Mikoyan-Gurevic MiG-23 "Flogger"; Graf-Ignatievo, 6 oktober 2012

De Bulgaarse MiG’s, deel 2; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Naast de MiG-2 Fishbed, heeft in Bulgarije ook de MiG-23 een belangrijke rol gespeeld. De MiG-23 werd aan het einde van de jaren 70 in dienst genomen als een luchtverdedigingsjager op Dobroslavtsi en Gabrovnitsa. Aan het begin van de jaren 80 werd het toestel ook in dienst genomen als aanvalsjager op Cheshnegirovo.

De Mikoyan-Gurevich MiG-23 (Микоян и Гуревич МиГ-23) is een gevechtsvliegtuig dat gebouwd werd door de Sovjet Unie. De NATO codenaam voor dit supersonische gevechtsvliegtuig is Flogger. Het vliegtuig werd door het Mikoyan-Gurevich ontwerpbu- reau ontworpen als een luchtverdedigingsjager. De MiG-23 Flogger was samen met de MiG-25 Foxbat een van de eerste derde generatie vliegtuigen die operationeel werd binnen de Sovjet Luchtmacht. Het was het eerste Sovjet vliegtuig dat ontworpen werd dat uitgerust kon worden met Beyond Visual Range raketten. De MiG-23 moest half jaren 60 de opvolger worden van de MiG-21 Fishbed. De MiG-23 was een zwaarder vliegtuig met meer motorvermogen dan zijn voorganger. De MiG-23 is vergelijkbaar met zijn Amerikaanse tegenhanger de McDonnell DouglasF-4 Phantom. Een be- langrijk aspect tijdens het ontwerpen van de MiG-23 was de start en landingspresta- tie. Veel snelle Sovjet vliegtuigen hadden een erg lange startbaan nodig voordat ze in de lucht zaten en ook de actieradius was vaak beperkt. Het resultaat was een vliegtuig dat was uitgerust met zwenkvleugels. Het grootste probleem van het ontwerp was het landingsgestel. Door de grote motor was er in het lange slanke vliegtuig nauwelijks ruimte om het landingsgestel op te bergen tijdens de vlucht. Dit probleem werd opgelost met een landingsgestel dat dubbelgevouwen kon worden tijdens het intrekken. Dit landingsgestel was erg complex en het vliegtuig was erg onstabiel tijdens de landing door de smalle spoorbreedte ervan.

Het eerste prototype van de MiG-23 was het model 23-01 en was van het type MiG-23PD. Het nieuwe toestel was gebaseerd op een MiG-21 ontwerp en het had 2 kleine liftmotoren aan de romp hangen om de startafstand te verkleinen. Dit concept was echter niet bruikbaar omdat de lift motoren in volle vlucht nutteloze ballast waren die de prestaties van het toestel tegenwerkten. Het tweede prototype was model 23-11 en was uitgerust met zwenkvleugels. De zwenkvleugels konden in 3 standen geplaatst

worden, namelijk onder hoen van 16, 45 en 72 graden. Dit ontwerp had meer succes dan het eerste ontwerp. De eerste succesvolle testvlucht van de 23-11 vond plaats op 10 juni 1967. Na deze vlucht werden er nog 3 prototypes gebouwd voor het testen van diverse systemen van de MiG-23. De serieproductie van de MiG-23 startte in december 1967. Naast de McDonnell Douglas F-4 Phantom, had het uiteindelijke ontwerp van de MiG-23 ook eigenschappen van de General Dynamics F-111 Aardvark. Ook de F-111 was ontworpen als gevechtsvliegtuig, maar werd uiteindelijke een jachtbommenwerper door zijn grote gewicht. De Russen wisten echter het gewicht van de MiG-23 beperkt te houden waardoor het toestel prima is staat was om luchtgevechten aan te gaan. De MiG-23 zou echter beter presteren in de rol van onderscheppingsjager dan in de rol van gevechtsvliegtuig. De productie van de MiG-23 heeft gelopen van 1970 tot en met 1985. Er zijn in totaal meer dan 5,000 MiG-23 vliegtuigen gebouwd.

De Bulgaarse MiG-23 Floggers hebben in Bulgarije op 3 verschillende vliegvelden gestaan, namelijk op: de 1st Fighter Air Base Dobroslavtsi (1ва Изтребителна авиобаза Доброславци) ten noorden van Sofia, de 2nd Fighter Air Base Gabrovnitsa (2ва Изтребителна авиобаза Габровница) ten noorden van Montana en de 25th Fighter-Bomber Air Base Cheshnegirovo (25вa изтребително-бомбардировъчен Авиобаза Чешнегирово) ten oosten van Plovdiv. De eerste Bulgaarse MiG-23 arriveerde in 1978 op Dobroslavtsi waar het toestel deel ging uitmaken van 18-и изтребителен авиополк (18 Fighter Aviation Regiment). Deze basis was samen met Gabrovnitsa een onderdeel van de 1st Fighter Aviation Division. De MiG-23 ging op deze basis de MiG-17, MiG-19 en de pas ingevoerde MiG-2 vervangen. De eerste varianten van de MiG-23 die in dienst kwamen, waren van het type MiG-23MF en MiG-23UM. De MiG-23UM is de tweezits trainer variant van de MiG-23MF. Vanaf 1982 werd ook de MiG-23MLA en de MiG-23UB ingevoerd. Deze MiG’s waren verbeterde varianten van de eerder geleverde MiG-23 varianten. De MiG-23UB is ook hier weer de tweezits trainer variant van de MiG-23MLA. In 1991 werd de MiG-23MLD in dienst genomen bij de Bulgaarse Luchtmacht. Vanaf 1994 werd het 18FAR opgesplitst in het 1 Fighter Aviation Squadron (1FAS) op Dobroslavtsi en het 2 FAS op Gabrovnitsa.

De derde MiG-23 basis van de Bulgaarse Luchtmacht was Cheshnegirovo. Op deze basis stonden de B varianten van de MiG-23 gebaseerd. De M varianten op de andere 2 velden zijn de luchtverdedigingsjagers en de B varianten van de MiG-23 zijn de grondaanvalsjagers. Op Cheshnegirovo stond vanaf 1961 het 25 Изтребител-бом- бардировач авиационен полк (25 Fighter-Bomber Aviation regiment) (25FBAR) gebaseerd. De eenheid vloog van 1961 tot en met 1981 met de MiG-15 en de MiG-17. In 1976 ontving Bulgarije de eerste MiG-23BN Floggers. De MiG-23BN was de verbeterde variant van de MiG-23MLA. Deze MiG-23 variant was helemaal geschikt gemaakt voor de aanval van gronddoelen doormiddel van aangepaste elektronica voor de andere wapensystemen. De Bulgaarse Luchtmacht werd vanaf 1994 een hervorming door na de val van de Sovjet Unie in 1989. De regimenten op de ver- schillende velden werden omgenummerd tot squadrons. De aanduidingen van de squadron op de 3 MiG-23 Flogger velden werden als volgt: het 1FAS (1 Fighter Aviation Squadron) op Dobroslavtsi, het 2FAS op Gabrovnitsa en het 25FBAS op Cheshne- girovo. In 1998 worden de MiG-23’s van Gabrovnitsa overgeplaatst naar Dobroslavtsi en uiteindelijk worden alle MiG-23 velden in 2002 gesloten door een enorme bezuiniging binnen de Bulgaarse Luchtmacht. Alle MiG-23s worden per direct uit dienst gesteld en dit is dan ook meteen het einde van de MiG-23 in Bulgarije. In totaal heeft de Bulgaarse Luchtmacht 90 MiG-23 Floggers in dienst gehad.