Fliegerstaffel 18 “Panthers”; Sion, 18 maart 2013

De Zwitserse Luchtmacht, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Op de Zwitserse vliegbasis Sion staan geen vliegtuigen gestationeerd. Slechts een paar keer per jaar wordt Fliegergeschwader 14 op deze basis gestationeerd. Fliegerstaffel 18 is een van de twee eenheden die deel uitmaken van dit geschwader. Fliegerstaffel 18 is uitgerust met de McDonnell Douglas F-A/18 Hornet.

De tweede F/A-18 eenheid die op Payerne gestationeerd staat, is Fliegerstaffel 18. De ze eenheid is samen met de F-5 Tiger eenheid Fliegerstaffel 19 een onderdeel van Fliegergeschwader 14. Op Payerne staat ook Fliegergeschwader 11 dat is samen- gesteld uit Fliegerstaffel 6 en Fliegerstaffel 17. Fliegergeschwader 11 is de eenheid die vast op Payerne gestationeerd staat. Fliegergeschwader 14 staat in principe ook op Payerne gestationeerd, maar is daarnaast ook enkele keren per jaar op Sion gestationeerd. Sion ligt in het zuiden van Zwitserland tegen de Alpen aan. Deze basis wordt slechts een paar keer per jaar gebruikt tijdens de Wiederholungskurse van de Zwitserse luchtmacht. Fliegerstaffel 18 is de derde F/A-18 eenheid van de Zwitserse luchtmacht. De F/A-18 eenheden zijn in Zwitserland de enige beroepsvliegereen- heden. De militie-eenheden maken gebruik van de Northrop F-5 Tiger. Fliegerstaffel 18 is een van de oude Zwitserse eenheden die voor de Tweede Wereldoorlog werd opgericht. Halverwege de jaren 20 werd de Zwitserse luchtmacht fors uitgebreid om het land te wapenen tegen de Duitse dreiging. Het buurland in het noorden had in een korte tijd een groot leger opgebouwd en was een serieuze bedreiging voor de omringende landen. De Zwitserse regering besloot om een aantal extra staffels op te richten om het land te beschermen tegen het opkomende fascisme. Fliegerstaffel 18 werd in 1925 opgericht als onderdeel van de Zwitserse luchtverdediging.

Fliegerstaffel 18 werd opgericht onder de naam Fliegercompagnie 18. De eenheid werd in 1925 na zijn oprichting niet meteen uitgerust met vliegtuigen. Pas vanaf 1928 kreeg de eenheid zijn eerste vliegtuigen toebedeeld. De Dewoitine D27 was het eerste vliegtuig dat was uitgerust als eendekker. Het toestel was net na de Eerste Wereldoorlog ontwikkeld en werd vanaf 1925 ingevoerd bij de Zwitserse luchtmacht. De Zwitserse luchtmacht was de grootste afnemer van de D27. De D27 heeft bij Flie- gercompagnie 18 gediend tot 1941. De Morane D-3800 werd aan het begin van de

Tweede Wereldoorlog in dienst genomen. De D-3800 was een in Zwitserland in licentie gebouwde M.S.406. De D-3800 was een moderne jager in die tijd die aan de zware kant was. Het toestel zou bij Fliegercompagnie 18 tot het einde van 1949 in dienst blijven. In totaal heeft de Zwitserse luchtmacht 74 van deze vliegtuigen in dienst gehad. Kot na de Tweede Wereldoorlog waar Zwitserland overigens neutraal is gebleven, werd Fliegercompagnie 18 omgedoopt naar Fliegerstaffel 18. In 1949 werd de P-51 Mustang in dienst genomen bij de Zwitserse luchtmacht. De vliegtuigen werden na de oorlog bij de Amerikaanse luchtmacht overbodig en kwamen hierdoor snel tot de beschikking van de Zwitsers. Na de oorlog werden er 130 gekocht waarvan een deel heeft gediend bij Fliegerstaffel 18. De P-51 Mustang heeft uiteindelijk tot 1956 bij Fliegerstaffel 18 gediend toen het toestel uit dienst werd gesteld. Na de P-51 zou Fliegerstaffel 18 het straaltijdperk binnen stappen.

Vanaf 1957 vliegt Fliegerstaffel 18 met de in Groot-Brittannië gebouwde De Havilland DH112 Venom. De Venom was een van de eerste generatie straaljagers. De Venom is de doorontwikkelde variant van de Vampire. Ook de Vampire kwam in dienst van de Zwitserse luchtmacht, maar niet bij Fliegerstaffel 18. De Venom was ontworpen als een jachtbommenwerper voor de RAF. De eenheid heeft sinds de Tweede Wereld- oorlog continue op Alpnach gestationeerd gestaan. Vanaf 1973 kreeg Fliegerstaffel 18 voor het eerst de beschikking over een supersonisch vliegtuig toen de Hawker Hunter werd geïntroduceerd. De Hawker Hunter was een vliegtuig dat in eerste instantie ontwikkeld was als een jachtvliegtuig. Al snel werd het toestel ook ingezet als een jachtbommenwerper. Lang zou de eenheid niet vliegen met de Hunter op Alpnach, want al vanaf 1975 verhuisde Fliegerstaffel 18 naar Payerne. De Hawker Hunter was jarenlang de ruggengraad van de Zwitserse luchtverdediging totdat de Mirage III in gebruik werd genomen. De Mirage II kwam echter niet in dienst van Fliegerstaffel 18. Vanaf 1978 stapte de eenheid over naar de Northrop F-5E Tiger. De F-5 Tiger was naast de luchtverdediging ook heel geschikt voor diverse ondersteuningstaken zoals close air support en grondaanvallen. Tot 1997 was de F-5 in dienst van Fliegerstaffel 18, hierna zou de eenheid overstappen naar de F/A-18 Hornet. De Hornet werd gekozen als de opvolger de Mirage III en de F-5 in de luchtverdedigingsrol.

De F/A-18 Hornet is een multi-role gevechtsvliegtuig dat bij alle weertypen ingezet kan worden. De Hornet is dus een vliegtuig dat geschikt is voor de koude Zwitserse winters en is altijd inzetbaar. Het toestel werd eind jaren 70 ontworpen als de YF-17 in de race voor lichtgewicht gevechtsvliegtuig voor de Amerikaanse luchtmacht. Deze race werd uiteindelijk door de F-16 Fighting Falcon gewonnen. De YF-17 werd doorontwikkeld tot de F/A-18 Hornet voor de Amerikaanse marine. De F/A-18 Hornet heeft bij de Amerikaanse marine de McDonnell Douglas F-4 Phantom vervangen. De F/A-18A Hornet kwam in 1984 in dienst van de Amerikaanse marine. De F/A-18 heeft met een topsnelheid van maximaal Mach 1.8 een relatief lage maximum snelheid. Het toestel is echter wel erg stevig en is in staat om diverse wapenladingen te dragen. De F/A-18C/D is de verbeterde variant van de F/A-18A/B variant. Deze Hornet is in staat om moderne wapens zoals de AIM-120 AMRAAM en de AGM-65 Maverick mee te voeren. Ook kan deze Hornet de AGM-84 Harpoon raket dragen om vijandelijke schepen mee uit te schakelen. In totaal heeft de Zwitserse luchtmacht 26 F/A-18C’s en 8 F/A-18D’s ontvangen. De eerste F/A-18’s werden in 1996 geleverd. Fliegerstaffel 18 was in 1997 na Fliegerstaffel 17 de tweede eenheid die de Hornet ontving. De Hornet is bij Fliegerstaffel 18 verreweg het meest efficiënte toestel dat de eenheid ooit heeft gevlogen. De Hornet zal bij Fliegerstaffel 18 nog minimaal 20 jaar in dienst blijven als de belangrijkste frontline fighter.