De F-35A Lightning II CTOL; RAF Fairford 10 & 11 juli 2016

Het JSF Programma, deel 3; Tekst en Afbeeldingen door Alex van Noye

De F-35A Lightning II is de conventionele start en landing (Conventional Take-Off and Landing CTOL) variant van het toestel dat is bestemd voor de Amerikaanse luchtmacht en andere luchtmachten. De F-35A is de vervanger van de F-16 Fighting Falcon en vanaf 2018 ook de vervanger van de A-10 Thunderbolt II.

De F-35A is een variant van de F-35 die op het gebied van wendbaarheid en grote G krachten vergelijkbaar zal zijn met de F-16 Fighting Falcon. Daarnaast beschikt het toestel ook over Stealth eigenschappen. Het toestel zal een grotere brandstof capaciteit hebben dan de F-16 en ook is de avionica zeer geavanceerd. In tegenstelling tot de F-16 zal de F-35 alle brandstof voorraad en zijn wapenlast volledig intern meevoeren. Dit zorgt ervoor dat de F-35A een veel grotere overlevingskans heeft dan de F-16 door zijn stealth eigenschappen. Het vliegtuig is de kleinste en lichtste F-35 versie en de enige variant die is voorzien van een intern kanon van het type GAU-22/A. Dit 25 mm kanon is een doorontwikkeling van de GAU-12 die in de USMC AV-8B Harrier II is ingebouwd. Het kanon is ontworpen voor een grotere effectiviteit tegen gronddoelen in vergelijking met de 20mm M61 Vulcan dat in de meeste Amerikaanse gevechtsvliegtuigen is ingebouwd. De F-35A kan worden uitgerust met twee verschillende systemen om te tanken in de lucht, namelijk met het boom principe en het bucket principe. Het kunnen tanken in de lucht met een bucket systeem is een vereiste voor de Canadese Luchtmacht die op dit moment nog geen definitieve aankoop heeft bevestigd. Ook voor de Japanse aankoop was dit systeem een belangrijke eis. Omdat de F-35A ook geschikt is in de rol van Close Air Support (CAS), zal het toestel in de toekomst ook de A-10 Thunderbolt gaan vervangen.

De hoofdgebruiker van de F-35A is de Amerikaanse USAF. De Amerikaanse Luchtmacht heeft de plannen om in totaal 1763 vliegtuigen van het type F-35A aan te schaffen. De productie van deze vliegtuigen is al op volle toeren aan de gang, want er zijn al meer dan 150 vliegtuigen gebouwd voor de USAF. De F-35 zal in eerste instantie de F-16 gaan vervangen bij de grootste F-16 wings in het land. Daarna zullen ook de A-10 Thunderbolts vervangen gaan worden door de F-35A in de CAS rol. In totaal zullen er voorlopig vijf wings met de F-35A gaan vliegen in de Verenigde Staten,

namelijk: het 388th Fighter Wing op Hill AFB, Utah, het 53d Test and Evaluation Group op Nellis AFB, Nevada, het 33d Fighter Wing op Eglin AFB, Florida, het 56th Fighter Wing op Luke AFB, Arizona en het 412th Test Wing op Edwards AFB, California. Het is nog niet duidelijk of er ook F-35 wings in Europa zullen worden geplaatst. Op 2 augustus 2016 verklaarde de Amerikaanse luchtmacht de F-35A klaar voor elementaire gevechten. Het 34th Fighter Squadron op Hill Air Force Base, Utah, had op dat moment twaalf combat-ready jets van het type F-35A klaar staan voor wereldwijde uitzending. Het is de bedoeling dat de F-35A volledig combat ready is in de loop van 2017. Het Amerikaanse Air Combat Command zal in eerste instantie de F-35A vliegers de nodige ervaring laten op doen tijdens Red Flag.

Italië is na het Verenigd Koninkrijk de tweede grootste JSF partner en is daarmee een level 2 partner in het programma. In oktober 2008, stelde de Italiaanse regering een vereiste op voor 131 F-35’s voor de Aeronautica Militare en Marina Militare. De order zou gaan bestaan uit 69 F-35A’s en 62 F-35B’s. De marine is van plan om de F-35B’s te gebruiken op het nieuwe Cavour STOVL vliegdekschip. Op 7 oktober 2008, heeft Italië aangekondigd dat het land niet zou gaan deelnemen aan de eerste F-35 testen. In het begin van februari 2012, werd in Italië besloten om de order terug te brengen naar minder vliegtuigen van de beide F-35 varianten. De order zou worden terug gebracht met 41 vliegtuigen van 131 naar 90 toestellen als gevolg van de schuldencrisis in Italië. Op 26 juni 2013, hebben in Italië de heersende partijen in het parlement de goedkeuring gegeven voor de verdere vooruitgang van het programma. Op 16 juli 2013, heeft ook de senaat ingestemd om de bestaande aankoop door te laten gaan. De eerste F-35A die geassembleerd werd in Italië vloog vanaf Cameri op 7 september 2015. Naast Italië is Nederland de tweede level 2 partner in het JSF programma. Initieel had Nederland de plannen om 85 F-35A vliegtuigen aan te schaffen. Echter door steeds verder doorgevoerde bezuinigingen komen er uiteindelijk maar 37 gevechtsvliegtuigen in Nederlandse dienst. Nederland neemt op dit moment met twee F-35A’s deel aan het operationele testprogramma van deze variant.

Naast de eerder genoemde landen, zijn er ook nog een aantal level 3 partners die tot de aanschaf van de F-35A hebben besloten of dit gaan doen. Een van deze landen is Australië, dit land wil in totaal 72 vliegtuigen aanschaffen met een optie voor nog eens 28 toestellen. De F-35A moet in Australië de verouderde F/A-18 Hornet gaan vervangen. Ook Canada is een level 3 partner in het JSF programma. Initieel wilde Canada 65 F-35A’s aanschaffen ter vervanging van de F/A-18 Hornet. Er zijn echter in de politiek nog geen besluiten genomen voor de aanschaf van het toestel. De derde level 3 partner is Denemarken, dit land wil in totaal 27 F-35A’s aanschaffen om de F-16 Fighting Falcon mee te vervangen. De Denen doen mee aan het testprogramma op Edwards, maar bezitten zelf nog geen F-35A. Noorwegen neemt als level 3 partner wel actief deel aan het testprogramma. In totaal zal de Noorse Luchtmacht 48 F-35A’s ontvangen als vervanger voor de F-16 Fighting Falcon. De F-35A’s voor de Koninklijke Noorse luchtmacht zullen een remparachute geïnstalleerd krijgen. Noorwegen is het eerste land dat de remparachute pod zal aanschaffen. Turkije doet vanaf 2002 mee in het programma als het zevende partnerland. In totaal wil de Turkse Luchtmacht uiteindelijk 120 F-35A’s aan schaffen ter vervanging van een deel van de F-16 vloot. Japan en Zuid-Korea willen beide uiteindelijk respectievelijk 37 en 40 F-35A’s kopen voor hun luchtmachten. Israël zou de F-35A willen door ontwikkelen tot de F-35I met verbeterde elektronica als Coöperatieve partner in het programma. Het land wil in totaal 42 F-35I’s bouwen.