Investeren in de Toekomst van de Luchtmacht; Volkel, 15 juni 2019

Luchtmachtdagen 2019, deel 2; Tekst en Afbeeldingen: Alex van Noye

Met de aanschaf van de Lockheed Martin F-35A Lightning II, kiest de Koninklijke Luchtmacht voor een zeer modern toestel van de vijfde generatie. Ook voor de Nederlandse economie is de F-35 een belangrijk toestel, want tal van bedrijven profiteren van de contracten die gemoeid gaan met de aanschaf van die vliegtuig.

In het verleden heeft de F-16 zijn waarde voor de luchtmacht dubbel en dwars bewezen tijdens verschillende scenario’s in de hele wereld. Ook in de komende decennia kan Nederland niet zonder een degelijk gevechtsvliegtuig. Na jaren van evalueren en debatteren, heeft de Nederlandse regering in 2013 besloten tot de aanschaf van de F-35 Lightning II als opvolger van de F-16 Fighting Falcon. Met de F-35 kiest de Nederlandse regering weloverwogen voor een technisch hoogwaardige luchtmacht. Ook beschikt de F-35 over sterk verbeterde waarnemingscapaciteiten die bij operationele inzet cruciaal zijn. De F-35 is een gevechtsvliegtuig dat in de toekomst ook geschikt is voor doorontwikkeling door de jaren heen. De F-35 is geschikt om te opereren in militaire netwerken waarin alle defensie middelen in een groot netwerk met elkaar verbonden zijn. De eerste twee afgeleverde testtoestellen zijn aangeschaft voor de deelname aan de operationele testfase van het F-35 programma (IOT&E) waarvoor Nederland in mei 2008 een Memorandum of Understanding heeft getekend. Deze twee prototypes vliegen al vanaf 2012 vanaf de Amerikaanse vliegbasis Edwards Air Force Base in Californië. Deze twee vliegtuigen zijn daar ingedeeld bij het 323 TACTES Squadron. In 2016 zijn deze twee vliegtuigen op vliegbasis Leeuwarden geweest tijdens de Luchtmachtdagen. Dit was de eerste keer dat het Nederlandse publiek kennis maakte met de F-35 Lightning II.

Naast het feit dat de F-35 een aanwinst is voor de Nederlandse luchtmacht, zal ook het bedrijfsleven in Nederland een impuls krijgen door de productie van die gevechtsvliegtuig. De komst van de F-35 is voor het Nederlandse bedrijfsleven een belangrijke economische impuls. Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat nam eerder dit jaar in januari de eerste Nederlandse productie F-35 in ontvangst. De overdracht van dit vliegtuig vond plaats in het Amerikaanse Fort Worth waar de toestellen worden geproduceerd in de Verenigde Staten. De productie

en het onderhoud van de Lockheed Martin F-35 heeft een aantal Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen op dit moment ruim 1,4 miljard Euro opgeleverd aan contracten en omzet. De Koninklijke Luchtmacht ontving in 2012 al twee testvliegtuigen en heeft in totaal 37 toestellen besteld bij de Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed Martin. Bij de luchtmacht wordt al gesproken over een vervolg order van nog eens vijftien vliegtuigen op termijn. In de aankomende jaren bedraagt de, nog te realiseren, productieomzet naar schatting nog eens negen miljard Euro voor het Nederlandse bedrijfsleven. Naast het bouwen van het toestel, zorgt de F-35 naar verwachting voor een extra 15 tot 20 miljard Euro aan contracten.

De Nederlandse luchtmacht zal in eerste instantie van 2019 tot 2023 een aantal F-35 Lightning II gevechtsvliegtuigen op Luke Air Force Base in Arizona gaan stationeren. De Amerikaanse vliegbasis is voor de Amerikaanse luchtmacht en als zijn partners de belangrijkste opleidingsbasis voor de F-35. Op Luke AFB trainen naast de Nederlandse en Amerikaanse luchtmacht onder andere ook de Australische, Japanse en Noorse luchtmacht met de F-35. De eerste zes productievliegtuigen die ondertussen gebouwd en geleverd zijn in de Verenigde Staten staan al op deze vliegbasis gebaseerd. Aan het begin 2019 zijn de eerste Nederlandse cursisten ingestroomd op de opleiding en conversie voor de F-35. De Nederlandse F-35 jachtvliegers zullen eerst de F-35 type opleiding gaan volgen binnen het F-35 Pilot Training Centre (PTC). Om deze training te faciliteren is op Luke AFB het Nederlandse Opleiding Detachement F-35 (NODF) opgericht. Op het PTC worden de jachtvliegers opgeleid, daarnaast bestaat de mogelijkheid om voor onderhoudspersoneel On the Job Training (OJT) te faciliteren. Na de conversiefase van de huidige F-16 vliegers, blijven er een aantal F-35’s achter voor de resterende opleiding. Als de huidige F-16 vliegers zijn omgeschoold naar de F-35, zal in de toekomst het aantal cursisten afnemen. Na afloop van de conversiefase kunnen er gemiddeld vijf nieuwe F-35 vliegers per jaar worden opgeleid. Tot 2023 wordt het onderhoud van de Nederlandse F-35’s op Luke AFB verzorgd door ingehuurd personeel van de Amerikanen.

Naast de acht vliegtuigen die in Amerika zijn gebouwd, zullen de volgende vliegtuigen worden geproduceerd in Cameri in Noord Italië. De eerste Europese productiemodellen voor de Nederlandse Koninklijke Luchtmacht staan op dit moment al op de operationele productielijn in deze fabriek. In de huidige planning zullen de eerste toestellen vanaf oktober 2019 aan de luchtmacht worden geleverd. Het is de bedoeling dat de eerste toestellen volledig operationeel zullen zijn in 2021. Dit betekend niet alleen dat de toestellen zijn geleverd, maar ook dat het personeel volledig inzetbaar is met deze toestellen. De Friese vliegbasis Leeuwarden zal de eerste Nederlandse F-35 basis gaan worden. Het 322 Squadron zal daarmee het eerste operationele squadron met de F-35 gaan worden. Het is de bedoeling dat er vanaf eind 2019 t/m 2023 ieder jaar ongeveer acht vliegtuigen worden geleverd aan de luchtmacht. De laatste drie toestellen worden uiteindelijk geleverd in 2024. Ondertussen is de Nederlandse politiek zover dat het voorstel is gedaan om minimaal acht tot negen extra F-35 toestellen aan te schaffen. Het is de bedoeling dat er met deze vliegtuigen een derde operationele squadron kan worden uitgerust om aan de NATO verplichtingen te kunnen voldoen. Ook is gebleken dat deze toestellen nodig zijn om de belangen van Nederland voldoende te kunnen behartigen met deze vliegtuigen. Na jaren van kritische woorden over dit peperdure vliegtuigen is de infasering van het type werkelijk begonnen bij de Nederlandse luchtmacht. De F-35 is de opvolger geworden van de trouwe F-16 Fighting Falcon die na meer dan veertig jaar dienst het toneel zal verlaten.