De Meest Bijzondere Scrambles; Koksijde, 2 maart 2016

58000 Vlieguren Sea-King, deel 2; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De helikopters die nog in gebruik zijn, staan nog voor ongeveer een derde deel van de tijd (19 weken per jaar) stand-by voor de SAR taak. De rest van de tijd staat de nieuwe NH90 Caiman op stand-by voor deze SAR taak. Uiteindelijk zal de Caiman in 2018 de taak volledig gaan overnemen van de verouderde Sea-King.

Door de jaren heen zijn er veel scrambles geweest waarvan Vandenbroucke er een aantal wil benadrukken. Een van de meest bekende scrambles die zijn gemaakt met de Sea-King is die van de ferry Herald of Free Enterprise die kapseisde op 6 juni 1987. De bemanningen van de Sea-King waren die avond net samen om een festiviteit te vieren op het squadron toen de scramble binnen kwam. De Herald of Free Enterprise was een Britse ferry dat op 6 maart 1987, vlak na vertrek naar Dover uit de haven van Zeebrugge, kapseisde. De ramp kostte uiteindelijk 193 mensen het leven. Ook dankzij een aantal garnalenvissers welke als eersten op de plaats van de ramp waren en het optreden van enkele bemanningsleden maakten de evacuatie snel en doeltreffend waardoor levens gered zijn. Het 40 smaldeel heeft uiteindelijk met drie helikopters ruim 22 uur boven het water gehangen om 28 mensen te redden uit dit gekapseisde schip. Ook de ramp in het Switel-hotel dat was gelegen aan het Antwerpse Kievitplein staat nog in het geheugen gegrift van veel Belgen. Het hotel werd wereldnieuws door een grote brand op oudejaarsavond in 1994. Rond 22:50 uur brak er in de Tenerife-feestzaal een grote brand uit doordat twee kerstbomen die te dicht bij de brandende kaarsen stonden vlam vatten. Er werden voor dit ongeval twee Sea-Kings gescrambled die in totaal 12 personen met stevige brandwonden hebben vervoerd naar diverse brandwonden centrums in België.

In de nieuwjaarsnacht van 2000 op 2001 vond in Café De Hemel in Volendam in Nederland een zware brand plaats. De directe aanleiding was een bundel sterretjes die werd aangestoken. De sterretjes zorgden ervoor dat de volledige droge kerstversiering die aan het plafond was bevestigd in brand vloog. De brandende massa viel naar beneden in het overvolle café, en veroorzaakte een zware brand. Er werden in totaal 18 zwaargewonden overgevlogen met de Sea-King naar België, omdat de Nederlandse brandwondencentra de toestroom van slachtoffers niet

aankonden. De gasexplosie te Gellingen is ook een bekende ramp die in België is gebeurd. De ramp vond plaats op 30 juli 2004, toen op het industriegebied van het Belgische plaatsje Gellingen in de provincie Henegouwen een explosie plaatsvond. Nadat er een gaslek was geconstateerd vond er een zware ontploffing plaats. Door de explosie en de zware brand die volgde kwamen 24 mensen om. De Sea-Kings hebben 17 zwaar verbrande arbeiders naar de ziekenhuizen gevlogen als gevolg van deze ramp. Er waren in totaal 11 helikopters betrokken bij deze evacuatie uit verschillende landen. Op 28 juni 2009, stortte er een klein vliegtuigje neer in de Noordzee voor de Belgische kust. Een eenmotorig toestel kreeg motorproblemen tijdens de ferry vlucht vanuit Frankrijk naar Engeland. Het toestel maakte een landing op het water.

De 1500ste persoon die gered werd met de Sea-King werd gered tijdens een actie op 8 december 2009. Een visser raakte na een ongeval aan boord van de Nederlandse vissersboot "Arnemuide 4" zwaar gewond. De zwaar gewonde visser werd vanaf de vissersboot geëvacueerd op de Noordzee. Deze persoon werd overgevlogen naar het ziekenhuis in Veurne in België. Vissersboten zijn een van de grootste klanten van het 40 smaldeel, omdat er veel ongelukken gebeuren aan boord van deze schepen. De laatste scramble die Vandenbroucke wil toelichten is die van de aanvaring tussen twee vrachtschepen. Op 5 december 2012 werd de crew van de Sea-King helikopter opgeroepen om een reddingsoperatie uit te voeren in de Nederlandse wateren. Er was een aanvaring geweest tussen twee schepen. Het vrachtschip de Baltic Ace was aan het zinken en aan boord bevonden zich 24 personen. De Belgische Sea-King werd gevraagd, omdat zij het dichtst bij de plaats van het ongeval waren. De omstandigheden waarin de crew deze opdracht heeft uitgevoerd waren allesbehalve ideaal. Het was nacht en er waren veel winterse buien en golven tot 3 meter hoogte. Ondanks deze moeilijke omstandigheden is de bemanning van de Sea-King na een grondige analyse van de risico’s er toch in geslaagd om de reddingsoperatie succesvol uit te voeren. Tijdens de eerste vlucht kon de eerste helikopter ter plaatse zeven drenkelingen redden. De bemanning voerde nog een tweede vlucht uit en zocht tevergeefs naar overlevenden tot half twee ‘s nachts. In totaal kwamen veertien mensen die nacht om het leven, omdat het schip in slechts 15 minuten was gezonken.

De NH90 is op dit moment al gekwalificeerd om de SAR taak over te nemen. De Sea-King wordt op dit moment alleen nog in de lucht gehouden om de NH90 bemanningen de tijd te geven om alle zaken rondom de training op orde te krijgen. Er zijn op dit moment nog vijf piloten die operationeel op de Sea-King vliegen, dit komt in de praktijk neer op 2,5 crew die nog beschikbaar zijn. De afbouw van de Sea-King bemanning is begonnen in 2015 toen de eerste vliegers werden omgeschoold naar de NH90. Er worden geen mensen meer opgeleid voor de Sea-King. Ook de flight engineers zijn verbonden aan een bepaald toestel en worden op dit moment ook getransfereerd naar de NH90. Op de NH90 heeft men op dit moment 4,5 crew getraind die daarmee twee derde van de stand-by tijd voor zijn rekening kan nemen. Ook op organisatorisch vlak vallen het 40 smaldeel en de vliegbasis Koksijde met de komst van de NH90 onder een andere staf. Luitenant-kolonel vlieger Peter Vandenbroucke was de laatste korpscommandant van de vliegbasis Koksijde. Het vaandel van de eenheid heeft hij op 19 juni 2014 overgedragen aan de commandant van de Luchtcomponent, luitenant-generaal vlieger Claude Van de Voorde. Vandenbroucke heeft het bevel overgeven aan kolonel vlieger Georges Franchomme, korpscommandant van het 1 Wing. Franchomme heeft vervolgens luitenant-kolonel vlieger Evert Cuppens aangesteld als bevelvoerder van de nieuwe ondereenheid die voortaan wordt aangeduid als de 1 Wing/Basis Koksijde (afgekort als 1W/BKOKS).