De F-35B Lightning II STOVL; RAF Fairford 10 & 11 juli 2016

Het JSF Programma, deel 4; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De F-35B Lightning II is de korte start en verticale landingsversie (Short Take-Off & Vertical Landing, STOVL) van het toestel. De F-35B zal door de Amerikaanse Mariniers, de Britse Royal Air Force en de Italiaanse Luchtmacht gebruikt gaan worden voor operaties vanaf vliegdekschepen en amfibische schepen.

De F-35B is in grootte vergelijkbaar met de F-35A variant, maar heeft slechts een derde van de brandstof capaciteit als de F-35A. De F-35A kan een belasting aan van maximaal 9G en de F-35B kan door zijn constructie en gewicht slechts 7G aan. De eerste versie van de F-35B was beperkt tot 4,5G en een snelheid van maximaal 400 knopen in 2014. De volgende software-upgrade van de F-35B bevat wapens, en maakt het mogelijk 5,5G en snelheid van Mach 1,2 te halen. De uiteindelijke doelstelling van 7G en Mach 1.6 zal op korte termijn bereikt gaan worden. De eerste testvlucht van de F-35B werd uitgevoerd op 11 juni 2008. Een andere mijlpaal was de eerste succesvolle ski-jump lancering die werd uitgevoerd door BAE testpiloot Peter Wilson op 24 juni 2015. In tegenstelling tot andere varianten van het toestel, heeft de F-35B heeft geen landingshaak. Revolutionair aan het F-35B ontwerp is de kantbare nozzle aan de achterkant van het toestel. Met dit systeem kan de motoruitlaat gedraaid worden naar beneden om verticale stuwkracht te generen. De richting van de uitstoot is zo ontworpen dat er een groter oppervlak naar de grond is gericht om schade aan asfalt te voorkomen bij een verticale landing. De F-35B heeft een grote fan achter de cockpit zitten die gebruikt wordt voor de verticale landingen. Deze fan zit tijdens de vlucht verstopt achter gesloten luiken. Deze luiken zullen openen zodra het toestel in een hover gaat. De fan wordt aangedreven door de motor en genereert verticale stuwkracht aan de voorkant van de F-35B.

Op 6 januari 2011, werd besloten om de productie van de F-35B voor een periode van twee jaar stop te zetten. Het toestel zou in deze periode een grondig herontwerp krijgen en enkele vitale onderdelen van de F-35B werd aangepast. Volgens critici was de F-35B de grootste oorzaak van alle vertragingen in het F-35 programma. Wanneer modificaties het ontwerp niet zouden verbeteren, zou de F-35B uiteindelijk gecanceld worden. Vanaf 3 oktober 2011 begon de F-35B aan zijn zee testen door verschillende

landingen te maken op het amfibische aanvalsschip USS Wasp. Het United States Marine Corps (USMC) is van plan om ruim 340 F-35B’s kopen. De USMC zal hiermee de grootste afnemer gaan worden van deze variant van de F-35. De F-35B zal bij de USMC de McDonnell Douglas F/A-18 en de McDonnell Douglas AV-8B Harrier gaan vervangen. Het USMC is van plan om de F-35B te gaan gebruiken vanaf amfibische schepen en vanaf landbasis met onverharde startbanen. In totaal zullen er vier verschillende wings gaan opereren met de F-35B. De eerste wing is VMX-1 (Flying Lions), deze eenheid is de testeenheid die met de F-35B vliegt vanaf Edwards AFB, California. De trainingseenheid die met de F-35B gaat vliegen is VMFAT-501 (Warlords) op MCAS Beaufort, South Carolina. De eerste twee operationele eenheden die met de F-35B gaan vliegen, zijn: VMFA-121 (Green Knights) op MCAS Yuma, Arizona en VMFA-211 (Wake Island Avengers) op MCAS Yuma, Arizona. In totaal heeft het USMC op dit moment ongeveer 50 F-35B’s in gebruik.

De Britse Royal Air Force (RAF) en de Royal Navy willen in het verenigd Koninkrijk gezamenlijk de F-35B gaan gebruiken. Bij de marine zal de F-35B de uit dienst gestelde Harrier GR9 gaan vervangen. Bij de RAF zal de F-35B de Tornado GR4 gaan vervangen vanaf 2019. De F-35B zal in Groot-Brittannië in de aanvalsrol gebruikt gaan worden. Het Verenigd Koninkrijk heeft als level 1 partner van de Amerikaanse regering een grote rol gespeeld bij de ontwikkeling van de F-35B. De F-35B werd voor Brits gebruik ontwikkeld voor het Shipborne Rolling en Vertical Landing (SRVL) concept. In Engeland zijn op dit moment twee vliegdekschepen in aanbouw waarop de F-35B gestationeerd zal gaan worden. Deze twee schepen zijn de Queen Elizabeth II en de Prince of Wales. Beide schepen hebben voor op het dek een ski-jump die de opstijgende vliegtuigen de lucht in slingeren. In totaal zal het verenigd Koninkrijk 138 F-35B’s gaan afnemen. De RAF zal 48 vliegtuigen gaan ontvangen verdeeld over drie eenheden. Alle RAF eenheden zullen op RAF Marham worden gestationeerd. De eenheden die met de F-35B gaan vliegen bij de RAF zijn het no 17 Squadron, het no 617 Squadron en een nog te benoemen eenheid. Ook de eenheden van de marine die met de F-35 gaan vliegen, zullen op RAF Marham worden gestationeerd. De eerste marine eenheid die met de F-35B gaat vliegen is het no 809 Naval Air Squadron. Later zal er nog een squadron gaan volgen bij de marine. Er zal ook nog een te benoemen gezamenlijke trainingseenheid worden opgesteld.

De derde gebruiker van de F-35B zal de Italiaanse marine worden. Italië is als level 2 partner van de Verenigde Staten het enige land dat meerdere versies van de F-35 gaat aanschaffen. De Italiaanse luchtstrijdkrachten zullen in totaal 30 F-35B’s gaan aanschaffen. De Italiaanse luchtmacht (Aeronautica Militare, AMI) en Italiaanse marine (Marina Militare, MMI) zullen beide 15 F-35B’s gaan gebruiken. Het is op dit moment nog niet bekend welke eenheden met de F-35B zullen gaan vliegen. In totaal zal er een squadron bij de luchtmacht en een squadron bij de marine worden uitgerust met de F-35B. De kans is groot dat bij de marine de Gruppo Aerei Imbarcati op Grottaglie-Taranto met de F-35B gaat vliegen. Deze eenheid vliegt nu met de AV-8B Harrier welke vervangen zal worden door de F-35B. De aanschaf van de F-35B hing in 2010 aan een zijden draadje toen de Britse regering besloot om voor de F-35C te gaan in plaats van de F-35B. Dit was een gevolg van de vele tegenslagen in het F-35B programma. Uiteindelijk werd deze Britse switch in 2012 ongedaan gemaakt. Een mogelijke vierde afnemer van de F-35B is de Australische marine. Hoewel de Australische Canberra klasse helikopterdekschepen oorspronkelijk niet zijn ontworpen om met vliegtuigen op te landen, overweegt de marine om F-35B’s op deze schepen te plaatsen in mei 2014.