Het 2 Smaldeel “Comet”; Florennes, 24 – 27 juni 2016

De Belgian Air Force Days 2016, deel 2; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Naast het 1 Smaldeel, was ook het 2 Smaldeel een van de oudere eenheden in België. Het squadron was altijd goed herkenbaar aan de felrode kometen die op de F-16’s van het 2 Smaldeel stonden afgebeeld. Door een aantal drastische hervormingen in de Belgische Luchtmacht werd het 2 Smaldeel in april 2001 opgeheven.

Het 2 Smaldeel is een directe afstammeling van het 1 Smaldeel, dat in 1913 werd opgericht op Brasschaat. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd het 1 Smaldeel naar Frankrijk verhuisd naar Dunkerque-Les Moères in 1917. Al snel bleek dat men te weinig vliegtuigen had en men besloot om naast het 1 Smaldeel ook het 2 Smaldeel op te richten en uit te rusten. De eenheid ontving daar meteen een aantal Nieuport XI en XVI vliegtuigen om tegen het Duitse leger te vechten. De eenheid diende in het Belgische leger tijdens de rest van de Eerste Wereldoorlog. Na deze strijd werden zowel het 1 Smaldeel als het 2 Smaldeel opgeheven. Pas na de Tweede Wereldoorlog, werd de eenheid nieuw leven ingeblazen. Het 2 Smaldeel werd in 1947 gereactiveerd en uitgerust met de Spitfire Mk XIV. In 1951 zou het squadron zijn intrede doen in het straaltijdperk toen de F-84E/G Thunderjet in gebruik werd genomen. In 1957 werden de Thunderjets vervangen door de F-84F Thunderstreak. Deze vliegtuigen werden aan het begin van de Koude Oorlog ingezet in de tactische aanvalsrol. In 1970 ontving het 2 Smaldeel op Florennes de eerste Mirage V’s. De Mirages zouden tot het einde van de jaren 80 gebruikt worden door het 2 Smaldeel. Het 2 Smaldeel was in 1988 de eerste Mirage eenheid in België die de conversie naar de F-16 Fighting Falcon zou ondergaan. Nog voor 1990 was het 2 Smaldeel volledig inzetbaar met de F-16.

In eerste instantie zouden de F-16’s van het 2 Smaldeel worden ingezet in dezelfde rol als de Mirages in verleden. De toestellen zouden worden ingezet in de grondaanval rol. Deze rol werd in België vaak ook aangeduid als de mud-moving role. Mud moving betekend dat de eenheid gespecialiseerd is in het aanvallen op zeer lage vlieghoogten. De vliegtuigen van het 2 Smaldeel zijn in staat om op zeer lage hoogte met een zeer hoge snelheid precisiebombardementen uit te voeren. Naast de mud moving role, werden de F-16’s van het 2 Smaldeel ook ingezet voor de luchtverde-

diging van het land in de daglichtperiode. Het 2 Smaldeel kreeg deze rol naast het 349 en 350 Smaldeel op Beauvechain die de all-weather onderscheppingsrol hadden. Het 2 Smaldeel had dus een ondersteunende rol in het onderscheppen naast deze gespecialiseerde eenheden. Kort na de Koude Oorlog werd de mud-moving role overbodig en kwam er een verbod op dergelijke aanvallen, omdat er teveel ongelukken gebeurden tijdens dit soort trainingen. Vanaf 1996 moest het 2 Smaldeel net als alle andere F-16 eenheden in België zes vliegtuigen inleveren. Het squadron zou in totaal twaalf vliegtuigen operationeel hebben die klaar staan om te dienen bij de luchtmacht en de NATO. Het 2 Smaldeel was in 2001 de laatste Belgische F-16 eenheid die de MLU conversie zou ondergaan. Aan het einde van 2001 was de eenheid volledig operationeel inzetbaar in de MLU rol.

Het 2 Smaldeel had altijd een opmerkelijke en goed herkenbare batch. In de badge is een rode komeet zichtbaar die een rood spoor achter zich aantrekt. De komeet wordt omringd door een goudgele krans waar in de squadronspreuk staat afgebeeld. De achtergrond van de batch is blauw en het schild wordt omringd door een dunne witte rand. De spreuk van het squadron is ook bij deze eenheid geschreven in het Latijn. De spreuk van het 2 Smaldeel luidt: “Ut Fulgur Sulca Aethera”. Vertaalt betekend dit als de bliksemflits de hemel doorkruist. Deze batch met de bijbehorende spreuk staan voor de snelheid waarmee de eenheid daadkrachtig kan optreden. De F-16’s van het 2 Smaldeel waren vanaf 1989 t/m 1995 te herkennen aan de blauwe staartband met daarin net zoals bij het 1 Smaldeel het logo van de stad Charleroi. Ook bij deze eenheid werd deze stad gezien als de peetmoeder van de eenheid. In de blauwe band stond de rode komeet afgebeeld naast het stadslogo. In de periode van 1995 t/m 1997, vlogen de F-16’s van het 2 Smaldeel net zoals de andere F-16 eenheden op Florennes met de een grijze staartband met daarin het wilde zwijn van het 2 Wing. Dit wilde zwijn is het symbool van het 2 Wing en geeft aan dat de eenheid op Florennes staat gestationeerd. Ook een aantal F-16’s van deze eenheid zouden met de staartcode FS gaan vliegen. Na de MLU update die vanaf 1997 begon op de Belgische F-16’s werden landelijk alle squadron markings verwijderd van de vliegtuigen.

Sinds dat het 2 Smaldeel met de F-16 vliegt, heeft de Belgische overheid de eenheid verschillende keren uitgezonden naar buitenlandse conflictgebieden. Vooral tijdens de oorlog in het Voormalige Joegoslavië, heeft het 2 Smaldeel het merendeel van zijn deployments gehad. Het 2 Smaldeel nam deel aan het deployment Decisive Endeavour en vloog vanaf Villafranca Air Base in Italië t/m december 1996. Deze operatie vond plaats ter ondersteuning van de door de VN geleide IFOR-troepen in Bosnië-Herzegovina. Van december 1996 t/m juni 1998 ging deze uitzending door onder de naam Deliberate Guard. De VN-troepen in Bosnië-Herzegovina kregen meer mandaat wat resulteerde in een naamswijziging van IFOR naar SFOR. Het 2 Smaldeel nam ook deel aan de uitzending Determined Falcon op Villafranca, deze korte operatie duurde van 5 juni 1998 tot 16 juni 1998. Tijdens deze eendaagse operatie werden de spierballen van de NATO getoond om ervoor te zorgen dat de Servische politici het bloedvergieten zouden stoppen in Kosovo. In 1999 nam het 2 Smaldeel ook deel aan de bombardementen op Servische doelen tijden de operatie Allied Force. Tijdens de een reorganisatie die in 2001 in België plaatsvond onder de naam Falcon 2000 werd besloten dat elke eenheid 18 vliegtuigen per squadron zou gaan vliegen. Enkele maanden later werd besloten om het 2 Smaldeel op te heffen ondanks dat de eenheid pas sinds kort zijn eerste MLU F-16’s had ontvangen. Na 54 jaar operationele dienst bij de Belgische Luchtmacht, werd het 2 Smaldeel op 20 april 2001 opgeheven. De eenheid had 12 jaar met de F-16 gevlogen toen het doek viel voor het 2 Smaldeel.