Bombarderen op de Cornfield Range; Vliehors Range, 14 mei 2009

Oefenen met Live Wapens; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Vliehors is een uitgestrekt natuurgebied op het Nederlandse Waddeneiland Vlieland. De Vliehors is een verbreed strand van ongeveer 24 vierkante kilometer dat voor een groot deel in gebruik is als militair oefenterrein van de Koninklijke Luchtmacht en wordt gebruikt voor bombardementen met straaljagers.

De Vliehors Range is zandplaat die is gelegen op de westelijke helft van het Waddeneiland. De operationele benaming van de Vliehors is Cornfield Range. Het oefenterrein wordt gebruikt voor lucht schietoefeningen met ongeleide raketten en bombardementen. Hierbij wordt zowel oefenmunitie als live munitie gebruikt De Cornfield Range is de enige range in Nederland waar dit mogelijk is. De Cornfield range wordt tegenwoordig veelvuldig gebruikt door de F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht die de range dagelijks bezoeken. Kort voor de start van de Tweede Wereldoorlog werd het gebied genaamd de 'Vliehors' gekocht. Het terrein was echter niet in gebruik tot het einde van de oorlog. Op 2 mei 1948, werd de eerste officiële oefening georganiseerd op de range. De uitkijktoren bestond uit een eenvoudige bakstenen gebouw bovenop de top van een oude Duitse bunker. Verschillende tanks en gepantserde voertuigen werden toegevoegd aan het terrein als doelwitten en een nieuwe observatie en controletoren werd gebouwd in 1957. Deze toren is tegenwoordig nog steeds in gebruik en is te herkennen aan zijn karakteristieke zwart gele kleuren. In de jaren 1970 werden nieuwe strafing doelen geïnstalleerd die waren uitgerust met een Saab Hitrecorder. In die tijd werden voor het eerst wapens de Mk82 en de zwaardere Mk83 en Mk84 en napalm bommen gebruikt. Het gebruik van deze wapens is tegenwoordig beperkt tot de Mk82 om ook het milieu te beschermen. Live-bombardementen zijn beperkt tot de periode tussen 15 september en 28 februari.

Naast de Koninklijke Luchtmacht, maakte ook de Koninklijke Landmacht lang gebruik van de Vliehors Range voor het trainen van de tankbemanningen met live wapens. Van 1955 tot en met april 2004 was er ook een cavalerieschietkamp (CSK) op de Vliehors gevestigd. Dit was de enige locatie in Nederland waar met scherpe munitie door de Leopardtanks van de Nederlandse Cavalerie, het tankonderdeel van de Koninklijke Landmacht, kon worden geschoten. In de winter van 1993 en 1994 is er

een proef gedaan om een radiografisch bestuurbaar doelwit te introduceren. In 2009 is door het Ministerie van VROM een nieuwe milieuvergunning afgegeven aan Defensie, die het mogelijk maakt om te schieten vanuit jachtvliegtuigen en helikopters. Voorheen mochten alleen jachtvliegtuigen gebruik maken van de range. Met de komst van de Apache bij de luchtmacht in 1995, werd langzaam ok de behoefte voor een schietrange met deze helikopters zichtbaar. Ook mogen met de nieuwe vergunning tot maximaal 70 live bommen (500-ponders) per jaar af geworpen worden. Het CSK op de Vliehors maakte organisatorisch deel uit van het Cavalerie Opleidingscentrum (OCC), welke als standplaats de Bernardkazerne in Amersfoort had.

De Koninklijke Luchtmacht oefent hier tegenwoordig veel met F-16’s en regelmatig met helikopters samen met andere NAVO-lidstaten die ook regelmatig de range bezoeken voor hun oefeningen. Tijdens sommige van de grotere oefeningen bezoeken zelfs B-52 en B-1B bommenwerpers van de Amerikaanse Luchtmacht het terrein. Op een drukke dag bezoeken tussen de 40 en 45 vliegtuigen de range. Dit is meestal tijdens grote oefeningen van luchtmacht zoals de oefening Frisian Flag die jaarlijks op vliegbasis Leeuwarden wordt gehouden. Bovenin de toren hebben de vuurleiders een uitstekend zicht over de wijde omtrek van de schietrange. Men is zo in staat om alle vliegbewegingen van de gevechtsvliegtuigen te controleren. Iedere vlieger die heeft geschoten of een bom heeft afgeworpen krijgt direct te horen wat het resultaat van de aanval was. Ook wordt radiocontact met het scheepvaartverkeer voor de Noordzeekust van het eiland onderhouden. Er is een onveilige zone van 3,5 mijl rondom de schietrange. Deze strook zee is gewoonlijk toegankelijk voor schepen. Mocht er toch iemand in de vorm van een vissersboot of pleziervaarder in het schootsveld terecht komen, dan wordt men vriendelijk verzocht het gebied te verlaten in verband met de veiligheid. De vliegers kunnen op de schietrange oefenen onder vrijwel alle weersomstandigheden. De Nederlandse Luchtmacht staakt echter haar activiteiten boven de Vliehors bij windsnelheden boven de 35 knopen. Door de hoge golven op zee is het voor de vlieger in het zeewater onmogelijk om zelf in zijn dinghy te kruipen in een noodgeval.

Op de Vliehors Range zijn in totaal negen gebieden aangewezen waar met munitie geoefend kan worden. Deze gebieden zijn aangeduid met de letters A t/m I. Het eerste gebied ‘A’ is een gebied waar met LGB wapens geoefend kan worden met zowel gesimuleerde als echte aanvallen. Het strafe panel staat in gebied ‘B’ en bevat een paneel van 21x8ft waar gevechtsvliegtuigen met het kanon tot 30mm op kunnen vuren. Alleen de A-10 mag geen gebruik maken van dit target, omdat het toestel teveel kogels in een keer afvuurt op dit doelwit. Gebied ‘C’ bestaat uit een drietal oude tanks waar de vliegers met kanonnen tot 30mm op mogen vuren. Het alternatieve bomtarget staat in gebied ‘D’. Dit doelwit staat ook bekend als de hoop schroot en vliegers mogen hier lichte bommen opgooien. Gebied ‘E’ is een gebied waar met bommen en rocket pods op geschoten mag worden. In gebied ‘F’ staat het multi doelwit target met een tank in het midden. Dit gebied mag alleen worden gebruikt met oefenbommen zonder explosieve lading. Het meest gebruikt oefenwapen is de bekende blauwe BDU-50. Dit wapen simuleert een aanval met een Mk82 en laar bij inslag alleen rook los. Gebied ‘G’ is een aanvalsdoelwit. Het gebied heeft een diameter van 500ft en er staat een tank in het midden. Gebied ‘H’ ligt het verste van de toren vandaan, omdat hier met de zware bommen zoals de Mk82 geoefend mag worden. Ook gebied ‘I’ is een bombardementsgebied zoals gebied ‘H’. Het gebied ‘I’ was voorheen het gebied waar met clusterbommen geoefend kon worden. Dit is tegenwoordig niet meer van toepassing, want clustermunitie is niet meer toegestaan vanuit humanitair punt.