De Luchtmacht: één Team, één Taak; Volkel, 12 - 17 juni 2013

100 Jaar Militaire Luchtvaart, deel 6; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De moderne luchtmacht is een bedrijf dat beschikt over moderne vliegtuigen en helikopters. De Koninklijke Luchtmacht is 24 uur per dag beschikbaar om air power te leveren in Nederland of tijdens een uitzending. In de toekomst zal de luchtmacht drastisch inkrimpen en optreden als een compacte en flexibele luchtmacht.

De Koninklijke Luchtmacht is tegenwoordig een modern bedrijf dat in staat is om overal ter wereld Air Power te leveren in een internationaal samenwerkingsverband met de NATO partners. Air Power wordt niet alleen met moderne vliegtuigen en helikopters geleverd. De training van de vliegers wordt deels gedaan in de Verenigde Staten. De elementaire opleiding wordt gegeven bij het no 131 Squadron op vliegbasis Woensdrecht waar de eenheid over 13 PC-7 Turbo trainer lesvliegtuigen beschikt. De vliegers die geselecteerd zijn om F-16 vlieger te worden, gaan naar de VS voor hun training en worden na een trainingsprogramma op talon ingedeeld bij het Nederlands Training Detachement F-16 op Springfield Air National Guard Base, Arizona. Na deze training worden de vliegers operationeel op de F-16 Fighting Falcon bij het no 322 of no 323 Squadron op vliegbasis Leeuwarden of bij het no 312 of no 313 Squadron op vliegbasis Volkel. De vliegers op de helikopters gaan na hun training op Fort Rucker in de VS naar vliegbasis Gilze-Rijen of vliegbasis De-Kooy Den-Helder. De eenheden op Gilze-Rijen, zijn: het no 298 Squadron met 17 CH-47D/F Chinook helikopters, het no 300 Squadrons met 8 AS532 Cougar transporthelikopters en 4 SE3160 Allouette III transporthelikopter en het no 301 Squadron met 29 AH-64D Apache aanvalshelikopters. Op De-Kooy in Den-Helder staan het no 7 Squadron en het no 860 Squadron die zijn uitgerust met de 12 NH90-NFH transporthelikopters. Tot slot staan er op vliegbasis Eindhoven 4 C-130 Hercules transportvliegtuigen, 1 Gulfstream IV business jet en 3 (K)DC-10 tanker- transportvliegtuigen bij het no 334 en het no 336 Squadron.

De meest recente uitzending van het commando luchtstrijdkrachten was, is de uitzending naar Afghanistan. Vanaf 2001 is de luchtmacht in uitzending in dit land. De taak van de luchtmacht daar is het beschermen van de Nederlandse grondtroepen en haar coalitiepartners in de Afghaanse provincie Uruzgan. De Air Task Force (ATF)

bestond uit 6 F-16 gevechtsvliegtuigen en een aantal Apache gevechtshelikopters die vanaf vliegbasis Kandahar opereerden. De F-16’s werden op roulatie basis geleverd door de eenheden van vliegbasis Leeuwarden en vliegbasis Volkel en tot 2005 ook door vliegbasis Twenthe. De Apaches van Gilze-Rijen werden ook regelmatig ingezet ter verdediging van de coalitie partijen. De toestellen zijn uitermate geschikt voor close air support. Bij de meeste acties was een show of force voldoende om de agressor op afstand te houden. Ook werden de Apaches in Uruzgan dagelijks ingezet voor de escorte van de Chinook en Cougar transporthelikopters. Deze helikopters zorgden dagelijks voor de bevoorrading van de militairen in Kamp Holland. De Nederlandse F16’s werden t/m juni 2013 ingezet ter bescherming van de politietrainingsmissie in Kunduz. De toestellen blijven na juli 2013 aan het einde van de politietrainingsmissie nog tot 2014 voor ISAF ondersteuning beschikbaar. In totaal zijn er in Afghanistan 2 Chinooks, 1 Apache en 1 F-16 verloren gegaan door ongelukken in dit harde land.

De rol van de Koninklijke Luchtmacht is door de jaren heen sterk veranderd. Mede door de enorme bezuinigingen die in Nederland plaatsvinden, wordt er gekozen voor een compacte en flexibele luchtmacht. Minister Hans Hillen heeft in 2010 de aankondiging gedaan dat er ruim 10.000 arbeidsplaatsen verloren gaan bij Defensie. Er werden vrijwel per direct een aantal rigoureuze bezuinigingen doorgevoerd bij de luchtmacht. Vanaf 8 april werd het no 311 Squadron op Volkel opgeheven en werden de 19 F-16’s van deze eenheid per direct in storage geplaatst. De toestellen zouden te koop komen te staan. Ook de helikoptervloot werd op dezelfde datum hard getroffen met de opheffing van het no 300 Squadron en het uitfaseren van de AS532 Cougar. Er werd later besloten om 8 Cougar in dienst te houden tot de levering van de 8 NH90-TNFH is voltooid op vliegbasis Gilze-Rijen. Naast deze bezuinigingen werd er ook besloten om de derde DC-10 op vliegbasis Eindhoven van het no 334 Squadron te verkopen. In het begin van 2013 werd ook besloten om de Golfteam IV van het no 334 Squadron af te stoten. De 2 Fokker 50 transportvliegtuigen staan sinds de invoering van de 2 nieuwe C-130 Hercules transportvliegtuigen stil en wachten op een koper.

Nederland is een van de partner landen in een samenwerkingsverband dat de Joint Strike Fighter (JSF) ontwikkeld. Zoals het er nu voor staat zal de JSF de opvolger van de F-16 worden. Het Nederlandse bedrijfsleven neemt deel aan de ontwikkeling van het toestel. De JSF is een geavanceerd multirole-vliegtuig. Op dit moment heeft de luchtmacht 2 JSF toestellen in gebruik die deelnemen aan het JSF testprogramma in de Verenigde Staten. In 2002 toen het contract voor de ontwikkeling van de JSF werd getekend, werd er uitgegaan van 138 vliegtuigen. Nu meer dan 10 jaar later is dit aan- tal door financiële tegenslagen in het programma en door bezuinigingen op defensie terug gebracht naar slechts 35 toestellen. De luchtmacht heeft op dit moment een vloot van 68 F-16’s die verdeeld zijn over vliegbasis Leeuwarden en vliegbasis Volkel. Ook staan er een aantal toestellen in Arizona, USA. De F-16 vloot telde ooit 213 vliegtuigen. Door de jaren heen zijn er van de 138 MLU F-16’s ruim 70 toestellen stilgezet en verkocht aan Jordanië en Chili. In de defensiebegroting 2014 werd gekozen voor de Lockheed-Martin F-35 "Lightning II" als opvolger voor de F-16. Volgens de huidige planning worden er vanaf 2019 37 vliegtuigen in dienst genomen. Door de reductie van het aantal operationele F-16’s, wordt het aantal F-16 squadrons in de nabije toekomst verkleind van 4 naar 3 squadrons (1 op vliegbasis Leeuwarden en 2 op vliegbasis Volkel). Als gevolg van deze bezuiniging, zal Leeuwarden worden teruggebracht van Main Operating Base (MOB) naar Deployed Operating Base (DOB). Vliegbasis Volkel zal dus in de toekomst de activiteiten van vliegbasis Leeuwarden gaan aansturen. Deze inkrimping zorgt voor een kleinere en goedkopere luchtmacht.