Het Ontwerp en het Programma; RAF Fairford 10 & 11 juli 2016

Het JSF Programma, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Lockheed Martin F-35 Lightning II is een straaljager die voortgekomen is uit het Joint Strike Fighter-programma (JSF) van het Amerikaanse ministerie van defensie. Het JSF programma werd gestart door de Amerikaanse overheid toen het contract voor de ontwikkeling van de JSF werd getekend 16 november 1996.

Eind jaren 80 en begin jaren 90 werden verschillende projecten in het leven geroepen door het Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) om onderzoek te verrichten naar, onder andere, volgende generatie-gevechtsvliegtuigen. Deze onder- zoeken richtten zich specifiek op Advanced Short Take-Off and Vertical Landing (ASTOVL), stealth en het ontwikkelen van opvolgers van bestaande vliegtuigen waaronder de A-6 Intruder, F-15 Eagle, General Dynamics F-111 en F-117 Nighthawk. De verschillende Amerikaanse strijdkrachten, die alle veelvuldig van vliegtuigen gebruikmaken, hadden tot dan toe steeds los van elkaar opdrachten uitgegeven tot het ontwerpen van vliegtuigen. Dit leidde tot veel dubbel werk en veel verschillende typen waardoor de kosten hoog zijn. Het Joint Strike Fighter (JSF) programma is een multinationale samenwerking voor de ontwikkeling van een modern gevechtsvliegtuig van de volgende generatie. Het betreft de ontwikkeling van een multi inzetbaar gevechtsvliegtuig dat als vervanger moet worden gebouwd voor gevechtsvliegtuigen in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Italië, Canada, Australië, Denemarken, Noorwegen en Turkije. Het contract voor de ontwikkeling van de JSF werd ondertekend op 16 november 1996. In 1997 volgden twee opdrachten om een demonstratiemodel voor de volgende fase te bouwen, een voor Lockheed Martin en een voor Boeing. Tijdens deze zogenaamde Concept Definition Phase werd het project omgedoopt naar het Joint Strike Fighter program.

Boeing kwam met een concept in de vorm van de Boeing X-32 en Lockheed Martin kwam met het X-35 concept. Deze prototypes moeten types zoals de Amerikaanse A-10, F-16, F/A-18, AV-8B en de Britse Harrier GR7 & GR9s vervangen. Het doel van het programma was om een toestel te ontwikkelen dat al deze vliegtuigen kan vervangen zodat de kosten laag konden worden gehouden. De eis hierbij was, dat 80% van de gebruikte onderdelen onderling uit te wisselen zijn tussen de verschillende

varianten. Het contract voor System Development and Demonstration (SDD) werd toegekend aan Lockheed Martin op 26 oktober 2001. Lockheed had met het X-35 concept het beste aangetoond dat zij een toestel hadden dat verder doorontwikkeld kon worden. Hoewel ook de Boeing X-32 alle eisen overtrof, werd het X-35 concept gezien als minder risicovol en het zou meer groeipotentieel hebben. Op 7 juli 2006, werd in het Texaanse Fort Worth de productieversie van de JSF gepresenteerd. Tijdens de ceremonie werd ook voor het eerst de uiteindelijke naam F-35 Lightning II gepresenteerd. Het vliegtuig is genoemd naar de Lockheed P-38 Lightning uit de Tweede Wereldoorlog. In totaal zouden er drie varianten van de F-35 worden ontwikkeld, namelijk: de F-35A conventionele (Conventional Take-Off and Landing, CTOL) variant, de F-35B verticaal landende (Short Take-Off and Vertical Landing, STOVL) variant en de F-35C vliegdekschip (Carrier Based CATOBAR, CV) variant.

De F-35 beschikt over een uitgebreid avionica pakket met verschillende sensoren. De F-35 beschikt over de AN/APG-81-radar. Dit is een AESA-radar welke een doorontwikkeling is van de AN/APG-77 die in de F-22 is ingebouwd. Beide radars worden geproduceerd door Northrop Grumman. Verder beschikt het toestel ook over een elektro-optische infrarode doelzoeker onder de neus om doelen op de grond aan te wijzen. Ook beschikt het toestel over sensoren voor het AN/AAS-37 waarschuwings- systeem die op verschillende plaatsen op het toestel zijn ingebouwd. Deze elektro-optische sensors reageren op naderende raketten en geven de vlieger een waarschuwing. Revolutionair is het Helm Mounted Display op de helm van de vlieger. Er zitten meerdere camera’s gemonteerd op de helm die de vlieger 360 graden om zich heen kunnen laten kijken bij dag en bij nacht. De multifunctionele missiecomputer koppelt alle sensoren, zoals CCTV, IR en radar aan elkaar om een gecombineerde inschatting te maken van de dreiging en deze te presenteren aan de vlieger. Dit systeem is uniek en revolutionair in de wijze waarop het sensoren koppelt en presenteert aan de vlieger. De gebruikers van de F-35 kunnen uit twee typen motoren kiezen. De F135 is ontwikkeld door het Amerikaanse Pratt & Whitney en de F136 is ontwikkeld door het General Electric en Rolls-Royce fighter engine team.

De F-35 zal een groot aantal verschillende wapens kunnen meevoeren. Het toestel heeft een intern wapenruim van waaruit wapens gelanceerd kunnen worden. De F-35 heeft een intern wapenruim om de stealth eigenschappen van het toestel te behouden. Intern heeft het toestel vier ophangpunten. De binnenste twee ophangpunten zijn alleen geschikt voor lucht-luchtraketten omdat deze vanaf de ophangpunten niet helemaal verticaal naar beneden zullen vallen. De ruimte bij de ophangpunten is gemaakt voor de AIM-120C AMRAAM. De buitenste twee interne ophangpunten zijn geschikt voor nog meer lucht-luchtraketten en verschillende grondwapens, zoals: de Joint Direct Attack Munition (JDAM), lasergeleide bommen (GBU), het Joint Standoff Weapon (JSOW), de Brimstone anti-tank raket en cluster munitie (Wind Corrected Munitions Dispenser). Extern heeft de F-35 zeven ophangpunten. Het middelste ophangpunt onder de romp is alleen geschikt voor een extern 25 mm boordkanon dat bij de F-35B en F-35C varianten niet intern is ingebouwd door ruimtegebrek. De buitenste twee ophangpunten onder de vleugels zijn alleen geschikt voor lucht-luchtraketten zoals de AIM-9X Sidewinder en de AIM-132 ASRAAM. De overige vier ophangpunten onder de vleugels zijn naast lucht-luchtraketten ook geschikt voor het dragen van grondwapens zoals bommen en lucht-grondraketten. De binnenste twee ophangpunten onder de vleugels zijn uitgerust met brandstofleidingen zodat er pylontanks kunnen worden bevestigd. Ook zal de F-35 vanaf ongeveer 2024 in staat zijn om twee B61 nucleaire bommen te vervoeren in de interne ruimte.