De Sea-King staat in België dag en nacht klaar op vliegbasis Koksijde om slachtoffers van luchtvaartongevallen te vervoeren naar ziekenhuizen in België en Luxemburg. De belangrijkste taak van de Sea-King is het redden van drenkelingen op zee langs de Belgische kustlijn. Naast het steunen van militaire slachtoffers, wordt de Sea-King ook ingezet voor taken, zoals: het vervoeren van brandwondenpatiënten, schepen in moeilijkheden bij staan, vermiste personen opsporen en bewakingsopdrachten langs de kustlijn uitvoeren. De Belgische Lucht- macht heeft echter aangekondigd dat de Sea-King vervangen gaat worden door de NH-90. Deze helikopter is op dit moment volop in ontwikkeling door een samenwerkings- verband van meerdere landen in Europa. Het 40 Smaldeel heeft ondertussen een erg goede reputatie opgebouwd bij de Belgische bevolking. De nieuwe NH-90’s zullen in de toekomst niet alleen vanaf Koksijde, maar ook vanaf Beauvechain gaan vliegen. De ontwikkeling van de NH-90 gaat op dit moment gepaard met tegenslag, tot de komst van de NH-90 zal de Sea-King nog trouw dienst doen.