100 Jaar VVS, deel 6; Moskva - Zhykovskiy, 10 - 12 augustus 2012

Controleren van het Luchtruim; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De Russische VVS heeft verschillende ondersteuningsvliegtuigen in dienst zoals trainingstoestellen, vliegende radarstations en vliegende commandoposten. De belangrijkste vliegtuigen uit deze groep zoals de L-39 Albatros, Tu-134 Crusty, A-50 Mainstay en Il-86 Camber vlogen mee tijdens de flight pass van Zhukovskiy.

De Beriev A-50 Szmiel (Бериев A-50 Шмель) is het Russische Early Warning platform en is de opvolger van de Tupolev Tu-126 Moss. De naam Szmiel betekend in hete Russisch hommel. De NATO codenaam voor dit vliegtuig is Mainstay. De A-50 Mainstay is de Russische tegenhanger van de Amerikaanse E-3 Sentry. De Mainstay is net als de Amerikaanse E-3 een Airborne Warning And Control System (AWACS). Het basis ontwerp van de A-50 is de Il-76, welke een transportvliegtuig is van de VVS. De A-50 maakte zijn eerste vlucht in 1978 en in 1982 kwamen de eerste vliegtuigen in dienst van de Sovjet Unie. Toen de Amerikanen in die tijd de Russische luchtver- dediging aan het uittesten waren, kwamen ze erachter dat de Mainstay veel efficiënter was dan zijn voorganger. Er zijn tot en met 1992 40 A-50’s geproduceerd. Het gros van deze toestellen kwam in dienst bij de luchtmacht van de Sovjet Unie. De Mainstay wordt bediend door 15 bemanningsleden, waarvan 2 vliegers en 13 radar operators. Het toestel heeft een draaiende Liana radar op het toestel staan. Met deze radar is de Mainstay in staat om 10 gevechtsvliegtuigen te controleren en te begeleiden naar hun doelen. De A-50 beschikt ook over een Vega M volgradar waarmee 50 doelen zoals voertuigen in een straal van 230km kunnen worden gevolgd. Grote doelen zoals schepen kunnen worden gevolgd in een straal van 400km. De Mainstay kan in principe onbeperkt in de lucht blijven met de hulp van Il-78 tankers. De huidige Russische luchtmacht heeft op dit moment nog 20 A-50 radarvliegtuigen in dienst. De A-50’s die nog vliegen ondergaan op dit moment een uitgebreid moderniseringspro- gramma. De eerste gemoderniseerde A-50 werd geleverd in oktober 2011.

De Ilyoshin Il-86 (Ильюшин Ил-86) is een short and medium range airliner van Russische makelij. Het toestel wordt door de NATO aangeduid onder de naam Camber. De militaire variant van de Il-86 wordt door de NATO aangeduid als de Maxdome. De Il-86 werd in de jaren 70 ontwikkeld in opdracht van de Sovjet regering.

De Il-86 was de tweede airliner in de wereld die was uitgerust met 4 motoren. Alleen de Amerikaanse Boeing 707 vloog eerder. De eerste vlucht met de Il-86 werd gemaakt op 22 december 1976. De eerste operationele Il-86 vloog voor het eerst in 1980. De Il-86 is geproduceerd vanaf 1976 tot en met 1994. Het toestel was niet alleen ontworpen voor het vervoeren van passagiers. Het was de bedoeling dat de Il-86 ook zou gaan fungeren in de rol van vliegende commandopost. Vanuit dit vliegtuig zouden de vliegtuigen van de Warschau Pact naties worden gestuurd en gecoördineerd. In totaal werden er 4 Il-86 vliegtuigen in dienst gesteld van de VVS die in deze commando rol zouden gaan opereren. De 4 vliegtuigen werden civiel geregistreerd en werden ingedeeld bij het 8th Special Purposes Aviation Division welke gebaseerd is op Chkalovsky Air Base in de buurt van Moskou. De Russische benaming voor de Il-86 als vliegende commandopost is ВКП, dit is een afkorting voor воздушный командный пост (Vliegende Commandopost). In totaal zijn er maar 106 Il-86’s gebouwd. Er zijn op dit moment geen civiele Il-86’s meer in dienst. De 4 commando posten van de VVS zijn dus de enige Il-86’s die nog vliegen op dit moment.

De Aero L-39 Albatros is een geavanceerde trainer die ontwikkeld is in Tsjecho-Slowakije. Dit toestel heeft geen NATO codenaam omdat het niet van Russische makelij is. De L-39 werd in het midden van de jaren 60 ontworpen om de verouderde L-29 Delfin te vervangen. De eerste Albatros vloog op 4 november 1969. De productie van die vliegtuig werd gestart in 1971. Er zijn in totaal meer dan 2,800 L-39’s gebouwd die dienst doen bij ruim 30 luchtmachten. De laatste L-39 rolde van de productieband af in 1999. De Russische luchtmacht gebruikt de L-39C al jaren als trainingsvliegtuig voor de opleiding van nieuwe jachtvliegers. Later zou de L-39 ook ingezet worden als lichte jachtbommenwerper. De L-39 werd ingezet bij verschillende opstanden als lichte jachtbommenwerper. De Abkhaziaanse separatisten claimden dat ze een Georgische drone hadden neergehaald met de L-39 in 2008. Ook het Syrische leger heeft de L-39 ingezet tegen de rebellen in de opstand die onlangs is uitgebroken in dit land. Ruim 336 vliegtuigen deden jarenlang dienst bij de VVS in deze opleidingsrol. De L-39 wordt op korte termijn vervangen door de Yak-130 Mitten. Er zijn ondertussen al een aantal Yak-130’s in dienst getreden bij de VVS. Deze vloot zal gaan bestaan uit 74 straaltrainers die ook als lichte jachtbommenwerper kunnen optreden.

De Tupolev Tu-134 (Туполев Ту-134) is een kleine strategische airliner van de Russische VVS. De NATO codenaam voor dit kleine vliegtuig is Crusty. De Tu-134 is een tweemotorig passagiers vliegtuig en heeft overeenkomsten met de Amerikaanse Douglas DC-9. De Tu-134 maakte zijn eerste vlucht in september 1967. In 1968 begon Tupolev het produceren van een nieuwe variant van de Tu-134. De Tu-134A was ruim 2 meter langer dan het prototype en dit toestel had wel straalomkeerders. In totaal zijn er 852 Tu-134 vliegtuigen gebouwd. De Tu-134 is in staat om 96 passa- giers te vervoeren. De luchtmacht van de Sovjet Unie gebruikte het vliegtuig in eerste instantie voor het vervoer van personeel. De Tu134UBL werd in dienst genomen om de bemanningen van de bommenwerpers te trainen. Deze variant van de Tu-134 is uitgerust met een bommenrek onder de romp. Het toestel kan kleine oefenbommen meevoeren waardoor de bemanning van de Russische Tu-95 Bear bommenwerpers relatief goedkoop en eenvoudig kunnen trainen. De Tu-134UBL heeft een verlengde neus ten opzichte van de gewone variant. Deze neus bevat de radar van de Tu-22 Backfire welke nodig is bij de trainingsvluchten van de bommenwerpercrews. In totaal heeft de VVS nog 30 Tu-134’s in dienst die verschillende taken uitvoeren zoals VIP vervoer, training en ondersteunende diensten. De toestellen zullen de komende jaren nog blijven vliegen voor de VVS.