De F-35 Maakt Kennis met Nederland; Leeuwarden, 10 juni 2016

De Luchtmachtdagen 2016, deel 2; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Na hele lange politieke discussies waren in mei 2016 de twee F-35’s dan eindelijk geland op Nederlandse bodem. De Koninklijke Luchtmacht zou in de periode Nederland uitgebreid kennis laten maken met het nieuwe toestel. Zo werden er belevingsvluchten gevlogen en namen de F-35’s deel aan de Luchtmachtdagen.

Op donderdag 2 juni stond er voor het eerst een kennismakingsvlucht op het programma. De bedoeling van deze vlucht was om de F-35 te introduceren aan de inwoners van Nederland. Deze gehele kennismakingsoperatie zou zich gaan uiten als een geniale PR stunt van de Nederlandse Luchtmacht. De F-35 zou een uitgebreide rondvlucht maken langs typisch Nederlandse bezienswaardigheden en de diverse luchtmacht locaties. Het nieuwe jachtvliegtuig zou de Deltawerken, de molens van Kinderdijk en het centrum van Amsterdam aan bezoeken. Boven al deze markante locaties wordt het gevechtstoestel gefotografeerd vanuit een meevliegende F-16. De vlucht is daarnaast het eerste moment waarop het grote publiek kan kennismaken met de F-35. Het toestel komt over op een hoogte van 1.200 voet (circa 400 meter). Bij de militaire vliegvelden in Nederland, zou de F-35 een stuk lager overvliegen. Ook de vliegsnelheid is relatief laag zodat de toeschouwers de tijd krijgen om het toestel uitgebreid te fotograferen. Door het slechte weer in Nederland, werd de vlucht van 2 juni uiteindelijk officieel gecanceld. Wel hebben de twee F-35’s de vliegvelden van Woensdrecht en Gilze-Rijen bezocht op deze dag. Uiteindelijk werd de vlucht wel uitgevoerd op dinsdag 7 juni in de namiddag. Het weer in Nederland was ondertussen opgeklaard en de vlucht kon op deze dag wel doorgang vinden. Een van de F-35’s steeg op vanaf Leeuwarden samen met de F-16 om de gehele route door Nederland te vliegen. Op nagenoeg alle locaties in Nederland, en voornamelijk op de vliegvelden, waren erg veel mensen op de been om deze primeur mee te maken.

Tijdens de Luchtmachtdagen zouden de beide Nederlandse F-35’s de absolute sterren van de show zijn. In totaal zagen ruim 280.000 bezoekers diverse demonstraties in de lucht en op de grond. Vrijdag was al een zeer drukke dag met ruim 110.000 bezoekers. Midden op de dag kwam het verzoek om niet meer per auto naar Leeuwarden te komen, omdat de parkeerterreinen vol waren. Met nog 300 extra

plekken ging op zaterdag ochtend zelfs al om 10.00 uur het verzoek uit in het geheel niet meer naar de Luchtmachtdagen te komen. Met de twee F-35’s in het vliegprogramma, had Nederland de wereldprimeur om het toestel als eerste van de partnerlanden te showen aan het grote publiek. De twee F-35’s zouden meevliegen in de bekende Air Power Demo die jaarlijks wordt gevlogen tijdens deze dagen. Tijdens deze demonstratie laat de luchtmacht met veel machtsvertoon zien hoe de verschillende onderdelen samenwerken in een crisissituatie. De twee F-35 taxieden eerst lang het publiek over de gehele lengte van de baan. Na hun take-off zouden ze samen met tien F-16’s een gesimuleerde base attack uitvoeren waarbij duidelijk werd wat de F-35 allemaal kan.

Naast de kennismaking met Nederland, gebeurde er overigens nog meer op het gebied van de F-35. Zo besloten Noorwegen en Nederland samen een wapeninstruc- teurscursus voor de F-35 ontwikkelen als opvolger voor het bestaande FWIT (F-16 Weapon Instructor Training) programma. Aan het begin van de maand mei is dat in een overeenkomst vastgelegd. In de jachtvliegwereld zijn wapeninstructeursscholen gemeengoed en uiterst belangrijk voor de vliegers. Hoogwaardige kennis en instructievaardigheden op het gebied van tactiek, wapeninzet en vliegtuigtechniek maken deel uit van het lesmateriaal. Vliegers krijgen de opleiding om de allerbeste te worden in hun vak. Als wapeninstructeur brengen ze vervolgens hun kennis en vaardigheden over op collega’s binnen hun squadron. Dat verhoogt niet alleen de kwaliteit van deze vliegers, maar legt ook de basis voor eenduidige manier van opereren. Met de wapeninstructeurscursus voor de F-35 wordt gebouwd aan een nieuwe generatie hoogwaardige vliegers voor de 5e generatie jachtvliegtuigen. Na een aantal zeer succesvolle test weken in Nederland en deze overeenkomst met Noorwegen, zouden de twee F-35’s het land weer verlaten op 14 juni 2016. Beide vliegtuigen vertrokken op dinsdag kort na de Open Dagen vanaf vliegbasis Leeuwarden rond de klok van 10.00 uur. De twee test vliegtuigen vlogen terug naar de Verenigde Staten naar hun huidige thuisbasis Edwards Air Force Base.

Het drie weken durende verblijf in Nederland bleef niet onopgemerkt. En dat was ook de bedoeling, want de luchtmacht heeft in deze periode een geniale PR campagne gevoerd in het land. De beide vliegtuigen maakten 26 mei de zogenoemde belevingsvluchten om omwonenden van de vliegbases Leeuwarden en Volkel het geluid van het nieuwe vliegtuig te laten ervaren. Ook vloog de opvolger van de F-16 verschillende oefenvluchten boven Nederland. Het meest spraakmakend was de PR rondvlucht boven Nederland op 7 juni. Deze vlucht bracht in het hele land duizenden mensen op de been om een glimp van het nieuwe toestel op te vangen. Op 9 en 10 juni zaten 280.000 bezoekers van de Luchtmachtdagen op eerste rang toen de F-35´s meededen in een spectaculaire gesimuleerde aanval op de vliegbasis Leeuwarden tijdens de Luchtmachtdagen. Al met al was het voor de Koninklijke Luchtmacht een succesvolle operatie. De belevingsvluchten en kennismaking met Nederland zijn goed verlopen. Ook op logistiek en operationeel vlak heeft de luchtmacht veel geleerd van de tijdelijke verplaatsing van beide F-35’s naar Nederland. Tijdens de terugvlucht naar de Verenigde Staten, werden beide F-35’s begeleid door de twee Nederlandse KDC-10 tankvliegtuigen. Wat achter blijft in Nederland is de herinnering aan een bijzonder bezoek en veel ervaringen met het nieuwe Nederlandse gevechtsvliegtuig. In de Verenigde Staten vervolgen de F-35´s de test- en evaluatiefase. In 2019 komen de eerste F-35’s definitief naar Nederland waar ze in eerste instantie op vliegbasis Leeuwarden zullen worden gestationeerd. Vliegbasis Volkel zal later in het programma volgen. Uiteindelijk zal Volkel de grootste F-35 basis worden.