De Strategische Perspectieven; Leeuwarden, 28 maart 2017

Internationale Oefening Frisian Flag, deel 1; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

In de weken van 27 maart t/m 7 april 2017, vond wederom de oefening Frisian Flag 2017 plaats. Tijdens deze oefening worden tactische scenario’s geoefend in een multi nationale samenwerking. De strategische perspectieven die aan grondslag van de oefening liggen zijn de afgelopen decennia drastisch veranderd.

De oefening Frisian Flag trekt jaarlijks deelnemers uit meerdere landen naar vliegbasis Leeuwarden om in een periode van twee weken samen te trainen in een unieke trainingsomgeving. Frisian Flag is een oefening van een enorm formaat waarbij dagelijks ruim 50 gevechtsvliegtuigen twee maal per dag een intensieve missie vliegen vanaf vliegbasis Leeuwarden. Kolonel Danny Traas is de commandant van vliegbasis Leeuwarden en legt uit dat er in totaal ruim 1600 mensen betrokken zijn bij de dagelijkse activiteiten waarbij maximale airpower wordt geleverd. Het samenwerken tussen al deze mensen die afkomstig zijn uit verschillende landen is niet eenvoudig. Kolonel Traas legt uit waarom er geoefend wordt op deze grote schaal en wat de strategische waarden hiervan zijn. Volgens Traas is de rol van het leger veranderd in de laatste jaren. Er is niet meer een enkele vijand die continue op de loer ligt en oorlogen worden niet meer uitgevochten tegen landen. Vliegtuigen worden niet meer alleen ingezet om strategische en tactische doelen aan te vallen en om grondtroepen te beschermen. Het gewicht van de operaties is verplaatst van een Koude Oorlog situatie naar een tijdperk waarin mobiliteit en snelle inzetbaarheid vereist zijn. Ook zijn de conflicten niet meer in landen ver weg van Europa. Steeds vaker zijn er conflicten in de buurt van Europa, zoals in het midden Oosten en in Noord Afrika. De dreiging rondom Europa is de laatste jaren enorm toegenomen. De verslechterde relatie met Rusland in de afgelopen jaren is daar een voorbeeld van.

Met alleen airpower kan men een oorlogssituatie niet oplossen of winnen, maar zonder airpower zal men het gegarandeerd afleggen tegen de vijand. Het opereren in coalities is de enige manier om een conflict aan te pakken en te beëindigen. In deze tijden van bezuinigingen is zijn de Europese landen op elkaar aangewezen en kunnen ze niet zonder elkaar optreden. Ten opzichte van de Koude Oorlog waar men continue paraat was, is men tegenwoordig op korte termijn inzetbaar. Dit betekend dat het hele leger

binnen 24 tot 48 uur zich moet kunnen verplaatsen naar een crisisgebied. Om deze reden is het van belang dat er tijdens oefeningen zoals Frisian Flag intensief wordt getraind in deze multinationale samenwerking. Men heeft niet de tijd om te onderhandelen als er ergens in de wereld moet worden ingegrepen. Daarom moeten de Europese legers continue trainen zodat men altijd gereed is om uitgezonden te worden. Ook moet men de aanvallen effectief uitvoeren tegenwoordig. De politiek en de bevolking van Europa accepteert het tegenwoordig niet zomaar als er een instelling wordt gebombardeerd waarbij burger slachtoffers vallen. Volgens Traas is de conclusie dat we zowel goed als snel moeten zijn tijdens de uitzendingen en dat is nou exact waar het bij Frisian Flag om draait.

Frisian Flag biedt de deelnemers een unieke omgeving waarin getraind kan worden. Dagelijks wordt er door de deelnemers op hun thuisbasis getraind met slecht vier tot acht vliegtuigen. Dit is de basistraining die elke jachtvlieger dagelijks traint. Tijdens de grotere oefeningen wordt deze basiskennis gebruikt als uitgangspunt voor verdere ontwikkeling van de vlieger. Tijdens Frisian Flag kan er getraind worden op grote schaal met ruim 50 vliegtuigen in een realistisch scenario. De kennis, vaardigheden en leiderschapsaspecten zullen bij de deelnemers na Frisian Flag sterk verbeterd zijn. Het trainen in een multinationale samenwerking met al deze verschillende vliegtuig typen is voor de deelnemers heel intensief, maar is tegelijkertijd van onschatbare waarde wanner men werkelijk wordt uitgezonden. Het leiden van dergelijke formaties is moeilijk, tijdens deze training wordt daarom ook de nadruk gelegd op het ontwikkelen van leiderschap binnen de eenheden. Tijdens de scenario’s worden hedendaagse missies gesimuleerd. Denk hierbij aan de recente missies die gevlogen zijn in het Midden Oosten, Noord Afrika en de Baltic Air Policing. Tijdens Frisian Flag worden de tactieken gebruikt die bij al deze uitzendingen zijn toegepast. Er wordt echter ook vooruit gekeken, na elke missie worden de toegepaste tactieken geëvalueerd en waar nodig verbeterd. Op deze manier zal ook de Koninklijke Luchtmacht en haar partners klaar zijn voor de toekomstige missies aldus Traas.

Het mooie van Leeuwarden als locatie is dat het dicht bij een aantal grote Europese trainingsfaciliteiten ligt. Leeuwarden ligt dicht bij de Vliehors Range waar gebombardeerd kan worden en het ligt dicht bij de gevechtsgebieden boven zee. Op deze manier kan het vliegverkeer dat opstijgt zich snel verplaatsen naar de zee, waardoor het geluid in de omgeving boven land minimaal blijft. Er kan boven zee ongelimiteerd geoefend worden zonder dat men er boven land last van heeft. Kolonel Traas somt nog eens op wat de belangrijkste aspecten zijn die tijdens de oefening Frisian Flag aan bod komen. De belangrijkste is het trainen in een moderne Air Combat omgeving. Dit aspect wordt aangevuld door het promoten van leiderschap, initiatieven en zelfdiscipline. De geleerde lessen worden na elke missie zorgvuldig geëvalueerd en tactieken worden verder ontwikkeld. Tot slot geeft Traas aan dat tijdens deze oefening ook vooral de relaties tussen de deelnemende landen wordt opgebouwd en onderhouden. Men weet wat ze aan elkaar hebben als het er op aan komt en men zal hierdoor ook voor elkaar door het vuur gaan en dat is exact waar het om gaat in deze Europese samenwerking tijdens Frisian Flag. De afgelopen jaren heeft de Nederlandse Luchtmacht alleen maar getraind in het leveren van Close Air Support door de vele missies die er gevlogen zijn in deze context. Nu de Koninklijke Luchtmacht in een rustiger vaarwater komt, wordt het tijd om intensiever te gaan trainen op de andere aspecten van de moderne luchtoorlog. Frisian Flag zal de komende jaren gewoon worden doorgezet om deze opgebouwde achterstand weer in te halen.