Internationale Oefening Frisian Flag; Leeuwarden, 21 april 2009

Twee Weken op Oorlogspad met de KLu; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Van dinsdag 14 april tot en met vrijdag 24 april vond de jaarlijks terugkerende oefening Frisian Flag 2009 plaats op vliegbasis Leeuwarden. Gedurende twee weken worden de Nederlandse F-16 vliegers tijdens een oefening op eigen bodem getraind in allerlei mogelijke en realistische conflictscenario's.

Tijdens Frisian Flag 2009 participeert naast de Nederlandse luchtmacht ook de Amerikaanse luchtmacht met een aantal F-15's vanaf vliegbasis Leeuwarden. Deze F-15's zijn afkomstig van de Amerikaanse Luchtmachtbasis Lakenheath in Oost Engeland. In deze periode van twee weken, worden de F-16 vliegers getraind voor zowel luchtverdediging en het geven van luchtsteun aan grondtroepen in een realistisch scenario. Het hoofddoel van de oefening is het verdedigen van het luchtruim. De luchtverdedigingmissies worden gevlogen op grote hoogte boven de Noordzee. Tijdens dit soort missies worden er ook verschillende tactieken gebruikt zoals dogfights en onderscheppingen onder controle van AWACS. Het E-3 AWACS vliegtuig die dit coordineert zal vanaf zijn eigen basis in Geilenkirchen in Duitsland vliegen en de F-16's naar hun te onderscheppen doelen leiden. De Amerikaanse F-15's doen mee aan de oefening als tegenstanders van de te trainen Nederlandse bemanningen. De Amerikaanse F-15 is als luchtoverwichtsjager dus een geduchte tegenstander van de Nederlandse F-16. Vooral de deelnemende F-16's van vliegbasis Leeuwarden zijn gespecialiseerd in dit soort missies.

Het andere grote doel van deze oefening is het aanvallen van gronddoelen om zo steun te leveren aan grondtroepen van de Koninklijke Landmacht en de Koninklijke Marine. Voor dit deel van de oefening wordt er gebruik gemaakt van de Vliehors Range op Vlieland, een oefengebied in de Marnewaard en een gebied bij Zurich in West Friesland. Tijdens deze missies wordt er gebruik gemaakt van Forward Air Controllers (FAC). Dit zijn speciale eenheden van de landmacht of de marine die gespecialiseerd zijn in het aanstralen van doelen met laserapparatuur. Op deze manier kan de F-16 vlieger zien waar het aan te vallen doel zich bevindt op de grond. De communicatie tussen de vliegers en de grondtroepen speelt hierbij een vitale rol om in een

werkelijke situatie onnodige burger slachtoffers bij een dergelijke aanval te voorkomen. Belangrijk hierbij is dus het goed identificeren van het doel en dit doorspelen aan de betrokken F-16 vliegers. Om de oefening nog moeilijker en realistischer te maken voor de vliegers is er dit jaar voor het eerst een eenheid van de Groep Geleide Wapens (GGW) van vliegbasis De Peel aanwezig. Zij zullen met een Patriot installatie het luchtruim van de Vliehors Range verdedigen. Alvorens de geplande doelen uit te schakelen, zullen de F-16's dus eerst deze luchtafweerbat- terijen moeten uitschakelen. Hierbij lopen zij zelf het risico om neergehaald te worden, dus deze operatie dient met voorzichtigheid en precisie te worden uitgevoerd. Het grondscenario van de oefening is vooral belangrijk voor de deelnemende F-16's van vliegbasis Volkel.

Het weer was mooi toen ik arriveerde in de vroege ochtend op vliegbasis Leeuwarden. Een strak blauwe lucht op deze lentedag trof ik aan. Ik was rond de klok van neger uur ter plaatse op het spotterheuveltje aan de Bitgummerdijk bij de Marsum kant van de basis. Er werd met een noordoostelijk wind vandaag dus via de baan 06 gevlogen. Ik was precies op tijd want nog geen vijftien minuten nadat ik ter plaatse was, werden de eerste F-16 motoren voor de oefening gestart. Het zouden er voor Nederlandse begrippen veel worden vandaag. Naast de deelnemende F-16's van vliegbasis Leeuwarden, stonden er ook maar liefst acht F-16's van de vliegbasis Volkel op de Friese basis. Mijn grote hoofddoel van deze oefening was echter de deelname van maar liefst zes F-15C Eagles van de Amerikaanse luchtmacht. De toestellen waren afkomstig van RAF Lakenheath en zijn ingedeeld bij het 493rd Fighter Squadron. Het beloofde dus een goede dag te worden met veel vliegactiviteiten aangezien er twee Frisian Flag missies gepland stonden. De missie van vandaag was het aanvallen van een vliegbasis.

Na een kwartier wachten verschenen dan eindelijk de eerste F-16's aan de kop van de baan. Het betrof hier de F-16's van Volkel. Het was meteen heel duidelijk dat deze vliegtuigen de taak hadden om gronddoelen aan te vallen. Alle Volkel F-16's hadden namelijk een aantal zware bommen onder de vleugels hangen varierend van 250 pond bommen tot 1000 pond bommen. Uiteraard waren dit allemaal dummy bommen welke zij zouden afwerpen op oefendoelen op de Vliehors Range te Vlieland. Toch was dit erg leuk om te zien omdat je dit niet elke dag onder de F-16 ziet hangen. Met vol gas vertrokken de zwaarbeladen F-16 dan eindelijk voor hun Frisian Flag missie. Kort na het vertrek verschenen dan eindelijk de F-15's van Lakenheath. Ook deze zagen er erg gelikt uit, het licht stond heel erg mooi op deze blauwgrijze vliegtuigen. Tot slot stegen ook de Leeuwarden F-16 zelf op. Na deze hele vertrek wave, was het ongeveer anderhalf uur rustig totdat de eerste binnenkomende deelnemers zich zouden melden. De Volkel F-16's die al eerder zwaar beladen opgestegen waren kwamen allemaal leeg terug. Het was duidelijk dat die een aantal doelen hadden bestookt op de range. De F-15's kwamen met vier toestellen sterk in een formatie overvliegen voordat ze in de break zouden gaan voor de landing. Het geluid van deze langzaam overvliegende Eagles is geweldig om mee te maken. De middag missie zou in grote lijnen een kopie zijn van de ochtend missie met wederom een grote hoeveelheid Nederlandse F-16's. Het weer in de middag was ondertussen al een stuk warmer geworden waardoor ik op de baan last begon te krijgen van de heat haze. Rond de klok van vier uur was de middagvlucht weer binnen en kon ik met een hele hoop Nederlandse F-16's en een aantal Amerikaanse F-15's op de kaart weer huiswaarts gaan. Het aantal buitenlandse deelnemers was wat minder dit jaar als je het vergelijkt met voorgaande jaren, maar dit mocht de pret niet drukken.