De Iceland Air Policing; Keflavik, 12 februari 2014

De Noorse QRA Missie op Keflavik; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Nadat de Amerikaanse luchtmacht zich in 2006 terugtrok uit IJsland ontstond er een gat in het Europese luchtverdedigingsnetwerk. Vanaf 2007 werd de Iceland Air Policing missie die bestaat uit NATO deployments op Keflavik. Op dit moment in de Noorse luchtmacht hier aanwezig tijdens hun derde QRA detachement.

De Iceland Defense Force (IDF) was het militaire commando van de Verenigde Staten van 1951 tot en meet 2006 op IJsland. De IDF werd opgericht nadat de Verenigde Staten het NATO verzoek inwilligde om de defensie van IJsland voor zijn rekening te nemen. De IDF was opgebouwd uit onderdelen van de United States Navy, de Marines en de United States Air Force. Deze macht werd aangevuld met personeel uit IJsland. De U.S. Air Force component van de IDF was de 85th Group. De Luchtmacht die gestationeerd stond op Keflavik, bestond uit twee hoofdcomponenten, namelijk: een P-3 Orion squadron van de United States Navy die op rotatie vanuit de Verenigde Staten op Keflavik stond gestationeerd en de 85th Group die permanent op Keflavik stond gestationeerd met drie F-15 squadrons. De IDF bestond uit ongeveer 1350 man personeel uit de Verenigde Staten en ruim 650 IJslanders die in civiele dienst waren op de basis. De Amerikaanse ambassadeur kondigde de terugtrekking van de Amerikanen uit IJsland aan op 15 maart 2006. De IDF zou ophouden met bestaan vanaf september 2006. Op 20 september werden de laatste Amerikaanse gevechts- vliegtuigen naar Amerika gevlogen. Ondanks de terugtrekking is de Amerikaanse overheid nog steeds verantwoordelijk voor de defensie van IJsland. De IJslanders kregen uiteindelijk zelf de beschikking over de achtergebleven radarstations.

IJsland heeft geen eigen luchtmacht om het nationale luchtruim te bewaken. Het land bleef sinds het vertrek van de Amerikanen in 2006 van Keflavik wel met de vraag zitten hoe het luchtruim verdedigd kan worden tegen ongewenste indringers. Sinds het vertrek van de USAF hebben de Russische bommenwerpers van de 37th Air Army meerdere keren het IJslandse luchtruim geschonden. De IJslandse Premier Geir Haarde verzocht tijdens de Riga summit in november 2006 de NATO zijn verant- woordelijkheid te nemen voor de verdediging van het IJslandse luchtruim. De Noord Atlantische raad stemde met dit verzoek in tijdens de meeting van 17 juli 2007. Andere

NATO landen zoals de Baltische Staten hadden soortgelijke regelingen getroffen met de NATO lidstaten. In maart 2008, ontkende de Premier van IJsland dat het achter- volgen van Russische vliegtuigen de hoofdtaak van de Iceland Air Policing missie zou worden. De patrouille missie zou gaan bestaan uit drie detachementen per jaar van NATO lidstaten waarbij er gedurende drie tot vier weken per detachement gevlogen wordt vanaf Keflavik. De volgende landen hebben een detachement gehad op Keflavik sinds de start van de Air Policing missie: in 2008 Frankrijk en de USA, in 2009 Denemarken, Noorwegen en de USA, in 2010 Denemarken, Duitsland en de USA, in 2011 Canada, Noorwegen en de USA, in 2012 Duitsland, de USA en Portugal, en in 2012 Canada, Italië en de USA. Vanaf 2013 werd de missie inhoudelijk veranderd tot de “Airborne Surveillance and Interception Capabilities to meet Iceland's Peacetime Preparedness Needs”.

De IJslandse defensie en veiligheidsoperaties zijn de verantwoording van Georg Kr Larusson. Hij is de General Director van de IJslandse Kustwacht en is verantwoordelijk voor de nationale veiligheid van IJsland. Jón B Guðnason is de senior vertegenwoor- diger van de IJslandse Kustwacht en licht de taken van de CRC toe. Het IJslandse Air Defense System (IJslands: Íslenska Loftvarnarkerfið) werd opgericht in 1987. Het systeem bestaat uit vier radar complexen die elk in de vier kwadranten van IJsland zijn gebouwd. Ook hoort er bij deze radar complexen een software en support centrum en een commando centrum. Vanaf 2008 heeft het CRC (Communications & Radar Center) geen zelfstandige offensieve capaciteiten meer. Het systeem wordt over het algemeen allen gebruikt voor het detecteren en reguleren van het civiele vliegverkeer van en naar IJsland en voor het coördineren van NATO vliegverkeer dat voor de Iceland Air Policing missie op Keflavik staat gestationeerd. Tussen 2009 en 2011 was het CRC een onderdeel van het Icelandic Defense Agency (Varnarmálastofnun Íslands) maar is tegenwoordig een onderdeel geworden van de IJslandse Kustwacht. Het IJslandse defensie budget dat voor het eerst bestaat sinds 2008 is vooral gericht in een grootschalige modernisering van het radarnetwerk van het eiland. Ook wordt dit budget gebruikt om het defensieve systeem te onderhouden Sinds de Verenigde Staten het netwerk overhandigde aan de IJslandse regering in 2007, zijn er ongeveer 25 mensen werkzaam voor het Iceland Air Defense systeem.

Het Noorse QRA detachement staat onder commando van de Noorse senior vertegenwoordiger LtCol Haakon Gamborg. Het huidige Noorse QRA detachement is het derde Noorse detachement dat deelneemt aan de Iceland Air Policing missie. De Noren zijn al sinds de terugtrekking van de Amerikaanse luchtmacht betrokken bij de Iceland Air Policing missie. De F-16’s van dit detachement zijn afkomstig uit Bodo in het noorden van Noorwegen. De vliegers van het 132 Luftving zijn gewend aan de QRA missie, omdat er regelmatig Russische bommenwerpers langs de nationale grenzen van Noorwegen vliegen. De QRA is op dit moment al volledig operationeel en bevat twee volledig bewapende F-16’s die 24 uur per dag klaarstaan om in te grijpen als dit nodig is. In totaal heeft het Noorse detachement zes F-16’s tot zijn beschikking op Keflavik. Deze F-16’s staan in de shelters aan de westkant van de IJslandse vliegbasis gestationeerd. De Noorse vliegers die normaal gesproken stand-by staan hebben niet veel te doen en kunnen niets anders dan wachten tot de scramble bel gaat. De twee QRA F-16’s kunnen tijdens de Iceland Air Meet echter gewoon meevliegen tijdens de trainingsmissies. De oefening speelt zich af op en rond het eiland en daarom kunnen de vliegtuigen snel naar hun doelen vliegen als ze hier toch al in de lucht zitten tijdens een Alpha Scramble. De totale QRA missie zal voor de Noren drie weken duren en loopt parallel met de Iceland Air Meet 2014.