De Ontwikkeling van de Hawk; RAF Fairford, 13 & 14 juli 2014

De BAE Systems Hawk, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De BAE Systems Hawk is een Britse single engine geavanceerde jet trainer ontworpen voor de RAF. Het lichtgewicht toestel vloog voor het eerst in 1974 vanaf Dunsfold in Surrey. Het toestel werd geïntroduceerd als de Hawker Siddeley Hawk en wordt gebruikt als low cost gevechtsvliegtuig en geavanceerde trainer.

De eerste specificatie voor de Hawk werd in 1964 door de RAF opgesteld als de Air Staff Target 362. De specificatie was opgesteld om een vervanger te ontwikkelen voor de Folland Gnat in de rol van snelle jet trainer. The SEPECAT Jaguar was in eerste instantie ontwikkeld voor deze rol, omdat het toestel te geavanceerd was de trainer rol. Aansluitend werd door Hawker Siddeley in 1968 de studie gestart naar een simpeler vliegtuig voor deze rol. Het ontwerp werd aangeduid als special project 117. Het toestel kreeg een tandem cockpit welke ook geschikt was voor gevechtstaken, omdat ten goede zou komen van de export orders. De RAF selecteerde het toekomstige Hawk ontwerp op 1 oktober 1971. Het principe akkoord voor de levering van 175 vliegtuigen werd getekend in maart 1972. Het eerste prototype van de Hawk vloog voor het eerst op 21 augustus 1974. Uiteindelijk zou het vliegtuig voor het eerst in dienst komen bij de RAF als de Hawk T1 aan het einde van 1976. De eerste export Hawk 50 vloog al op 17 mei 1976. Het toestel was ontwikkeld als een dual-role lichtgewicht vliegtuig in de rol van geavanceerde trainer en lichtgewicht aanvals- vliegtuig. Door de jaren heen zijn er diverse varianten van de Hawk ontwikkeld die betere motoren en een groter vliegbereik heeft. Ook heeft de Hawk door de jaren heen een radar, GPS en een forward looking infrared (FLIR) sensor ontvangen. Latere modellen hebben veel meer geavanceerde elektronica aan boord.

Een belangrijke concurrent voor de Hawk is de Frans Duitse Dassault/Dornier Alpha-Jet. Veel landen schaften vaak de Hawk aan als vervanger voor hun Douglas A-4 Skyhawks en hun verouderde Hawker Hunters. Tijdens de jaren 80 en de jaren 90 heeft BAE Systems geprobeerd om de Panavia Tornado te verkopen aan landen zoals Thailand en Indonesië. Echter vonden deze landen de Hawk meer geschikt voor hun taken en ambities dan de Tornado. Maleisië en Oman cancelden hun Tornado orders aan het begin van de jaren 90 en vervingen deze orders met nieuwe Hawk orders. De

Hawk is ontworpen als een wendbaar vliegtuig dat een maximale snelheid kan halen van Mach 0,88 in horizontale vlucht en Mach 1,15 in duikvlucht. De vliegers die getraind worden met de Hawk kunnen dus al supersonische ervaringen opdoen voordat ze met meer geavanceerde vliegtuigen gaan vliegen. De romp van de Hawk is erg sterk en is in staat om krachten van +9G te verdragen. De nominale krachten die tijdens normale vluchten plaatsvinden op de Hawk variëren van +7,5G tot -4G. Een hydraulisch systeem zorgt ervoor dat de Hawkpiloot zijn vitale onderdelen zoals de flaps, het landingsgestel en de flight controls eenvoudig kan bekrachtigen. De Hawk is een ontwerp met een tweepersoons tandem cockpit en laag gemonteerde pijlvleugel. In tegenstelling tot veel andere vliegtuigen bij de RAF is de Hawk specifiek ontwikkeld voor een trainingstaak.

In het ontwerp van de romp is er gekozen voor een hoogteverschil tussen de voorste cockpit en de achterste cockpit. Deze configuratie zorgt ervoor zowel de leerling als de instructeur een goed zicht naar voren hebben. De cockpit is uitgerust met twee Martin Baker Mk 10B Zero Zero raket aangedreven schietstoelen. De Hawk heeft twee luchtinlaten naast de cockpit en het toestel is uitgerust met de Rolls-Royce Turbomeca Adour motor. Tijdens de ontwikkeling van de Hawk is er veel aandacht besteed aan het reduceren van het verbruik van de motor en de betrouwbaarheid hiervan. Tijdens de ontwikkeling van de Hawk werd er ook rekening gehouden met het ontwikkelen van een eenpersoons model met het oog op de export markt. Bij de single seat varianten is de voorste cockpit weggelaten waardoor er meer ruimte ontstaat om diverse elektronica in te bouwen zoals een multi-mode radar, een laser range finder en een FLIR systeem. Sommige export varianten hebben extra opties op hun vliegtuig zoals wingtip wapenstations en een inflight refuelling systeem. De Hawk kan op zijn center line station een gunpod dragen. Dit systeem wordt vaak gebruikt voor trainings- vluchten omdat de Hawk geen ingebouwd boordkanon heeft. De gunpod op de center line draagteen 30mm ADEN kanon. Onder de vleugels heeft de Hawk twee hardpoints per vleugel waar diverse wapensystemen en elektronicasystemen onder kunnen worden gehangen. De Hawks in RAF dienst kunnen worden uitgerust met de AIM-9 Sidewinder air to air raket voor de korte afstand. De Hawk kan naast de Sidewinder ook diverse grondwapens meevoeren zoals Mk-82 500 Pond bommen en rocketpods.

Naast de RAF en de Royal Navy was ook de Amerikaanse overheid geïnteresseerd in de Hawk. De Amerikanen wilden een variant van de Hawk hebben die instaat waas om op een vliegdekschip te landen voor de training van hun Navy piloten. De Amerikaanse versie van de Hawk zou worden aangeduid als de T-45 Goshawk. Het ontwerp van de Goshawk is gebaseerd op dat van de Hawk 60 die was ontwikkeld door British Aerospace. De vraag om een vervanger voor de verouderde T-2 en TA-4 trainers begon in het midden van de jaren 70. De Amerikaanse marine startte het VTXTS advanced trainer programma in 1978. British Aerospace kreeg in samenwerking met McDonnell Douglas het T-45 contract in 1981. De Hawk was in eerste instantie niet ontwikkeld om op eens chip te landen, dus er moest het nodige worden veranderd aan het ontwerp. De belangrijkste veranderingen was een systeem dat het toestel stabiel hield bij de lage aanvliegsnelheden en een sterkere romp voor het vliegtuig. Ook ontving de Goshawk een steviger landingsgestel en een arrester haak voor landingen op schepen. De Goshawk maakte zijn eerste vlucht in 1988 en werd operationeel in 1991. Alle T-45A vliegtuigen werden vanaf 2007 gemoderniseerd naar de T-45C standaard tijdens het Required Avionics Modernization Program. Er zouden door de jaren heen in totaal 221 Goshawks worden gebouwd voor de Amerikaanse marine waarvan de laatste werd geleverd in november 2009.