De F-35C Lightning II CATOBAR; RAF Fairford 10 & 11 juli 2016

Het JSF Programma, deel 5; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Lockheed Martin F-35C Lightning II is de variant van het toestel die gelanceerd kan worden vanaf de Amerikaanse vliegdekschepen. Het F-35C programma kende in het begin erg veel technische tegenslagen. De Amerikaanse marine en de mariniers zullen uiteindelijk met deze variant van de F-35 gaan vliegen.

De F-35C Lightning II is de CATOBAR (Catapult Assisted Take-Off But Arrested Recovery) variant van de F-35. Deze variant van de F-35 kan worden afgeschoten met de hulp van een stoomkatapult aan boord van een vliegdekschip. Het toestel zal bij een lancering van een vliegdekschip accelereren van 0 tot ongeveer 200 km/h in slechts 60 meter afstand. Tijdens de landing op een vliegdekschip, zal de F-35C met een haak aan de achterkant van het toestel een staalkabel op het vliegdek grijpen. De F-35C is ontworpen om bij de Amerikaanse marine en de Amerikaanse mariniers de McDonnell Douglas F/A-18 Hornet te vervangen. Het toestel zal op de Amerikaanse marine naast de Boeing F/A-18 Super Hornet gaan opereren vanaf de vliegdek- schepen. Het toestel zal vooral in de strike rol gaan opereren, maar moet ook in staat zijn om de luchtverdedigingstaak uit te voeren. De F-35C is de enige F-35 variant die andere afmetingen heeft dan de F-35A en F-35B variant. Het toestel heeft grotere vleugels dan de andere varianten. De reden voor deze modificatie komt voort uit een serie tegenslagen in het programma. Het originele ontwerp van de F-35C bleek niet veilig te kunnen landen op een vliegdekschip. Het toestel was niet goed te controleren bij een lage vliegsnelheid tijdens het opstijgen en vooral tijdens het landen op een schip. Er moest dus een drastisch herontwerp komen van de F-35C om het toestel veilig te kunnen inzetten vanaf de vliegdekschepen. Het programma van de F-35C liep door deze gigantische tegenslagen een grote vertraging op.

In vergelijking met de F-35A en F-35B, beschikt de F-35C carrier variant na een herontwerp over grotere vleugels met opvouwbare vleugeltip secties. De grotere vleugels en de grotere staart stuurvlakken zorgen voor een betere low-speed control. Het toestel is in staat om beter onder controle te blijven bij de lage aanvliegsnelheden en hoge invalshoek die men hanteert voor het landen op een vliegdekschip. Door deze grotere vleugels is de F-35C meer dan twee meter breder dan de andere varianten.

Ook heeft het toestel hierdoor een grotere interne brandstofcapaciteit. De vleugels kunnen om ruimte te besparen net als veel maritieme vliegtuigen worden opgevouwen aan boord van een vliegdekschip. Een sterker landingsgestel maakt het toestel geschikt voor de stress die ontstaat tijdens de lancering vanaf een vliegdekschip en voor de landing met een vanghaak. Her versterkte onderstel in te herkennen aan het dubbele neuswiel. De andere F-35 varianten hebben slechts een wiel aan het neusonderstel zitten. Aan het neuswiel zit ook de lanceerstang bevestigd voor de lancering vanaf de vliegdekschepen. Een andere belangrijke wijziging aan het F-35C ontwerp is de vernieuwde vanghaak. De haak die in eerste instantie werd gebruikt was te kort. De vliegtuigen misten te vaak de kabel op het dek ondanks dat de toestellen goed aanvlogen. Het window van succes was te klein om veilig te kunnen landen op een vliegdekschip. Lockheed Martin is ervan overtuigd dat de vernieuwde vanghaak het toestel succesvol en veilig zal laten landen op een schip. De vernieuwde vanghaak kwam uiteindelijk in 2014 onder de staart van de F-35C te hangen.

Na een moeizame start en een drastisch herontwerp werd uiteindelijk het testpro- gramma van de F-35C gestart. De eerste testvliegtuigen zouden gaan vliegen vanaf Naval Air Station Patuxent River. Het aanvliegen en landen op een vliegdekschip wordt in de toekomst net een beetje makkelijker. De F-35C Integrated Test Force in Patuxent River voltooide de eerste speciale testvlucht op 4 mei 2014. Op deze marinebasis staat de eenheid VX-23 van de United States Navy gestationeerd. Deze eenheid is verantwoordelijk voor het testen evalueren van de F-35C voordat het toestel in dienst treedt bij de Amerikaanse marine. Tijdens deze testen werden voor het eerst de nieuwe vliegeigenschappen van de F-35C Lightning II met nieuwe flight controls geëvalueerd. Een deel van de nieuwe software versie 2A bevat de nieuwe flight control software die wordt aangeduid als de Integrated Direct Lift Control (IDLC). Deze software zorgt ervoor dat wanneer de vlieger het toestel, het toestel beter wordt gecontroleerd met motorvermogen en oppervlaktesturing. Het is dus een geavanceerd fly-by-wire systeem dat is ontwikkeld om het vliegtuig onder controle te houden bij lage aanvliegsnelheden. Dit systeem bevordert de veiligheid drastisch tijdens de landingsprocedures en lost daarmee een van de grootste showstoppers in het project op. De F-35C’s maken op Patuxent River veel testlandingen op een gesimuleerd dek.

Tot nu toe is de Amerikaanse marine (US Navy) samen met het Amerikaanse korps mariniers (USMC) de enige afnemer van de F-35C. In totaal willen deze krijgsmachtdelen uiteindelijk 480 F-35C vliegtuigen aanschaffen. De F-35C zal in de Verenigde Staten de McDonnell Douglas F/A-18 Hornet gaan vervangen. De F-35C zal in de toekomst naast de Boeing F/A-18 Super Hornet gaan opereren als een van de belangrijkste gevechtsvliegtuigen van de marine. De US Navy zal in totaal met ruim 260 F-35C’s gaan vliegen. Op dit moment zijn er pas twee eenheden actief met de F-35C bij de Amerikaanse marine, namelijk: VX-23 op NAS Patuxent River in Maryland en VFA-101 op Eglin AFB in Florida. VX-23 is de test en evaluatie eenheid van de F-35C en VFA-101 is de eerste operationele trainingseenheid die met de F-35C gaat vliegen. Op dit moment zijn er ongeveer 20 F-35C’s geleverd aan de Amerikaanse marine die allemaal worden gebruikt voor de training en evaluatie van het type. Het USMC gaat in totaal met 80 vliegtuigen vliegen. Bij het USMC zal de F-35C gaan opereren naast de F-35B. In totaal zal het USMC vier eenheden krijgen die met de F-35C gaan vliegen. Welke eenheden dat zijn is tot nu toe nog onbekend, maar het zullen eenheden zijn die op dit moment met de F/A-18 Hornet vliegen. Na een lange testfase met veel tegenslag lijkt het uiteindelijk goed te komen met de F-35C.