Air Refuelling Training; Eindhoven, 5 maart 2001

Grieken Tanken bij de KDC-10; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De KDC-10 is het grootste transportvliegtuig van de Koninklijke Luchtmacht en kan snel grote hoeveelheden vracht en personeel over lange afstand vervoeren. De KDC-10 wordt ook veel ingezet voor het bijtanken van F-16’s in de lucht. De operationele reikwijdte van de F-16 wordt op deze manier aanzienlijk vergroot.

In de eerste week van maart, oefenden vier Griekse F-16’s het air to air tanken met de Nederlandse KDC-10. De Grieken hebben zelf geen tankers en zijn voor hun training dus afhankelijk van een andere partij. Deze keer wordt de Nederlandse KDC-10 ingezet voor de Griekse tanker kwalificaties. Door het gebruik van tankvliegtuigen kunnen jachtvliegtuigen ver van hun thuisbasis worden ingezet en kunnen zij gedurende een lange periode in het operatiegebied aanwezig blijven. De effectieve slagkracht van de F-16 vloot van de luchtmacht en haar partners wordt hierdoor aanmerkelijk vergroot. Voor de gelegenheid kwamen de vier Griekse F-16’s aan op vliegbasis Eindhoven op 5 maart 2001. De toestellen zouden een week lang vliegen met de Nederlanders. Uiteindelijk vertrokken de toestellen weer op vrijdag 9 maart 2001 naar Griekenland. De Griekse F-16’s waren alle vier van het type F-16D. De toestellen zijn ingedeeld bij het 341 Mira dat gestationeerd staat op de Griekse vliegbasis Almiros-Nea Anchialos. De F-16’s van deze eenheid zijn te herkennen de rode staartband. Voor de grondsupport, namen de Grieken ook twee C-130 Hercu- lessen mee naar Eindhoven. De Grieken zijn net als de Nederlanders grootgebruikers van de F-16 Fighting Falcon. Het behalen van de tankkwalificaties is voor alle jachtvliegers een jaarlijks terugkerende kwalificatie.

De Koninklijke Luchtmacht kocht in juni 1992 een tweetal DC-10 verkeersvliegtuigen van de luchtvaartmaatschappij Martinair uit Nederland. Beide DC-10's werden omgebouwd tot multifunctionele transport- en tankervliegtuigen. Halverwege 1995 werden de toestellen in gebruik genomen door de Koninklijke Luchtmacht. De KDC-10 vliegtuigen staan beide op vliegbasis Eindhoven gestationeerd. De toestellen zijn ingedeeld bij het no 334 Squadron. De twee KDC-10’s hebben beide ook een naam ontvangen, namelijk: de T-235 draagt de naam Jan Scheffer en de T-264 draagt de naam Prins Bernhard. Het ontwerp van de KDC-10 is gebaseerd op dat van de KC-10

Extender die in de Verenigde Staten in gebruik is. De Extender is een doorontwik- keling van de civiele McDonnell Douglas DC-10. De KC-10 Extender is gebouwd voor algemene transporttaken en het bijtanken van andere vliegtuigen in de lucht. De KC-10 Extender is oorspronkelijk ontwikkeld voor de Amerikaanse luchtmacht als aanvulling op de Boeing KC-135 Stratotanker vloot. In totaal werden er 60 KC-10s geproduceerd voor de Amerikaanse luchtmacht. De aanpassing van de DC-10’s bevatte de installatie van een flying boom-systeem en de bijbehorende verlichting. Ok werden system aangepast zoals de brandstof-, elektrische en hydraulische systemen voor het gebruik van deze boom en een Remote Air Refuelling Operating (RARO) bedieningsstation. Naast deze updates werd er ook militaire vliegtuigelektronica en navigatie- en communicatiemiddelen geïnstalleerd in de vliegtuigen.

De Nederlandse KDC-10’s zijn vooral aangeschaft om andere vliegtuigen in de lucht bij te tanken. Het bijtanken van andere vliegtuigen gebeurt uit de eigen brandstof- voorraad van het toestel. De letter K van KDC-10 is een internationaal gebruikte aanduiding om aan te geven dat een vliegtuig een tanker is. Bijtanken in de lucht gebeurt bij de Nederlandse KDC-10 met behulp van het RARO-systeem. Dit systeem bestaat onder meer uit vijf verschillende camera's en een flying boom voor de tankactie. De boom is een smalle tank buis van 8 meter lang die aan de achterkant van de KDC-10 kan worden neer gelaten. De boom kan worden uitgeschoven tot een lengte van maximaal 15 meter. De boom wordt vanuit een ruimte achter de cockpit van de KDC-10 bediend door een boom-operator. De boom-operator heeft goed zicht op het toestel dat moet worden bijgetankt door een computer en met een aantal driedimensionale monitoren. De flying boom wordt met behulp van een joystick in de goede positie gemanoeuvreerd. De boom operator kan tijdens de tankactie de lengte van de boom variëren. Het sturen van de boom gebeurt met kleine vleugels die aan de boom zitten gemonteerd. Door de vleugels te bedienen vliegt de boom naar de gewenste kant toe. Het besturen van de boom gebeurd met een grote precisie. Bij het tanken kan per minuut ruim 1750 liter brandstof worden overgepompt vanuit de KDC-10 naar de brandstoftanks van het ontvangende vliegtuig. Door de inzet van de KDC-10 voor het bijtanken van de Nederlandse F-16’s, wordt de missieduur verlengd.

De KDC-10's kunnen naast het tanken van vliegtuigen ook grote hoeveelheden vracht en personeel snel en over grote afstanden vervoeren. Daarbij kan gekozen worden voor geen passagiers en alleen vracht of voor de combi-configuratie half passagiers en half vracht. Wanneer het toestel alleen vracht vervoerd, kan er maximaal 65 ton aan vracht worden meegevoerd in de KDC-10. In de combi-configuratie, kunnen er naast de vracht ook nog eens 165 passagiers meevliegen in de KDC-10. Het tankvliegtuig is over het algemeen standaard geconfigureerd in de combi-configuratie. In deze opstelling zitten de passagiers in het achterste deel van de romp van de KDC-10. De vracht kan via een grote vrachtdeur aan de rechterkant net achter de cockpit worden geladen in het toestel. Sinds het moment dat de toestellen in gebruik zijn bij de luchtmacht hebben ze dergelijke vluchten gemaakt naar landen in Midden- en Zuid-Amerika, Afrika en het Midden-Oosten. Ook werden ze in de afgelopen jaren ingezet voor het tanken van vliegtuigen van de luchtmacht en zijn NATO partners rond de Balkan en voor humanitaire vluchten in Europa. Een bijzonder voorbeeld van de flexibiliteit van de KDC-10 was een vlucht tijdens de Kosovo Crisis. Een KDC-10 voerde eerst een missie uit waarbij boven Zuidoost Europa NATO vliegtuigen van brandstof werden voorzien om vervolgens te landen op het vliegveld van Skopje in Macedonië. Daar werden vluchtelingen uit Kosovo aan boord genomen en naar Nederland gevlogen. De KDC-10 is dus een veelzijdig vliegtuig voor de luchtmacht.