Bewaken van het Japanse Luchtruim; Hamamatsu, 1 november 2019

De Japanse Early Warning Vloot; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Japanse Early Warning vloot speelt tegenwoordig een hele belangrijke rol voor het monitoren en bewaken van het Japanse luchtruim. De vloot bestaat uit een negental E-2C Hawkeye en een viertal Boeing E-767 radarvliegtuigen. Deze vliegtuigen bewaken het luchtruim van Japan 24 uur per dag 365 dagen per jaar.

De historie van de Japanse early warning vliegtuigen, begint in de tijd van de Koude Oorlog. Japan is al sinds de Tweede Wereldoorlog op militair gebied een partner geworden van de Verenigde Staten en ligt in Azië niet ver van de Sovjet Unie vandaan. Op 6 september 1976, is de Sovjet luchtmacht piloot Viktor Belenko succesvol overgelopen naar het Westen. Hij voerde deze actie uit door met zijn Russische MiG-25 'Foxbat' naar Hakodate in Japan te vliegen. Tijdens dit incident verloor de Japan Air Self-Defense Force (JASDF) radar het vliegtuig uit het oog toen Belenko met zijn MiG-25 op lage hoogte vloog. Dit incident zou er uiteindelijk voor gaan zorgen dat de JASDF zelf vliegtuigen wilde gaan aanschaffen die in de lucht de grenzen van het Japanse Rijk konden bewaken. Tot aan dit incident, beschikte Japan alleen over radar stations op de grond. In 1976, stond de Amerikaanse luchtmacht op het punt de Boeing E-3A Sentry in gebruik te nemen. Dit vliegtuig is een waarschuwings- en monitorsysteemvliegtuig. De Sentry werd ook door de JASDF beschouwd als de belangrijkste kandidaat voor de missie voor vroegtijdige waarschuwing in de lucht. Het Japanse defensieagentschap (JDA, nu ministerie van Defensie) realiseerde zich echter dat de E-3A Sentry niet gemakkelijk beschikbaar zou zijn vanwege de behoeften van de USAF zelf. De JASDF koos in plaats daarvan voor de aanschaf van het Amerikaanse Grumman E-2 Hawkeye radarvliegtuigen. De E-2C Hawkeye werd in januari 1987 in dienst gesteld bij de Airborne Early Warning Group (AEWG) op de JASDF vliegbasis Misawa.

Enkele jaren later had de JASDF de behoefte om de vloot van Hawkeye radarvliegtuigen uit te breiden met een tweede type. In 1991 verzocht de JDA om financiële fondsen om het systeem voor vroegtijdige waarschuwing in de lucht te verbeteren door alsnog een aantal E-3A Sentry vliegtuigen aan te schaffen. Helaas was de productie van het op de Amerikaanse Boeing 707 gebaseerde E-3 casco in

1991 beëindigd en werd het plan opgeschort. Het volgende jaar stelde Boeing een op de Boeing 767 gebaseerde AWACS (Airborne Warning And Control System) voor. Uiteindelijk stemde de JDA ermee in om twee E-767’s aan te schaffen in het fiscale jaar 1993 en nog eens twee vliegtuigen in het fiscale jaar 1994. Deze vier vliegtuigen staan tegenwoordig gebaseerd op Hamamatsu in het midden van Japan niet heel ver van Tokio vandaan. De huidige E-2C vloot is ondertussen al verouderd en aan vervanging toe. Op 21 november 2014, heeft het Japanse Ministerie van Defensie officieel besloten om de E-2D versie van de Hawkeye aan te schaffen in plaats van het Boeing 737 AEW & C concept. In september 2018, heeft de Defense Security Cooperation Agency het Amerikaanse congres op de hoogte gebracht van de mogelijke verkoop van 9 E-2D's aan Japan ter vervanging van de E-2C vloot.

JDA verzocht om een budget van 113,9 miljard JPY voor de aanschaf van twee E-767's in het fiscale jaar 1993 en 108,1 miljard JPY voor nog eens twee E-767's in FY 1994. Dit budget is erg groot vergeleken met ongeveer 8,6 miljard JPY voor de E-2C en naar schatting 29,6 miljard JPY voor de E-3A, maar werd politiek gerationaliseerd als middel om de spanning over het grote handelsoverschot van Japan richting de Verenigde Staten te verminderen. Daarnaast zijn de Japanse vliegtuigbouwers verantwoordelijk voor 15% van de vliegtuigproductie voor de 767. Dit betekent dat een deel van het geld indirect naar Japan zou terugkeren in de vorm van 767 orders. De aanschaf van de E-767 werd door de Japanse regering in twee fasen verdeeld. De eerste fase was de aankoop van een standaard 767 vliegtuig door de Japanse regering via de handelsmaatschappij Itochu Corporation. In de tweede fase werden de vliegtuigen aangepast en werd de AWACS apparatuur ingebouwd door de Amerikaanse en Japanse aannemers onder het toezicht van de Amerikaanse regering onder de regels van Foreign Military Sales. Het basisframe van de E-767 is dat van een Boeing 767-200ER. Het 767 casco biedt ongeveer 50 procent meer vloeroppervlak en bijna tweemaal het volume van de Boeing 707 waarop de E-3 Sentry is gebaseerd. De militaire elektronica is in de voorste cabine geïnstalleerd om het gewicht van het toestel in blans te brengen met de draaiende radar op romp.

Het elektronische systeem in de E-767 is in principe hetzelfde als dat van de latere E-3 modellen. Het toestel is uitgerust met een Northrop Grumman's (voorheen Westinghouse Electronic Systems) AN/APY-2 passief elektronisch gescand array-radarsysteem. Dit systeem is een driedimensionale radar die tegelijkertijd azimut, bereik en hoogte meet en heeft een superieure bewakingscapaciteit over water in vergelijking met het AN/APY-1-systeem op de eerdere E-3-modellen. De AN/APY-2 is een Pulse-Doppler-radar die de snelheid van een gevolgd doel kan bepalen. Dit bewakingssysteem bevat een flexibele, multi-mode radar, die de AWACS in staat stelt om doelen op zee en in de lucht te scheiden van de retourzendingen op de grond en op zee die andere moderne radarsystemen beperken. De radar heeft een zicht van 360 graden en kan op operationele hoogten doelen detecteren op meer dan 320 kilometer (200 mijl) afstand. De AWACS missieapparatuur kan deze doelen afzonderlijk scheiden, beheren en weergeven op situationele displays. De antenne van de AN/APY-2 en de antenne van het Identification Friend or Foe (IFF) Mk XII-systeem zijn rug aan rug in de draaiende radar ondergebracht. De door het radarsysteem verzamelde informatie wordt verwerkt door de CC-2E centrale computer van IBM conform de E-3 Block 30/35 Modification en kan worden weergegeven op de 14 displays aan boord. Andere belangrijke subsystemen in de E-767 zijn identificatie, tactische datalink en navigatie. De E-767 is tegenwoordig het belangrijkste vliegende radar platform van de JASDF om het land te bewaken vanuit de lucht.