De IJslandse Kustwacht; Reykjavik, 11 februari 2014

De Aeronautica Divisie van de Kustwacht; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De kustwacht van IJsland heeft naast een kleine vloot ook een luchtvaartafdeling die gestationeerd is op het vliegveld van Reykjavik. De kustwacht is officieel een onderdeel van de IJslandse marine. In totaal heeft de kustwacht drie Aérospatiale AS-332L1 Super Puma helikopters en één Bombardier DHC-8-Q314 in gebruik.

De IJslandse kustwacht “Landhelgisgæsla Íslands” of “Landhelgisgæslan” of nog korter “Gæslan” is het maritieme en aeronautische Search and Rescue orgaan van de IJslandse marine. De kustwacht werd in 1859 opgericht met de komst van de eerste kustpatrouilles. De IJslandse kustwacht was op zijn sterkst ten tijde van de Koude Oorlog met als hoogtepunt de periode 1972 tot 1975. De belangrijkste taak van de kustwacht is het beschermen van de IJslandse soevereiniteit in de territoriale wateren. Naast deze taak is ook Search and Rescue een van de hoofdtaken van de kustwacht. Tegenwoordig is de kustwacht nog steeds erg actief in het opruimen van oude zeemijnen uit de Tweede Wereldoorlog die in deze regio nog erg veel in de Atlantische Oceaan liggen. Ook het controleren op illegaal vissen in deze regio is een belangrijke taak van de kustwacht. Naast IJsland controleert de kustwacht in samenwerking met Denemarken ook regelmatig in het gebied rondom Groenland om ook dit gebied bescherming te bieden tegen illegale overbevissing. De kustwacht heeft om die taken uit te voeren de beschikking over een aantal offshore patrouille schepen, een surveillance vliegtuig, satellieten en een op land gebaseerd radarnetwerk. In de jaren 90, hield de IJslandse kustwacht oefeningen onder de naam “Nordic Challenge”. Deze oefeningen werden in samenwerking met landen zoals Noorwegen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk gehouden. De kustwacht heeft ook deelgenomen aan Peace- keeping Operations voor het Icelandic Crisis Response team.

De aeronautica divisie van de kustwacht werd opgericht op 10 december 1955 toen er door de kustwacht een Consolidated PBY-6A Catalina werd aangeschaft. Het toestel kwam officieel in dienst bij de Icelandic Defense Force (IDF) maar werd later zwaar beschadigd in de buurt van Langanes in 1954. Het toestel was geregistreerd als de TF-RAN en had de bijnaam Rán. Door de jaren heen heeft de kustwacht diverse vliegtuigen en helikopters in dienst gehad. De belangrijkste helikopters die de kust-

wacht tot zijn beschikking had, waren de Aérospatiale SA 365N Dauphin II die van 1984 tot en met 2007 hebben gevlogen bij de kustwacht. Naast deze helikopters werd in het recente verleden ook de Fokker F-27 friendship-200 veelvuldig ingezet bij maritieme patrouilles en surveillance acties. Door de economische crisis in 2008 moest de IJslandse kustwacht zijn helikoptervloot drastisch inkrimpen door een gebrek aan financiële middelen. In tegenstelling tot de beperkte vloot van IJsland, zijn de helikopters van de kustwacht standard geregistreerd met civiele registraties. Het IJs- landse parlement (Alþingi) heeft nooit ingestemd met wetgeving rondom het registre- ren van militaire of gouvernement vliegtuigen en helikopters. Toch zijn de helikopters en vliegtuigen van de kustwacht in militaire dienst en zijn ze dan ook uitgerust met de modernste Amerikaanse nachtzichtapparatuur die voor het leger was bestemd.

De hedendaagse aeronautica divisie van de IJslandse kustwacht is een relatief klein onderdeel van de gehele kustwacht. De vliegtuigen en helikopters van de kustwacht zijn allemaal gestationeerd in een klein complex aan de zuidoost kant van het vliegveld van Reykjavik. Op dit moment heeft de IJslandse kustwacht drie Aérospatiale AS-332L1 Super Puma helikopters in gebruik die allemaal gebruikt worden voor de SAR vlucht en maritieme ondersteuningsacties. De eerste Super Puma is eigendom van de kustwacht en is geregistreerd als TF-LIF. De helikopters is genoemd naar Líf die de enige overlevende vrouw was Ragnarök uit de Noorse mythologie. De tweede en derde Super Puma van de kustwacht zijn geregistreerd als TF-GNA en TF-SYN en zijn helikopters die voor de lange termijn zijn geleased van Airlift AS uit Zweden. De IJslandse kustwacht heeft ook Bombardier DHC-8-Q314 in gebruik. Dit toestel is geregistreerd als de TF-SIF en is genoemd naar de godin Sif die de vrouw is van de god Þór weke op zijn beurt de god van de donder en trolbestrijding is in de Noorse mythologie. De DHC-8 wordt veelal ingezet voor maritieme surveillance en verkenningsvluchten. Het toestel heeft in 2008 de verouderede Fokker F-27 van de kustwacht vervangen. Het toestel is door Field drastisch gemoderniseerd en is geschikt om het moderne Mission Management Systeem te dragen. Het toestel wordt sporadisch ok ingezet voor surveillance vluchten bij vulkanische uitbarstingen zoals die van de Eyjafjallajökull vulkaan in 2010. Deze vulkaan uitbarsting legde toen in Europa en Amerika een groot deel van het vliegverkeer stil.

Bij de SAR vlucht op Reykjavik staat 24 uur per dag een Super Puma stand-by om in te grijpen wanneer dat nodig is. De helikopter moet in staat zijn om bij elk weertypen naar open zee te vliegen. Door de noordelijke ligging van IJsland kan dat op zee vaak problemen veroorzaken door de extreme kou in de winter. De Super Puma’s van de kustwacht zijn voor noodlandingen op zee uitgerust met opblaasbare drijvers die aan de neus en de wielbakken zijn gemonteerd. Ook heeft de Super Puma een aantal grote zoeklichten in de wielbakken en de neus zitten voor zoekacties in het donker. De bemanning van de Super Puma bestaat uit twee vliegers, een hoist operator en een reddingszwemmer die tevens ook EHBO-er is. Additioneel kan er ook een arts worden toegevoegd aan de bemanning in samenwerking met het ziekenhuis in Reykjavik. De meeste scrambles die de SAR vlucht van de kustwacht ontvangt, zijn van vissers op zee die in de problemen raken en ongelukken met toeristen in de bergen van het land. In de meeste gevallen gaat het om vissers boten waarbij een bemanningslid moet worden geëvacueerd omdat daze gewond is geraakt bij de werkzaamheden aan boord. Slechts in een enkel geval moet het hele schip worden geëvacueerd omdat het onbestuurbaar is door bijvoorbeeld het slechte weer. In de bergen zijn het meestal wandelaars of sneeuwscooter bestuurders die gewond raken door ongelukken. Slechts in een enkel geval gaat het om een vermissing van een persoon.