Internationale Oefening Frisian Flag; Leeuwarden, 4 april 2014

Controleren van het Luchtruim, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

In week 14 en 15 van 2014 vond de jaarlijkse oefening Frisian Flag plaats op vliegba- sis Leeuwarden. Ook dit jaar deden er weer veel buitenlandse deelnemers mee aan de oefening. Voor het eerst neemt Spanje deel aan de oefening met de EF2000 Euro- fighter. In totaal vliegen er ruim 40 vliegtuigen mee tijdens de oefening.

De jaarlijkse oefening Frisian Flag vond dit jaar plaats van maandag 31 maart 2014 tot en met vrijdag 11 april 2014. Dit jaar doen er maar liefst acht nationaliteiten mee aan deze grootscheepse oefening. Namens de Nederlandse luchtmacht, doen er acht F-16’s mee aan de oefening. Er doen vier F-16’s van Volkel mee en er doen vier F-16’s van Leeuwarden mee aan de oefening. Ook de Duitse Luftwaffe is goed vertegen- woordigd tijdens deze oefening. Er doen maar liefst tien Eurofighters mee aan deze oefening die afkomstig zijn van twee vliegvelden. De Duitse eenheden die meedoen, zijn: Jagdgeschwader 74 uit Neuburg en Jagdbombergeschwader 31 uit Nörvenich. De Deense luchtmacht zal met slechts drie F-16’s uit Aalborg meedoen aan de oefening. De Belgen doen mee aan de oefening met vijf F-16’s van de Belgische vliegbasis Kleine-Brogel, al deze toestellen zijn afkomstig van het 10 Wing. De Noren sturen in totaal acht F-16’s van het 338 Skv uit orland naar Leeuwarden voor de oefening. Deze keer doen de Spanjaarden voor de eerste keer mee aan de oefening Frisian Flag. De deelnemende eenheid uit Spanje is ALA11 die deelneemt met zes EF2000 Eurofighters. De Portugese luchtmacht is vertegenwoordigd met vijf F-16’s van Monte Real. Tot slot is de Finse luchtmacht tijdens Frisian Flag actief met zes F-18C Hornets.

Tijdens de internationale oefening Frisian Flag, worden luchtverdedigingsmissies en grondaanvalsmissies gevlogen vanaf de Friese vliegbasis Leeuwarden. De oefening zal ruim twee weken duren en de deelnemende vliegers worden getraind in het uitvoeren van complexe missies in internationaal samenwerkingsverband tijdens een verhoogd geweldspectrum. Scenario’s die plaatsvinden tijdens toekomstige NATO Response Force (NRF) worden intensief getraind. Tijdens de oefening wordt samen- gewerkt met zogenoemde Forward Air Controllers van de Koninklijke Landmacht en de Koninklijke Marine. Naast de deelnemende gevechtsvliegtuigen, zullen er ook een drietal tankers meevliegen vanaf vliegbasis Eindhoven voor de ondersteuning van de

missie. De drie deelnemende tankers zijn een Airbus A310 van de Duitse Luchtmacht, een Boeing KC767 van de Italiaanse Luchtmacht en een McDonnell Douglas KDC-10 van de Koninklijke Luchtmacht. Ook vliegt er een AWACS radarvliegtuig mee vanaf de Duitse vliegbasis Geilenkirchen. De deelnemers van de oefening zullen twee maal per dag opstijgen en parallel diverse taken uitvoeren in dit realistische scenario. Zo worden luchtverdediging missies uitgevoerd waarbij een luchtruim wordt verdedigd tegen binnendringende vijandelijke vliegtuigen of ter controle van een No-Fly Zone. Verder worden er gesimuleerde aanvallen uitgevoerd op gronddoelen waarbij weer- stand wordt geboden door vijandelijke vliegtuigen en raketsystemen. Ook wordt er soms directe ondersteuning gegeven aan eigen grondeenheden.

De Nederlandse gevechtsleiding is een onderdeel van het geïntegreerde luchtverdedi- gingsnetwerk van de NATO. De gevechtsleiding is vooral actief tijdens crisis situaties en is daarom een oorlogstaak binnen de Nederlandse defensie. De gevechtsleiding wordt in Nederland aangesproken met het callsign Bandbox. Het Control and Reporting Centre (CRC) is een orgaan dat het Nederlandse luchtruim bewaakt en het coördineert tevens de verdediging van het luchtruim van Nederland en de NAVO lidstaten. Voor het uitvoeren van een zestal basistaken, heeft men het Air Command Control System (ACCS) ter beschikking. De eerste basistaak is Fighter Control, welke verantwoordelijk is voor het coördineren van vliegbewegingen in de luchtverdedig- ingsrol. De tweede taak is het Air Battle Management, welke bestaat uit het uitvoeren van een aantal commandomaatregelen ter coördinatie van de NATO gevechtsleiding. De derde basistaak is Air Surveillance, welke bestaat uit de bewaking van het luchtruim met een radar. De vierde taak is SAM Control. Deze taak bestaat uit het coördineren van de inzet luchtverdedigingsbatterijen op de grond binnen het NATO gebied. De vijfde basistaak is Alerting. Deze taak bestaat uit het alarmeren van andere krijgsmacht onderdelen wanneer dit nodig is. Tot slot is de zesde taak de Air Policing taak. Deze taak bestaat uit het uitvoeren van onderscheppingen in de lucht. Voor de Air Policing taak staan altijd op een van de twee Main Operating Bases (vliegbasis Leeuwarden of Volkel) enkele F-16's op Quick Reaction Alert (QRA). De F-16’s die paraat staan zijn 24 uur per dag 365 dagen per jaar in staat om in te grijpen.

Het Air Operations Control Station Nieuw Millingen (AOCS NM) is gevestigd in Nieuw Millingen. Het AOCS NM is verantwoordelijk voor de verkeersleiding in alle militaire gebieden boven Nederland en de Noordzee. Het AOCS NM wordt in het radioverkeer aangeduid als “Dutch Mil” en reguleert al het militaire en civiele verkeer in deze gebieden. De hoofdtaken van Dutch Mil bestaan uit drie onderdelen, namelijk: Algemene verkeersleiding, Naderingsverkeersleiding in de militaire Terminal Control Area's (TMAs) en Vluchtinformatie. De naderingsverkeersleiding voor de militaire vliegvelden zijn ondergebracht in de Radar Approach Control (RAPCON) clusters. Er zijn drie RAPCON clusters in Nederland, namelijk: RAPCON North (Leeuwarden), RAPCON South (Volkel en Eindhoven) en RAPCON West. Voor deze vliegvelden bewaakt Dutch Mil met radar de vertrek- en naderingsprocedures en monitoren zij de vliegbewegingen rondom deze vliegvelden. Dutch Mil Info begeleidt de kleine luchtvaart en militair verkeer dat onder zichtomstandigheden (VFR = Visual Flight Rules) door militair luchtruim vliegt. Om het militaire luchtverkeer boven Nederland te controleren, beschikt defensie over twee grote grondradars. Deze radars staan in Nieuw Millingen en in Wier. Met behulp van deze radars wordt er continue gekeken of vliegtuigen zich houden aan de afgesproken routes en of ze de juiste transpon- dercodes hebben. Wanner er wordt afgeweken van deze criteria, worden de desbetref- fende vliegtuigen aangesproken door Bandbox.