Hervormingen in de Helikoptervloot; Gilze-Rijen, 18-23 juni 2014

Operatie Luchtsteun 2014, deel 3; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De laatste jaren is er veel veranderd in de organisatie van de helikoptervloot van de luchtmacht. De THG-KLu is sinds 2008 het DHC geworden. De helikopters van de marine zijn onderdeel geworden van de luchtmacht in een gezamenlijk helikoptercom- mando. Ook is vliegbasis Soesterberg gesloten door de hervormingen.

In het verleden waren de krijgsmachtdelen ieder met hun eigen helikopter onderdeel uitgerust. De landmacht bezat de Groep Lichte Vliegtuigen (GPLV) voor artillerie- waarnemingen door artilleristen. De luchtmacht leverde echter de geschikte infrastruc- tuur met vliegbasis Deelen en vliegbasis Soesterberg. De Marine Luchtvaartdienst (MLD) had zijn eigen vliegkampen Valkenburg en De Kooy en het had helikopters aan boord van de schepen. De GPLV werd in de jaren 90 van de vorige eeuw omgevormd tot de Tactische Helikopter Groep Koninklijke Luchtmacht (THG-KLu). Het Defensie Helikopter Commando (DHC) werd opgericht in 2008. Bij de in het jaar 2001 gestarte studie van het Nederlandse Ministerie van Defensie welke verliep onder de naam “integrale militaire helikoptercapaciteit” werd gekeken naar een mogelijk samengaan van diverse helikopter eenheden binnen defensie. Door de vele bezuinigingsmaatre- gelen gekoppeld aan een steeds groter wordende vraag naar helikopters, werd er in 2005 besloten tot de oprichting van één helikopterorganisatie voor de hele krijgsmacht. Op vrijdag 4 juli 2008 werd doormiddel van een ceremonie het Defensie Helikopter Commando (DHC) dan ook officieel opgericht. De DHC is ontstaan uit een fusie tussen vliegbasis Gilze-Rijen en Soesterberg waarbij Soesterberg is opgeheven, Marine Vliegkamp De Kooy in Den Helder en de SAR vlucht op vliegbasis Leeuwarden. Soesterberg werd aan het einde van 2008 officieel gesloten na een ceremonie.

De NH90 is sinds 2008 in dienst getreden als de opvolger van de Westland SH-14D Lynx. De Lynx kwam in 1976 in dienst bij de Koninklijke Marine en is voor veel taken ingezet. In september 2012 maakte de helikopter zijn laatste operationele vlucht. Naast de Lynx, is de NH90 op termijn ook de vervanger voor de drie knalgele AB-412SP helikopters op vliegbasis Leeuwarden. Naar verwachting zullen de Tweety’s van Leeuwarden in 2015 worden uitgefaseerd. De volledige SAR taak zal dan worden overgenomen door de NH90 vloot op MVK De-Kooy. Het no 303 Squadron zal op dat

moment ophouden met bestaan. De NH90 heeft een veel groter vliegbereik dan de AB-412 waardoor het toestel de volledige kustlijn van Nederland kan bewaken. De eerste NH90 heeft op 12 februari 2008 een bezoek gebracht aan de fabrieken van Stork Fokker in Papendrecht en is kort daarna geleverd aan de luchtmacht. In juni van datzelfde jaar gaf de NH90 voor het eerst een demonstratie aan het grote publiek tijdens de luchtmachtdagen van 2008 op vliegbasis Leeuwarden. De NH90’s die aan de Nederlandse regering zijn geleverd zijn allemaal van het type NH90-NFH. De afkorting NFH staat voor “Naval Frigate Helicopter”. De NFH versie is primair gebouwd voor onderzeebootbestrijding en SAR taken vanaf de Nederlandse fregatten van de Koninklijke Marine. De TNFH (Tactical NFH) is een uitgeklede NFH variant die ook voor transporttaken kan worden ingezet. Het was de bedoeling dat luchtmacht acht van deze helikopters zou krijgen. Het werden echter twintig NFH versies die aangeschaft werden door defensie.

In september 2013 is de laatste CH-47F Chinook afgeleverd bij het Defensie Helikopter Commando (DHC). De zes CH-47F helikopters zijn in 2007 besteld bij de Amerikaanse fabriek Boeing ter versterking van de huidige helikoptervloot. Van de zes CH-47F helikopters staan er drie gestationeerd op Fort Hood in Texas en staan er drie op Gilze-Rijen gestationeerd. Deze helikopters waren nodig, want de huidige Chinook vloot had te weinig capaciteit op zijn taken volledig uit te voeren. De Nederlandse luchtmacht is twee CH-47D helikopters kwijt geraakt in Afghanistan tijdens de diverse uitzendingen. Door de huidige bezuinigingsplannen van het kabinet is er geen ruimte meer voor de Cougars binnen Defensie. De Cougars zijn toe aan een nieuwe update die veel geld gaat kosten. Dit geld is op dit moment niet meer beschikbaar en daarom was er besloten om de Cougars per 8 mei 2011 stil te zetten. Er zouden na 8 mei nog acht helikopters blijven vliegen om aan de nationale taken te kunnen voldoen. De NH-90 gaat de taken van de Cougar overnemen. Bij het no 300 Squadron op Gilze-Rijen zijn het niet alleen de Cougars die worden stilgezet. Ook de Allouette III nadert het einde van zijn levensduur. De helikopters zijn na bijna 50 jaar dienst versleten en achterhaald. Het is nog niet duidelijk of er een vervanger voor de Allouette komt. Het is ook nog niet duidelijk welk type dat zal zijn. Een mogelijk scenario is dat de drie AB-412 helikopters van Leeuwarden voor deze taak worden ingezet.

De ontwikkeling van de NH90 was een moeilijk traject. De ontwikkeling van de helikopter kende veel tegenslag tijdens het project. Uiteindelijk is de ontwikkeling van de NH90 veel duurder uitgevallen dan aanvankelijk de bedoeling was. Er zijn ondertussen dertien helikopters geleverd aan het DHC op Marine Vliegkamp De-Kooy in Den-Helder. Door grote problemen met de NH90 heeft het ministerie van Defensie in juni 2014 besloten de laatste zeven helikopters voorlopig niet meer af te nemen van de fabriek van NH Industries. De helikopters kampen met corrosie en slijtage en bij de NH90 zijn circa honderd tekortkomingen vastgesteld. In maart 2014 kwam naar buiten dat de helikopters grote problemen hebben. De problemen werden gevonden tijdens de inzet van NH90's bij de antipiraterij-missie voor de kust van Somalië en bij drugsbestrijding in de Cariben. Op verzoek van Defensie heeft het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium de helikopters onderzocht. De instelling stelde ''ongeveer honderd tekortkomingen vast. Defensie heeft al een tekort aan helikoptercapaciteit en dat wordt door de moeilijkheden met de NH90 verder vergroot. Om deze capaciteitsproblemen op te lossen zullen er voorlopig meer Cougar helikopters uit de storage gehaald worden. De Cougar was eigenlijk al uitgefaseerd, maar heeft door de vertraging van de NH90 levering een belangrijke rol op zich genomen. Ondanks de tegenslagen zal de laatste NH90 naar verwachting in 2016 geleverd worden.