Het Afscheid van een Belgisch Icoon; Koksijde, 21 maart 2019

Koksijde Rescue; Sea-King Farewell; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De iconische Sea King van de Belgische Luchtmacht heeft donderdag 21 maart 2019 voor de allerlaatste keer de landing ingezet op vliegbasis Koksijde in het westen van België. Na 42 jaar operationele dienst maakt de helikopter plaats voor de nieuwe NH90 Caiman, die de “Search & Rescue” (SAR) taken volledig overneemt.

Na ruim 42 jaar van operationele dienst werd er eindelijk van de Sea-King afscheid genomen. Er zouden de hele dag door ceremonies worden gehouden die het einde van de Sea-King zouden symboliseren. De helikopters hebben gezamenlijk ruim 60.000 vlieguren gemaakt in dienst van de Belgische Luchtmacht bij het 40 Smaldeel op Koksijde. Door de jaren heen kwamen de Sea-Kings tijdens 3309 reddingsoperaties in actie. Er werden in totaal maar liefst 1.757 personen gered met deze karakteristieke helikopters. De meeste reddingsacties vonden plaats aan de Belgische kust, zoals bij de ramp met de Herald of Free Enterprise in 1987. Echter leverde de Sea-King ook bijdrage bij grote rampen in het binnenland zoals de brand in het Switel-hotel in 1994 in Antwerpen, de gasexplosie in 2004 in Gellingen. Uiteindelijke leverde men zelfs ondersteuning tijdens de terroristische aanslagen in Zaventem en Brussel ruim drie jaar geleden. Op dit moment zijn er nog ongeveer dertig bemanningsleden die kunnen worden ingezet met de Sea-King. Slechts tien personen worden opgeleid om de nieuwe NH90 te bemannen die vanaf donderdag 21 maart 2019 integraal de taken overneemt van de Sea-King. Tien andere bemanningsleden gaan met pensioen na het afscheid van de Sea-King. De overige tien bemanningsleden krijgen een outplacement traject aangeboden om elders aan het werk te gaan.

De dag van de ceremonies zou al vroeg beginnen, want in de ochtend zou de laatste nog vliegende Sea-King, de RS05, langs gaan bij alle Belgische kustgemeentes. Het toestel zou op elk strand een landing maken om afscheid te nemen van de bevolking van deze dorpen en steden. Op elke locatie zou de bemanning de burgermeester van de plaats ontmoeten waar men samen een herdenkingsvlag in de grond zou slaan met daarop afscheidsteksten voor de Sea-King. De eerste landing werd al vroeg in de ochtend ingezet in de gemeente Knokke in het noorden van België. Tegen het einde van de ochtend bereikte de Sea-King de laatste locatie in de Panne. Op deze meest

zuidelijk gelegen locatie pikte de helikopter de burgermeester van Koksijde op. Hij werd met de winch neergelaten op het strand van Koksijde. Deze locatie was de laatste van de strand tour van de Sea-King. Na de laatste landing keerde het toestel terug naar vliegbasis Koksijde. Voor het middagprogramma was er een formatievlucht georganiseerd. Speciaal voor deze vlucht waren er ook Sea-King helikopters uit Duitsland en Noorwegen overgebracht naar Koksijde. Aan het begin van de middag steeg met op met een formatie van vijf helikopters om een laatste formatie vlucht te maken boven West Vlaanderen. De formatie vloog naar Diksmuide om daarna weer richting Koksijde te vliegen. Op de thuisbasis werd nog een laatste redding simulatie uitgevoerd voordat de RS05 onder luid applaus de landing inzette. De helikopter kreeg een eredouche van de brandweer. Het toestel taxiede onder de boog van water door naar het platform. Na de landing van deze laatste formatievlucht zat het er officieel op de Sea-King. België had afscheid genomen van een van de grootste iconen ooit uit de Belgische luchtvaart geschiedenis.

Nu de Sea-Kings zijn uitgefaseerd bij de Belgische Luchtmacht, is het nog niet duidelijk wat het lot zal zijn van alle helikopters. De RS01 staat al sinds 2008 in het Koninklijk Legermuseum in Brussel. Op 20 maart 2019, werd de tweede Sea-King van de hand gedaan. Voor het symbolische bedrag van slechts 1 Euro, werd de helikopter door de Belgische defensie verkocht aan de gemeente van Koksijde. Op 7 februari 2019, werd voor deze transactie een “Third Party Transfer Authorization” aangeleverd van de hiervoor bevoegde Britse Overheidsinstanties. Het is nog niet officieel bekend gemaakt, maar de verhalen gaan dat het toestel wordt neergezet als een monument op de Boulevard aan het strand van Koksijde. De echte allerlaatste vlucht van de Sea-King RS05 heeft niet plaatsgevonden op 21 maart 2019. Het toestel is op 26 maart 2019 voor de allerlaatste keer verplaatst van vliegbasis Koksijde naar het vliegveld van Oostende. De Sea-King met registratie RS05 zal als studie materiaal gaan dienen voor de opleiding vliegtuigtechnieken in het VLOC (Vlaams Luchtvaart Opleiding Centrum) op het vliegveld van Oostende. De RS05 wordt daar naast de Alouette II geplaatst van de Rijkswacht die in het verleden al eerder was geschonken aan het opleiding centrum. De overige twee helikopters met registraties RS02 en RS04 staan op dit moment te koop. Waar ze heen gaan is nog niet duidelijk op dit moment.

Kort na het afscheid van de Sea-King, werd op Koksijde ook aangekondigd dat er veel gaat veranderen in de toekomst. De NH90 helikopters van het 40 Smaldeel op Koksijde verhuizen zullen in de toekomst gaan verhuizen naar Oostende. De verhuis van deze vier reddingshelikopters moet in 2023 voltooid zijn. Koksijde is een oude vliegbasis dat een verouderde en behoorlijk verspreide infrastructuur heeft. Het terrein is erg groot voor een vliegbasis dat slecht een klein squadron huisvest. Er is vaak een gebrek aan operationeel ondersteunend personeel op Koksijde, zoals de luchtverkeersleiding en de brandweer. Deze problemen kunnen niet worden aangepakt met enkel een vernieuwing van de infrastructuur. Een verhuizing van de NH90’s en de Alouette III helikopters naar Oostende biedt voor Defensie veel voordelen. De operationele steun zal volledig ingevuld worden door de luchthaven van Oostende. Met de sluiting van Koksijde kan huidige personeelsbestand van 331 naar 123 personeelsleden teruggebracht worden. De komende jaren zal eerst een partner gezocht worden moeten die de nodige infrastructuur op Oostende moet gaan realiseren. Dit houdt in dat men het juiste vergunningstraject moet bewandelen en dat de faciliteiten voor de helikopters moet worden gebouwd. Na een lange historie zal Koksijde met het verdwijnen van de Sea-Kings gaan sluiten. Wat de toekomst wordt van het terrein is tot op heden nog niet bekend.