Helden van de SAR Vlucht; De Kooy Den-Helder, 26 mei 2010

De Lynx van de Marine Luchtvaart Dienst; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

Op woensdag 26 mei, stond voor mij een bezoek aan Marine Vliegkamp De Kooy in Den-Helder op het programma. Deze kleine vliegbasis is de thuishaven van de Nederlandse Lynx vloot van de Koninklijke Marine. Tijdens dit bezoek zou zal de focus vooral liggen bij het no 7 Squadron met zijn SAR vlucht.

Het is een stormachtige dag op de Noordzee en het vissersschip de Texel 2 is op volle zee bezig met het binnenhalen van de vangst van vandaag. Het schip helt over naar alle kanten en regelmatig wordt het dek overspoeld met water. Het is hard werken voor de bemanningsleden en het werk is niet zonder risico. Plotseling helt het schip over naar bakboord en een van de bemanningsleden hierdoor glijd uit. Hij valt met zijn hoofd tegen een mast van de vissersboot. De man is buiten bewustzijn en heeft een zwaar hoofdletsel. Zijn collega slaat alarm bij de kapitein van het schip. De kapitein roept de kustwacht in Scheveningen op met de melding “Dit is de Texel 2 we hebben een zwaar gewonde aan boord, onmiddellijke evacuatie vereist”. De operator van de kustwacht vraagt de positie van het vissersschip. De positie is 52 Noord 90 en 3 oost 22 zegt de kapitein. De kustwacht stelt de bemanning van de vissersboot gerust en zegt dat de hulp onderweg is. Onmiddellijk wordt er een bericht gestuurd per fax naar De Kooy in Den-Helder met de omschrijving van het ongeval en de positie van de vissersboot.

Scramble, Scramble wordt er over de intercom geroepen in het sqadrongebouw van het no 7 Squadron op De Kooy in Den-Helder. Er klink een luide zoemer in het gebouw en over het platform. In enkele seconde rennen er mensen over het platform en wordt de stand-by Lynx uit zijn hangaar gereden. De vijfkoppige bemanning maakt zich klaar om zo snel mogelijk te vertrekken. Ze trekken hun wetsuite aan en haasten zich naar de helikopter. Het grondpersoneel heeft de helikopter al klaar staan en de beide vliegers starten na een korte check dan ook meteen de motoren. Achterin zitten een redder, een medisch specialist en een hoist operator. De hoist operator checkt de winch installatie en de bijbehorende gear. De redder en de arts checken alle medisch apparatuur aan boord van de Lynx. De rotor van de Lynx draait al op volle toeren en de vlieger vraagt aan de toren clearance for take-off. Al het overige verkeer op De Kooy

wordt stilgelegd en in de toren wordt het commando “Navy01 is cleared for take-off” gegeven. Met volle snelheid zet de Lynx koers naar de vissersboot. Dit alles is gerealiseerd binnen twintig minuten. Eenmaal bij het schip aangekomen, heeft de vlieger er moeite mee om zijn helikopter stil te laten hangen boven het schip. Er wordt dan ook besloten om de Noorse manier van winchen te gebruiken. Dit houdt in dat er een touw wordt neergelaten op het schip waarmee de redder later aan boord wordt getrokken. De helikopter hoeft hierdoor niet boven het schip te hangen, maar hij kan dan naast het schip blijven hangen. Dit is veel veiliger in deze situatie met hoge golven en harde wind. De hoist operator heeft vanaf nu het commando over de heli- kopter. Met het touw eenmaal aan dek van de vissersboot, kan de redder worden neergelaten. De redder wordt door de bemanning aan boord getrokken en het sein “Kikker is on deck” wordt gegeven. Hierna wordt ook de arts neegelaten en de medische koffer volgt ook. De arts en de redder stellen een eerste diagnose en behandelen de patiënt aan zijn verwonding. De vlieger van de helikopter vraagt hoeveel tijd ze nodig hebben om de patiënt te stabiliseren voor ze hem aan boord kunnen hijsen. De arts geeft aan dat hij nog minimaal twintig minuten nodig heeft. De vlieger van de Lynx zegt dat hij dit niet gaat redden en besluit om te gaan tanken bij het dichtstbijzijnde boorplatform.

De helikopter vliegt weg van de vissersboot en de redder en de arts blijven aan boord van dit schip bij de patiënt. De Lynx legt contact met het boorplatform in de buurt en vraagt om refuelling. Het is erg winderig en het is daarom dan ook erg moeilijk om een Lynx op een helidek te landen onder deze omstandigheden. Na een uiterst moeizame aanvliegmanoeuvre, lukt het de vlieger dan toch om zijn Lynx hier te landen. De helikopter wordt afgetankt met brandstof en hij kan binnen vijftien minuten zijn reddingsactie voortzetten. Eenmaal terug bij de vissersboot kan de hoist operator dan eindelijk de patiënt aan boord hijsen. Na de patiënt en worden ook de arts en de redder aan boord gebracht van de Lynx. De hoist operator geeft het commando over de helikopter terug aan de vliegers en de Lynx kan terug naar het vaste land vliegen. De arts behandelt de patiënt verder onderweg van het schip naar het ziekenhuis. Na ongeveer dertig minuten vliegen komt de Lynx aan bij het ziekenhuis. Er staat daar naast het helidek al een medisch team klaar om de patiënt over te nemen van de crew van de Lynx. De patiënt is veilig naar het ziekenhuis gevlogen en de Lynx kan weer terugvliegen naar De Kooy in Den-Helder.

Dit hele verhaal hierboven is natuurlijk een fictief verhaal dat ik geschreven heb. Het beschrijft echter wel de realiteit hoe deze bemanning zijn dagelijkse taken met de Lynx uitvoert bij de SAR vlucht van de Koninklijke Marine. Bij het no 7 Squadron staat er 24/7 een helikopter klaar om deze taak op welk moment dan ook op zich te nemen. De vijfkoppige bemanning heeft hier 24 uur diensten waarin zij stand-by staan om in geval van nood uit te rukken. Zij gaan er altijd op uit, ook wanneer het weer dit eigenlijk niet toelaat. Soms leidt dit tot gevaarlijke situaties op zee, maar de bemanning is volhard en zal nooit opgeven. Zij hebben maar een doel en dat is het redden van mensen in nood op zee. Dit maakt de bemanning van deze eenheid tot echte helden. Zij zullen het zelf beschouwen als het dagelijks werk dat ze uitvoeren. Het werk wij zij doen vergt toch een grote professionaliteit en de nodige moed om het elke keer weer tot een goed einde te brengen. Op jaarbasis maakt de bemanning ongeveer zestig keer een incident als hier beschreven mee. Meestal zijn het vissersboten die in de problemen komen. Binnen een jaar zal de Lynx die ondertussen verouderd is vervangen worden door de moderne NH-90. Van dit type heeft de Koninklijke Marine er twintig besteld. Twaalf van deze helikopters zullen op De Kooy in Den-Helder komen te staan. De overige acht gaan naar Gilze-Rijen toe.